Wetenschap Wetenschap Dirk Draulans’ Beestenboel: de traditie van spieringvis eten lijkt bij ons te zijn uitgestorven Vissen beroeren zelden de emoties. Ze zijn nochtans van groot belang geweest om velen van ons in leven te houden. Er zijn wetenschappers die volhouden dat de mens zonder vis nooit de wereld had kunnen veroveren. In die zin is het realistisch te veronderstellen dat de spiering een sleutelrol heeft gespeeld in de kolonisatie van …
Gezondheid Gezondheid Servaas Bingé: ‘Door de Ozempic-hype komt er een leger schijnmageren’ We staan aan de vooravond van een medische revolutie, meent dokter Servaas Bingé. Van DNA tot eetgewoonten en slaapgedrag: álles zal gescreend worden. ‘Dan verdwijnt mijn job, en voor mij mag het.’
Wetenschap Wetenschap Dirk Draulans’ Beestenboel: waarom duiven tammer zijn in een stadscontext In de 16e en 17e eeuw hadden sommige Vlaamse meesters de gewoonte om inheemse dieren in hun schilderijen te verwerken, meestal dood in ‘stillevens’ op een tafel. Biologen onderzoeken of de kunstwerken hen iets kunnen vertellen over de evolutie van de fauna in onze regio. Zo stelden ze vast dat er nooit houtduiven geschilderd werden, …
Wetenschap Wetenschap Waarom baby’s wenen: ‘De weg naar taal loopt via de melodie van het huilen’ Antropologe Kathleen Wermke onderzoekt het gehuil van baby’s. Wat proberen de kleintjes ons te vertellen? En wanneer moeten ouders zich zorgen maken?
Factcheck Factcheck Factcheck: veel infecties kunnen al besmettelijk zijn voor koorts optreedt ‘Het is vooral voordat er koorts optreedt dat er al besmettelijkheid is’, zo stelde Freya Saeys (Open VLD) in het Vlaams Parlement. Volgens experts zijn veel infecties inderdaad al besmettelijk voor je koorts krijgt, al is die besmettelijkheid doorgaans het grootst wanneer de symptomen zich voordoen. We beoordelen de stelling als eerder waar.
Wetenschap Wetenschap Dan toch geen totale willekeur: wordt de evolutie van het leven voorspelbaarder? Biologen knagen aan het dogma dat evolutie louter steunt op willekeurige veranderingen die al dan niet gunstig kunnen zijn. Het is veel complexer dan dat.
Wetenschap Wetenschap Dirk Draulans’ Beestenboel: vooral in de lente worden reeën weleens slachtoffer van ons verkeer Over de ree hoeven we ons gelukkig geen zorgen te maken. Het Vlaamse reeënbestand wordt op 20.000 exemplaren geschat en neemt bovendien nog toe. De stijging zou te maken hebben met het veelzijdiger worden van ons landschap, hoe onwaarschijnlijk dat ten tijde van groeiende weerstand tegen Vlaamse natuur ook klinkt. Onze bossen worden ouder, en …
Gezondheid Gezondheid Medische screening van uw lichaam: gezond verstand of wellnesshype? Steeds meer mensen laten hun lichaam van naaldje tot draadje medisch screenen om eventuele gebreken vroegtijdig op te sporen, nog voor ze klachten ondervinden. Een scan van het lichaam of een uitgebreid bloedonderzoek doet evenwel soms meer kwaad dan goed.
Gezondheid Gezondheid Nooit meer naar de dokter? ’Het begint al in de peutertijd’ De gezondheidszorg in ons land heeft behoefte aan een transformatie, zegt het Preventieplatform: 'Mensen moeten gezond geboren worden en zo lang mogelijk blijven.’
Wetenschap Wetenschap Dirk Draulans’ Beestenboel: grauwzwarte renmieren nemen medicatie als ze zich niet goed voelen Sommige mieren zijn echte softies en gedragen zich ook zo. De grauwzwarte renmier, ook wel zwarte bosmier geheten, is er een voorbeeld van. Het zijn brave beestjes die conflictvermijdend door het leven gaan. Dat maakt hen wel wat kwetsbaar, zoals veel soorten die niet assertief of agressief uit de hoek komen. Als softies zijn ze …
Gezondheid Gezondheid Herkent u de menopauze? ‘De grootste groep vrouwen zit nu in de overgang’ Elke vrouw komt ooit in haar leven in de menopauze, maar opvallend weinig vrouwen weten wat die fase precies inhoudt. ‘Er wordt nog steeds te weinig over de menopauze gesproken’, zegt menopauzeconsulent Leen Steyaert.
Wetenschap Wetenschap Zijn DNA-databanken ethisch verantwoord? ‘Je creëert een systeem waarin de burger altijd verdacht is’ Het verzamelen van gegevens voor DNA-databanken is geen vrijblijvende wetenschap. Ingenieur Yves Moreau krijgt wereldwijd erkenning voor zijn speurwerk naar misbruiken. ‘Wetenschappers moeten veel meer rekening houden met de mogelijke gevolgen van de technologieën die ze ontwikkelen.’
Wetenschap Wetenschap Dirk Draulans’ Beestenboel: de Pacifische zeepok verovert de wereld, ook bij ons Charles Darwins ontdekking van evolutie door natuurlijke en seksuele selectie wordt steevast gekoppeld aan zijn waarnemingen van darwinvinken op de Galapagoseilanden. Maar Darwin had tijdens zijn wereldreis amper aandacht gehad voor de vinken. Hij was niet in goeden doen op de eilanden, door een opstoot van heimwee en het besef dat hij na het verlaten …
Gezondheid Gezondheid 7 vragen die u niet durft te stellen aan uw gynaecoloog De meeste mensen staan niet te springen voor een bezoek aan de gynaecoloog. Toch vindt de Nederlandse gynaecoloog Mieke Kerkhof dat u zich nergens voor hoeft te schamen. ‘Geen enkele vraag is dom, behalve de vraag die je niet stelt.’
Wetenschap Wetenschap Hoe realistisch is een nakend ‘einde der tijden’ voor de mensheid? We lijken met onze ‘beschaving’ recht op een zelf gecreëerde afgrond af te stormen. Is het einde van de mensheid nabij?
Wetenschap Wetenschap Dirk Draulans’ Beestenboel: hoe de boomklever profiteert van het succes van de specht Sommige mensen zien in boomklevers een kruising tussen mezen en spechten. Er is iets voor te zeggen, hoewel het taxonomisch een ketterij is. Met hun lichtblauwe rug en rosrode onderkant zouden boomklevers inderdaad kunnen doorgaan voor – weliswaar nogal dikke – mezen. Maar ze gedragen zich als spechten. Ze hangen constant aan takken en stammen, …
Gezondheid Gezondheid Waarom vrouwen meer risico lopen op een foute of laattijdige diagnose: ‘Het zijn geen kleine mannen’ Eerder deze week toonde een Pano-reportage hoe het soms jaren duurt voor endometriosepatiënten hun diagnose krijgen. Een ernstig probleem dat zich niet uitsluitend beperkt tot die aandoening. ‘Vrouwen worden voor een hele rist van ziektes en aandoeningen fout, laattijdig of zelfs nooit gediagnosticeerd.’
Gezondheid Gezondheid Fasciatherapie is booming: 'De wetenschap heeft een orgaan jarenlang over het hoofd gezien’ Steeds meer mensen vinden de weg naar de fasciatherapeut voor de behandeling van onverklaarbare en stressgerelateerde pijnen en klachten. Is het bindweefsel de nieuwe sleutel tot een betere gezondheid? ‘Fascia is meer dan gewoon wat inpakmateriaal voor spieren, botten en organen.’
Gezondheid Gezondheid Stigmatiserend taalgebruik: ‘Katerhoofdpijn is geen migraine’ De manier waarop we over bepaalde aandoeningen communiceren leidt vaak tot banalisering en stigmatisering, met een grote impact op de patiënt.
Opinie | Nele Ameloot Opinie | Nele Ameloot 'Kunnen microbiële eiwitten Vlaanderen redden van de stikstofcrisis?' 'Hoewel misschien niet zo zichtbaar als de boerenprotesten, kan microbieel eiwit wel degelijk een duurzame revolutie op ons bord ontketenen', schrijft Nele Ameloot (UGent).
Wetenschap Wetenschap Jong Talent: Sarah Ahannach coördineert grootste burgeronderzoek ter wereld naar vrouwelijke gezondheid ‘Als het op vrouwelijke gezondheid aankomt, is er nog heel wat onwetendheid’, vertelt microbioloog en postdoctoraal onderzoeker Sarah Ahannach (28) (Universiteit Antwerpen). ‘Bijgevolg kunnen artsen soms niet helpen of stellen ze foute of te late diagnoses en lopen vrouwen verloren tussen de goedbedoelde adviezen op het internet, omdat ze elders geen informatie vinden.’ Dat moet …
Video | Universiteit van Vlaanderen Video | Universiteit van Vlaanderen Wat moet er gebeuren met al die wetten die niet meer van deze tijd zijn? Sinds het ontstaan van België worden er elk jaar duizenden nieuwe wetten aangenomen, en er worden er maar heel weinig geschrapt. Veel van die regels zijn dus verouderd. Prof. dr. Marie DeCock, jurist aan de UHasselt, onderzocht de 100 jaar oude wet op de intercommunales die, omdat ze zo oud is, maakt dat achterpoortjes mogelijk zijn. Marie gaf de wet een make-over waardoor gesjoemel niet meer kan. Of toch niet meer wettelijk is.
Video | Universiteit van Vlaanderen Video | Universiteit van Vlaanderen Waar zoeken wetenschappers naar buitenaards leven? Buitenaards leven bestaat. Daar zijn wetenschappers zeker van. Het zou nogal straf zijn als wij de enige levensvorm zouden zijn in héél het universum en ze hebben ook al heel wat indicaties gevonden dat leven op andere planeten mogelijk is. Maar tot nu toe hebben we nog geen leven zelf gevonden. Bio-ingenieur Ronnie Willaert (VUB) heeft een revolutionair robotje gemaakt waarmee we écht kans maken om dat leven te vinden.
Wetenschap Wetenschap Dirk Draulans’ Beestenboel: de grote blauwkopworm levert ons een belangrijke ecosysteemdienst Het is niet altijd nuttig veel soorten in een gemeenschappelijke zak te steken, zoals dé regenworm. Een ogenschijnlijk banaal en bescheiden onderscheid tussen soorten kan toch beduidende verschillen in voorkomen en gedrag betekenen. In onze contreien komen minstens 25 soorten regenwormen voor. Sommige lijken erg op elkaar, zoals de gewone blauwkopworm en de grote. De …
Wetenschap Wetenschap Dirk Draulans’ Beestenboel: tepelhorens doen probleemloos aan kannibalisme Als je op onze stranden een grote tepelhoren vindt, is het dier zelf meestal morsdood en zijn huisje leeg. Het gaat om een zeeslak die 4 centimeter groot kan worden en doorgaans veel dieper dan de laagwaterlijn in de zeebodem leeft. Haar schelp bestaat uit maximaal zeven windingen, waarvan de laatste veruit de grootste is: …
Wetenschap Wetenschap Vaccin tegen kanker: ‘We kunnen het aantal sterfgevallen met 60 procent verminderen’ Ooit was een kankerdiagnose een doodvonnis, maar door baanbrekende wetenschappelijke ontwikkelingen is dat niet langer zo. Het Duitse biotechnologiebedrijf BioNTech, bekend van het coronavaccin, ontwikkelt nu een innovatief vaccin tegen kanker.
Wetenschap Wetenschap Van intelligente geiten tot empathische varkens: ook boerderijdieren hebben gevoelens Steeds meer studies wijzen uit dat dieren gevoelens hebben, zodat ze gelukkig én ongelukkig kunnen zijn. Dat heeft gevolgen voor hun ‘gebruik’ in de vleesindustrie.
Wetenschap Wetenschap Dirk Draulans’ Beestenboel: kans is reëel dat je elke winter op onze stranden dezelfde drieteentjes ziet Als je tijdens een winterwandeling op een strand kleine, bijna witte vogeltjes met snelle pootjes langs de waterlijn ziet lopen, kun je er zo goed als zeker van zijn dat het om drieteenstrandlopers gaat. De beestjes hebben de grappige gewoonte om vlak voor aanspoelende golven het strand op te spurten. Ze hebben een bekje van …
Wetenschap Wetenschap Hevige zonne-uitbarsting heeft mogelijk ook gevolgen op aarde Een van de zwaarste zonne-uitbarstingen van de afgelopen jaren heeft zich vrijdag voorgedaan. Dat meldt het Amerikaanse ruimtevaartagentschap NASA. Mogelijk heeft de uitbarsting ook gevolgen voor de aarde. Zo kunnen de komende dagen storingen voorvallen bij navigatiesystemen, stroomnetwerken en communicatiekanalen. Ook voor ruimteschepen en astronauten zijn er mogelijk gevolgen. Sinds december 2019 neemt de zonneactiviteit …
Wetenschap Wetenschap Elon Musk achterna? ‘Er komt heus geen chip die iedereen intelligent maakt’ De hersenchip van Elon Musk is een technisch hoogstandje, ‘maar op een chip die gedachten kan lezen is het zeker nog 10 à 15 jaar wachten.’
Gezondheid Gezondheid Pancreaskanker in opmars: waarom is de ziekte zo agressief? Tegen 2030 wordt pancreaskanker de op een na dodelijkste kanker in de westerse wereld. Wat maakt die kanker zo fataal en hoe herkent u hem? ‘We kunnen onmogelijk iedereen vanaf 50 jaar onder de scanner leggen’, zegt pancreaschirurg Nouredin Messaoudi (UZ Brussel).
Wetenschap Wetenschap Russische kosmonaut breekt record voor langste tijd in de ruimte De Russische kosmonaut Oleg Kononenko heeft zondag het wereldrecord gebroken voor de totale tijd die iemand heeft doorgebracht in de ruimte.
Opinie | Ruben Vanholme Opinie | Ruben Vanholme ‘Nieuwe gentechnieken bieden nieuwe perspectieven’ ‘De commissies landbouw en milieu van het Europees Parlement hebben beide hun zegen gegeven voor het versoepelen van het gebruik van genetische gemodificeerde organismen (GGO’s) in de landbouw. Daar hebben ze goede redenen voor’, schrijft Ruben Vanholme. Deze week stemt het Europees Parlement of ze de commissies volgen.
Wetenschap Wetenschap Jong talent: Frederik Van Dessel biedt met ‘lego voor voeding’ een manier om snel en gezond te koken ‘Voor heel wat mensen is het een grote uitdaging om elke dag een gezonde maaltijd op tafel te zetten’, zegt ondernemer Frederik Van Dessel (33). ‘Ondanks de overvloed aan verspakketten blijft de verleiding bij drukte groot om voor een kant-en-klare maaltijd te kiezen of om online iets te bestellen.’
Wetenschap Wetenschap Dirk Draulans' Beestenboel: de klerenmot uitroeien is een utopie De klerenmot is een uitmuntend voorbeeld van totale aanpassing aan de mens.
Wetenschap Wetenschap Tournée Minérale: 12 'bijwerkingen' van een maand zonder alcohol Alcohol opgeven is lastig, maar de voordelen die je ervaart zijn de moeite meer dan waard, zo blijkt uit verschillende wetenschappelijke studies. 12 'bijwerkingen' van een maand zonder alcohol die wetenschappelijk zijn vastgesteld.
Wetenschap Wetenschap Kwetsbaar hart of versleten longen: niet elk orgaan veroudert even snel Bij de ene mens veroudert het hart snel, bij de andere het afweersysteem. Een passe-partoutoplossing tegen ouder worden zit er dan ook niet in. Leren aanvaarden is de sleutel.
Wetenschap Wetenschap Rouwen met AI: kan een digitale avatar nabestaanden helpen met verwerking? AI kan een digitale versie van onszelf na onze dood laten voortleven.
Wetenschap Wetenschap Update Japan landt als vijfde land op de maan, maar ruimtetuig kampt (nog) met stroomprobleem Japan is het vijfde land ter wereld dat erin geslaagd is om een ruimtetuig op de maan te landen. Tijdens het weekend bleken de zonnecellen van maanlander SLIM nog niet naar behoren te werken, maar het Japanse ruimtevaartagentschap Jaxa denkt dat het mogelijk is om het systeem te herstarten.
Wetenschap Wetenschap Dirk Draulans' Beestenboel: waarom haar- en andere kwallen zo succesvol zijn De blauwe haarkwal is de stekeligste van alle kwallen op onze stranden.
Wetenschap Wetenschap Uitvinder van Wegovy: ‘Zelfs de voormalige ceo geloofde niet in een middel tegen obesitas’
Wetenschap Wetenschap Bioloog Els Vermeulen: ‘Baleinwalvissen zijn de koeien van de oceaan’ De Vlaamse bioloog Els Vermeulen is gefascineerd door walvissen. Ze maakte er haar levenswerk van. ‘De meeste populaties zitten in de lift, maar we moeten waakzaam blijven.’
Wetenschap Wetenschap Spelen met DNA: hoever kunnen we gaan met gentechnologie? Wetenschappers proberen steeds gerichter op onze genen in te grijpen door middel van precisie-gentechnologie. AI kan daarbij een sturende rol spelen in de ontwikkeling van nieuwe geneesmiddelen.
Wetenschap Wetenschap Dirk Draulans' Beestenboel: domesticatie behoedde onze knobbelzwanen voor uitroeiing
Wetenschap Wetenschap Van stikstof tot kankertherapie: dit waren de 12 beste wetenschapsartikels van 2023 2023 was het jaar waarin het coronavirus nog altijd vrolijk in de mensheid circuleerde, maar zeker bij ons deden de meeste mensen alsof het er niet meer was. Dankzij eerdere infecties en geslaagde vaccinatiecampagnes is er nu voldoende weerstand in de bevolking om nieuwe catastrofes te vermijden. Er doken ook geen fundamenteel nieuwe varianten van …
Wetenschap Wetenschap Erika Vlieghe over de mazelen: ‘Al vóór corona zagen we verschillende uitbraken in Europa'
Wetenschap Wetenschap 'Niemand keek naar de slachtoffers om': afscheid van Chinese aids-klokkenluidster Gao Yaojie In Manhattan overleed de 95-jarige Gao Yaojie. De Chinese gynaecologe legde als klokkenluidster een ongeziene aidsepidemie in haar thuisland bloot.
Wetenschap Wetenschap Nobelprijswinnaar Jennifer Doudna: 'We moeten extreem voorzichtig zijn als het gaat om zogenaamde Crispr-baby's' Biochemicus Jennifer Doudna ontwikkelde wat bekend staat als gentherapie. De Nobelprijswinnares vertelt over de eerste goedgekeurde Crispr-gentherapie en de vooruitzichten voor de behandeling van veel voorkomende ziekten, zoals alzheimer, door in te grijpen in het genoom.
Video | Universiteit van Vlaanderen Video | Universiteit van Vlaanderen Kan je proper zijn zonder zeep? 5000 jaar geleden begon de mens zeep te gebruiken. Eerst om dierenhuiden schoon te maken, wat later begonnen de Egyptenaren er ook hun eigen lichaam mee te wassen. Zeep is geweldig als je vuil bent, maar helaas is zeep niet zo goed voor de huid. Dus kan je ook echt proper zijn zonder zeep? Wij zochten een wetenschappelijk antwoord op al onze vragen bij het hoofd van het departement in vitro-toxicologie en dermato-cosmetologie aan de VUB, prof. dr. Vera Rogiers.
