Wetenschap Wetenschap Dirk Draulans’ Beestenboel: het machospookkreeftje is wel héél vrouwvriendelijk voor een macho Spookkreeftjes zijn kleine mariene vlokreeftjes met een bizar voorkomen. Ze zien eruit als een gebocheld knokig geraamte met angstaanjagende uitsteeksels. Een algemene inheemse soort heet trouwens ‘wandelend geraamte’. Er is ook een graatmager ‘teringlijdertje’. De diertjes inspireerden dus zelfs biologische naamgevers tot macabere verzinsels.De grootste soort in onze wateren is het machospookkreeftje. Zijn mannetjes kunnen …
Wetenschap Wetenschap Neuroloog Inge Declercq: ‘Geef jongeren pas een smartphone vanaf 16 jaar’ Dagdromen, herbronnen, lummelen: we doen het bij uitstek tijdens de vakantie. Maar de prikkelrijke wereld waarin we vandaag leven, staat mijmeren steeds meer in de weg. We bouwen best elke dag van het jaar kleine dolce far niente-momentjes in, aldus neuroloog Inge Declercq.
Geneeskunde Geneeskunde Stéphane Bancel (Moderna): ‘Over twee tot drie jaar kan de strijd tegen kanker gewonnen zijn’ De strijd tegen kanker kan over enkele jaren gewonnen worden, denkt Stéphane Bancel, ceo van farmabedrijf Moderna. Maar hij maakt zich wel grote zorgen over de volgende pandemie.
Koude Oorlog Koude Oorlog Van Sputnik tot maanlanding: de ‘space race’ tussen de VS en de Sovjet-Unie Op 20 juli 1969 zette Neil Armstrong als eerste mens voet op de maan. Zijn beroemde woorden ‘A small step for a man, but a giant leap for mankind’ gingen de geschiedenis in. De drie astronauten van Apollo 11 – Neil Armstrong, Edwin ‘Buzz’ Aldrin en Michael Collins – keerden ook heelhuids terug naar de aarde. De Amerikanen hadden als eersten voet op de maan gezet en zo ‘won’ de VS de ruimtewedloop die tegen de achtergrond van de Koude Oorlog plaatsvond.
Wetenschap Wetenschap Hoe te leven op Mars? Simulatie na ruim een jaar beëindigd Een experiment waarbij vier vrijwilligers het leven op Mars hebben gesimuleerd, is na iets meer dan een jaar afgerond. De vier deelnemers hebben de simulator Mars Dune Alpha kunnen verlaten, zo heeft het Amerikaanse ruimtevaartagentschap Nasa zaterdag meegedeeld.
Wetenschap Wetenschap Dirk Draulans’ Beestenboel: het ziet er niet goed uit voor grashommel De populaties van de meeste bestuivende insecten, zoals hommels en andere bijen, staan onder druk.
Wetenschap Wetenschap Dirk Draulans’ Beestenboel: waarom de zwarte roodstaart menselijke infrastructuur nodig heeft bij ons Een eeuw geleden was de zwarte roodstaart bijna exclusief een vogel van rotsachtige zones in berggebieden. Maar hij raakte geleidelijk aan vertrouwd met menselijke bebouwing.
Wetenschap Wetenschap Evolutie-experte Cat Bohannon: ‘Seksisme heeft ervoor gezorgd dat meer vrouwen overleefden’ In haar bestseller Eva benadert evolutie-experte Cat Bohannon het evolutieverhaal van de mensheid vanuit een vrouwelijk perspectief. Haar stelling: gynaecologie en abortus waren cruciaal voor onze soort om te overleven. En seksisme ook.
Wetenschap Wetenschap Dirk Draulans’ Beestenboel: ook de schorpioenvlieg houdt van een romantische etentje uit De naam ‘schorpioenvlieg’ is twee keer biologische nonsens.
Wetenschap Wetenschap Invasieve exoten: ‘We vrezen dat de wasbeerhond zich hier binnen afzienbare tijd zal vestigen’ 88. Dat is het aantal exotische dier- en plantensoorten dat de Europese Unie als invasief beschrijft. ‘Een groot deel ervan woekert ook bij ons en heeft een negatieve impact op gezondheid en economie’, zegt Tim Adriaens, onderzoeker van invasieve soorten bij het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek.
Wetenschap Wetenschap Dirk Draulans’ Beestenboel: hoe één van de acht armen van de octopus fungeert als paringsorgaan De meeste inktvissen die in de Noordzee voorkomen, zoals zeekatten en pijlinktvissen, hebben tien armen: acht gewone en twee speciale ‘tentakelarmen’. Octopussen missen die laatste en zijn dus achtarmen. Officieel komt alleen de kleine octopus in ons deel van de Noordzee voor, maar de gewone is ook al opgedoken. Wereldwijd zijn deze soorten niet bedreigd, …
Wetenschap Wetenschap Is 75 procent van de insecten verdwenen? ‘In dertig jaar tijd is driekwart van de insecten verdwenen’, zei Jean-Marc Nollet (Ecolo) onlangs in De Standaard. Klopt dat? Geldt dat voor alle soorten? En hoe tel je zoiets?
Wetenschap Wetenschap Hoe het ridiculiseren van wetenschap een vast onderdeel van elk populistisch discours is geworden Hoewel almaar meer politici zich afkeren van wetenschap en natuur, blijven wetenschappers hameren op het belang van natuur voor de mens.
Wetenschap Wetenschap Dirk Draulans’ Beestenboel: onze bijen zullen moeten leren zelf de Aziatische hoornaar af te slaan In 2004 werd in Frankrijk de eerste Aziatische hoornaar ooit in Europa opgemerkt. De grote wespenkoningin was waarschijnlijk meegelift met een vrachtschip in een lading Chinees porselein voor een bonsaikweker. Na aankomst ontsnapte ze en maakte ze ergens een nest. Het volstond als startpunt voor een succesvolle verovering van West-Europa.
Wetenschap Wetenschap Jong Talent: Tim Boogaerts onderzoekt rioolwater om (genees)middelengebruik in kaart te brengen ‘In het riool komt de waarheid boven water’, zegt doctor in de farmaceutische wetenschappen Tim Boogarts.
Wetenschap Wetenschap Dirk Draulans’ Beestenboel: de rivierprik is de vampier van onze onderwaterwereld Een rivierprik ziet eruit als een dunne, bruine darm van een kleine halve meter lang met aan de voorkant een aantal gaatjes. Het voornaamste gaatje is een ronde mondschijf met vijf tot zeven vlijmscherpe tandjes, die de primitieve vis gebruikt om te parasiteren op echte vissen, zoals makrelen. Hij bijt zich vast in een vis, …
Wereld Wereld Na overlijden tijdens Singapore Airlines-vlucht: 'Turbulentie wordt een groeiend probleem' Extreme turbulentie, zoals die die het leven eiste van een passagier op de vlucht van Singapore Airlines, kan in de toekomst vaker voorkomen vanwege de klimaatopwarming, schrijft luchtvaartexpert en hoogleraar Doug Drury. 'Het lijkt erop dat we meer turbulente tijden tegemoet gaan.'
Wetenschap Wetenschap Dirk Draulans’ Beestenboel: het groentje komt uit de familie van de blauwtjes Het groentje valt op door de flonkerende groene kleur van de onderkant van zijn vleugels. De bovenkant is gewoon bruin. In zit plooit de vlinder zijn vleugels altijd dicht, zodat uitsluitend het mooie groen te zien is. Helaas zit hij bij voorkeur in ontluikende struiken of berkenboompjes, waardoor hij opgaat in zijn biotoop. Hij heeft …
Wetenschap Wetenschap Jong Talent: Jonas Janssens maakt kinderen en jongeren warm voor wetenschap en technologie ‘Wat is er cooler dan als kind naar de sterren te kijken en je in te denken dat je daar misschien ooit tussen kunt vliegen?’ vraagt student chemie Jonas Janssens (23).
Wetenschap Wetenschap Dirk Draulans’ Beestenboel: hoe eendenmossels onze zeeën veroveren Eendenmossels behoren tot de bizarste creaturen die op onze stranden kunnen aanspoelen. Veel mensen raken wat in de war als ze op een stuk hout of een fles in de vloedlijn een collectie rubberachtige stelen met rare plaatjes op de top aantreffen. De term ‘aliens’ is al gevallen.
Gezondheid Gezondheid Bronchiolitis en RSV: ‘Kinderen die naar de crèche gaan zijn extra vatbaar voor luchtvervuiling’ Blootstelling aan fijnstof en andere luchtvervuilers verhoogt de kans op ziektes, variërend van bronchiolitis bij baby’s tot covid-19 bij ouderen.
Wetenschap Wetenschap De klimaatcrisis zal een gigantische financiële crisis veroorzaken Stijgende voedselprijzen en de ergste financiële crisis in de geschiedenis van de mensheid: de gevolgen van de klimaatopwarming zullen extreem zijn.
Wetenschap Wetenschap Dirk Draulans’ Beestenboel: de kevercicade ontwikkelde een tandwiel, lang vóór de mens Kevercicaden zijn insecten die zelden groter worden dan een halve centimeter. Ze zien er wat platgeslagen uit, maar hebben grote ogen. In onze contreien komen twee soorten voor: de zeldzame boomkevercicade en de klimopkevercicade. Die leeft niet alleen op klimop maar ook op liguster, waardoor hij algemeen geworden is in tuinen en parken. Op warme …
Wetenschap Wetenschap Dirk Draulans’ Beestenboel: buizerds paren liever met soortgenoten die er hetzelfde uitzien als zij Als er één soort in onze contreien de voordelen van variabiliteit en opportunisme ruim etaleert, is het wel de buizerd. Hij is onze algemeenste roofvogel en waarschijnlijk de talrijkste roofvogel in Europa. Het Europese broedbestand wordt op meer dan driekwart miljoen koppels geraamd.
Video | Universiteit van Vlaanderen Video | Universiteit van Vlaanderen Waarom is antibiotica zo slecht voor je darmen? In onze darmen zitten miljoenen bacteriën. En dat is goed, want die helpen mee voor de vertering van je eten. Iedereen heeft zo zijn eigen ecosysteempje van darmbacteriën, met verschillende soorten en aantallen. Bestaat er zoiets als de ideale darmflora? Daar is Jeroen Raes, microbioloog aan de KU Leuven, naar op zoek. Elke dag krijgt hij stalen stoelgang binnen om te onderzoeken. Er is alvast één ingrediënt dat zeker niet thuishoort in de perfecte darmflora en dat is: antibiotica.
Wetenschap Wetenschap Hoe gevaarlijk is vogelgriep voor de mens? ‘Besmette melkkoeien zijn nieuwe wending’ Een recent melkkoeienmysterie zorgt bij de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) voor ongerustheid over het vogelgriepvirus. Hoe lang blijft de mens nog buiten schot?
Gezondheid Gezondheid Huidkanker bestrijden: hoe betrouwbaar zijn populaire huidscreeningsapps? Zes maanden: zo lang loopt de wachttijd op om een afspraak bij de dermatoloog te krijgen. Steeds meer mensen zoeken hun heil in digitale huidzorg. Een goede zaak?
Gezondheid Gezondheid Obesitaschirurg Yves Van Nieuwenhove over de afslankrevolutie: ‘Je hebt nog altijd het recht om dik te zijn’ Laat uw WeightWatchers-punten voor wat ze zijn, de ultieme afslankpil zit eraan te komen. Welke ijzers heeft de farma-industrie in het vuur steken? En zijn we nog wel in staat om af te vallen zonder medicatie? 'Ons lichaamsvet heeft meer impact op ons dan we denken.’
Wetenschap Wetenschap Jong Talent: Ieme Garrez wil de neurologische zorg in Afrikaanse lage- en middeninkomenslanden verbeteren ‘In Rwanda lijdt een op de twintig mensen aan epilepsie’, zegt neuroloog in opleiding en doctoraatsstudent Ieme Garrez (28). ‘Ter vergelijking: in België is dat een op honderd tot een op tweehonderd mensen. Epilepsie is overal een van de meest voorkomende hersenaandoeningen, maar ik geloof dat de prevalentie ervan in Afrikaanse lage- en middeninkomenslanden omlaag …
Wetenschap Wetenschap Dirk Draulans’ Beestenboel: hoe de kamsalamander profiteert van helpende mensenhanden Biologen gaan ervan uit dat kamsalamanders al 40 miljoen jaar meegaan in de geschiedenis van het leven – dat is véél langer dan wij. Ze worden soms als ‘waterdraakjes’ omschreven, omdat de mannetjes in het voortplantingsseizoen een grote gekartelde kam krijgen op hun rug en staart. De dieren kunnen 20 centimeter lang worden. Ze hebben …
Wetenschap Wetenschap Evolutie: hoe liefde ons onderscheidt van andere apen Zoogdieren hebben een lange ontwikkelingsgeschiedenis achter de rug, maar wat de mens doet is toch uniek. Dat wij intens kunnen samenwerken met individuen die we niet kennen, is héél speciaal.
Wetenschap Wetenschap Dirk Draulans’ Beestenboel: hoe spinselmotten zich ingenieus tegen vleermuizen beschermen Vlinderliefhebbers schipperen tussen twee namen voor een familie van kleine, overwegend witte nachtvlinders met duidelijke zwarte stippels. Stippelmot ligt dan voor de hand. Maar de rupsen vallen op door een structuur die ze ter bescherming maken: ze weven doorwrochte spinsels waarin ze een tijdlang in grote aantallen voorkomen voor ze verpoppen. Daarom circuleert ook de …
Wetenschap Wetenschap Britse natuurkundige Peter Higgs, winnaar van Nobelprijs voor Fysica, is overleden De Britse natuurkundige Peter Higgs, die in 2013 samen met de Belg François Englert de Nobelprijs voor Fysica won, is op 94-jarige leeftijd overleden. Dat heeft de universiteit van Edinburgh dinsdag bekendgemaakt.
Wetenschap Wetenschap Dirk Draulans’ Beestenboel: de traditie van spieringvis eten lijkt bij ons te zijn uitgestorven Vissen beroeren zelden de emoties. Ze zijn nochtans van groot belang geweest om velen van ons in leven te houden. Er zijn wetenschappers die volhouden dat de mens zonder vis nooit de wereld had kunnen veroveren. In die zin is het realistisch te veronderstellen dat de spiering een sleutelrol heeft gespeeld in de kolonisatie van …
Gezondheid Gezondheid Servaas Bingé: ‘Door de Ozempic-hype komt er een leger schijnmageren’ We staan aan de vooravond van een medische revolutie, meent dokter Servaas Bingé. Van DNA tot eetgewoonten en slaapgedrag: álles zal gescreend worden. ‘Dan verdwijnt mijn job, en voor mij mag het.’
Wetenschap Wetenschap Dirk Draulans’ Beestenboel: waarom duiven tammer zijn in een stadscontext In de 16e en 17e eeuw hadden sommige Vlaamse meesters de gewoonte om inheemse dieren in hun schilderijen te verwerken, meestal dood in ‘stillevens’ op een tafel. Biologen onderzoeken of de kunstwerken hen iets kunnen vertellen over de evolutie van de fauna in onze regio. Zo stelden ze vast dat er nooit houtduiven geschilderd werden, …
Wetenschap Wetenschap Waarom baby’s wenen: ‘De weg naar taal loopt via de melodie van het huilen’ Antropologe Kathleen Wermke onderzoekt het gehuil van baby’s. Wat proberen de kleintjes ons te vertellen? En wanneer moeten ouders zich zorgen maken?
Factcheck Factcheck Factcheck: veel infecties kunnen al besmettelijk zijn voor koorts optreedt ‘Het is vooral voordat er koorts optreedt dat er al besmettelijkheid is’, zo stelde Freya Saeys (Open VLD) in het Vlaams Parlement. Volgens experts zijn veel infecties inderdaad al besmettelijk voor je koorts krijgt, al is die besmettelijkheid doorgaans het grootst wanneer de symptomen zich voordoen. We beoordelen de stelling als eerder waar.
Wetenschap Wetenschap Dan toch geen totale willekeur: wordt de evolutie van het leven voorspelbaarder? Biologen knagen aan het dogma dat evolutie louter steunt op willekeurige veranderingen die al dan niet gunstig kunnen zijn. Het is veel complexer dan dat.
Wetenschap Wetenschap Dirk Draulans’ Beestenboel: vooral in de lente worden reeën weleens slachtoffer van ons verkeer Over de ree hoeven we ons gelukkig geen zorgen te maken. Het Vlaamse reeënbestand wordt op 20.000 exemplaren geschat en neemt bovendien nog toe. De stijging zou te maken hebben met het veelzijdiger worden van ons landschap, hoe onwaarschijnlijk dat ten tijde van groeiende weerstand tegen Vlaamse natuur ook klinkt. Onze bossen worden ouder, en …
Gezondheid Gezondheid Medische screening van uw lichaam: gezond verstand of wellnesshype? Steeds meer mensen laten hun lichaam van naaldje tot draadje medisch screenen om eventuele gebreken vroegtijdig op te sporen, nog voor ze klachten ondervinden. Een scan van het lichaam of een uitgebreid bloedonderzoek doet evenwel soms meer kwaad dan goed.
Gezondheid Gezondheid Nooit meer naar de dokter? ’Het begint al in de peutertijd’ De gezondheidszorg in ons land heeft behoefte aan een transformatie, zegt het Preventieplatform: 'Mensen moeten gezond geboren worden en zo lang mogelijk blijven.’
Wetenschap Wetenschap Dirk Draulans’ Beestenboel: grauwzwarte renmieren nemen medicatie als ze zich niet goed voelen Sommige mieren zijn echte softies en gedragen zich ook zo. De grauwzwarte renmier, ook wel zwarte bosmier geheten, is er een voorbeeld van. Het zijn brave beestjes die conflictvermijdend door het leven gaan. Dat maakt hen wel wat kwetsbaar, zoals veel soorten die niet assertief of agressief uit de hoek komen. Als softies zijn ze …
Gezondheid Gezondheid Herkent u de menopauze? ‘De grootste groep vrouwen zit nu in de overgang’ Elke vrouw komt ooit in haar leven in de menopauze, maar opvallend weinig vrouwen weten wat die fase precies inhoudt. ‘Er wordt nog steeds te weinig over de menopauze gesproken’, zegt menopauzeconsulent Leen Steyaert.
Wetenschap Wetenschap Zijn DNA-databanken ethisch verantwoord? ‘Je creëert een systeem waarin de burger altijd verdacht is’ Het verzamelen van gegevens voor DNA-databanken is geen vrijblijvende wetenschap. Ingenieur Yves Moreau krijgt wereldwijd erkenning voor zijn speurwerk naar misbruiken. ‘Wetenschappers moeten veel meer rekening houden met de mogelijke gevolgen van de technologieën die ze ontwikkelen.’
Wetenschap Wetenschap Dirk Draulans’ Beestenboel: de Pacifische zeepok verovert de wereld, ook bij ons Charles Darwins ontdekking van evolutie door natuurlijke en seksuele selectie wordt steevast gekoppeld aan zijn waarnemingen van darwinvinken op de Galapagoseilanden. Maar Darwin had tijdens zijn wereldreis amper aandacht gehad voor de vinken. Hij was niet in goeden doen op de eilanden, door een opstoot van heimwee en het besef dat hij na het verlaten …
Gezondheid Gezondheid 7 vragen die u niet durft te stellen aan uw gynaecoloog De meeste mensen staan niet te springen voor een bezoek aan de gynaecoloog. Toch vindt de Nederlandse gynaecoloog Mieke Kerkhof dat u zich nergens voor hoeft te schamen. ‘Geen enkele vraag is dom, behalve de vraag die je niet stelt.’
Wetenschap Wetenschap Hoe realistisch is een nakend ‘einde der tijden’ voor de mensheid? We lijken met onze ‘beschaving’ recht op een zelf gecreëerde afgrond af te stormen. Is het einde van de mensheid nabij?
Wetenschap Wetenschap Dirk Draulans’ Beestenboel: hoe de boomklever profiteert van het succes van de specht Sommige mensen zien in boomklevers een kruising tussen mezen en spechten. Er is iets voor te zeggen, hoewel het taxonomisch een ketterij is. Met hun lichtblauwe rug en rosrode onderkant zouden boomklevers inderdaad kunnen doorgaan voor – weliswaar nogal dikke – mezen. Maar ze gedragen zich als spechten. Ze hangen constant aan takken en stammen, …
Gezondheid Gezondheid Waarom vrouwen meer risico lopen op een foute of laattijdige diagnose: ‘Het zijn geen kleine mannen’ Eerder deze week toonde een Pano-reportage hoe het soms jaren duurt voor endometriosepatiënten hun diagnose krijgen. Een ernstig probleem dat zich niet uitsluitend beperkt tot die aandoening. ‘Vrouwen worden voor een hele rist van ziektes en aandoeningen fout, laattijdig of zelfs nooit gediagnosticeerd.’
