De Nobelprijs voor Chemie wordt dit jaar toegekend aan de wetenschappers Benjamin List (Duitsland) en David MacMillan (VS). Dat heeft de Koninklijke Zweedse Academie voor Wetenschappen in Stockholm woensdag bekendgemaakt.
Ze krijgen de prijs ‘voor de ontwikkeling van assymetrische organokatalyse’, zo blijkt uit de mededeling van de Zweedse Academie. Het gaat om een nieuw en ‘ingenieus’ systeem om moleculen te bouwen. Het wordt gebruikt voor onderzoek naar nieuwe geneesmiddelen en heeft er ook toe bijgedragen dat de chemie milieuvriendelijker is geworden.
Katalysatoren – stoffen die chemische reacties sturen en versnellen, maar geen deel uitmaken van het eindproduct – zijn fundamentele hulpmiddelen voor scheikundigen. Maar onderzoekers hebben lang gedacht dat er in principe slechts twee soorten katalysatoren beschikbaar zijn: metalen en enzymen.
Benjamin List en David MacMillan, allebei 53 jaar, hadden in 2000 onafhankelijk van elkaar een derde type katalyse ontwikkeld: de asymmetrische organokatalyse. Sindsdien heeft de assymetrische organokatalyse zich met ‘verbazingwekkende snelheid’ ontwikkeld, zo stelt de Academie. Met behulp van deze reacties kunnen onderzoekers nu veel dingen efficiënter produceren. Het gaat onder meer om nieuwe geneesmiddelen, maar ook om moleculen die licht kunnen opvangen in zonnecellen.
Aan de meest prestigieuze prijs voor scheikundigen is dit jaar een prijs van in totaal tien miljoen kronen (ongeveer 980.000 euro) verbonden. De prijsuitreiking vindt traditioneel plaats op 10 december, de sterfdag van de Alfred Nobel.
