Er zijn nieuwe aanwijzingen dat er ooit leven op Mars was. Wetenschappers van het Curiosity-team hebben bewijs van uitgestrekte meren en rivieren verzameld en hebben misschien hun eerste organische verbinding van de planeet ontdekt.
Om uit levenloze chemische verbindingen leven te creëren, zijn volgens wetenschappers drie zaken nodig: water en een energiebron, de vijf basiselementen koolstof, zuurstof, waterstof, fosfor en stikstof en tot slot heel veel tijd.
Het onbemande voertuigje Curiosity dwaalt al bijna 28 maanden over Mars, op zoek naar leven of toch restanten ervan. Op die zoektocht is het reeds op water, energie en basiselementen met de juiste atomische ladingen gestoten. Zaken die wetenschappers deden besluiten, dat de rode planeet enige tijd leefbaar moet zijn geweest. Lang geleden.
Alleen ontbrak het tijdselement nog aan het verhaal. De leefbare periode waarbij alle voorwaarden net goed zaten, zou zich slechts over enkele honderden tot duizenden jaren hebben uitgestrekt. Een korte tijdspanne voor de oorsprong van het bestaan.
Bewoonbare planeet
Maar na een trektocht van een jaar naar Mount Sharp, is Curiosity met nieuw, stuitend bewijs teruggekeerd. De Gale-krater moet uitgestrekte meren, rivieren en delta’s hebben gehad en dat gedurende miljoenen tot tientallen miljoenen jaren. Volgens die geologische gegevens, zou ook als het wateroppervlak opdroogde, nog voldoende grondwater zijn overgebleven. Dat zegt John Grotzinger, projectwetenschapper van de missie, in The New York Times.
Ook satellieten ontdekten eerder zulke delta- en meer-achtige formaties op Mars. Het is haast zeker, dat het daarbij over opgedroogde restanten gaat van grote delta’s en meren.
Hoewel die bevindingen niet bewijzen dat er ooit leven op de planeet bestond, wordt het idee dat een jonge Mars daar rijp en klaar voor was, versterkt.
‘Mars heeft potentieel om een bewoonbare planeet te zijn’, zegt Grotzinger in de krant. ‘En dan heb ik het niet enkel over delen van de Gale-krater of een handjevol locaties, maar over een lange periode over heel de planeet.’
Organische verbinding, bouwsteen van het bestaan
Behalve het tijdselement, zitten de wetenschappers met het organische aspect. Een ontbrekend puzzelstukje in het levensverhaal van Mars. De uit koolstof bestaande bouwstenen van het bestaan, werden nog niet op de planeet ontdekt.
Maar ook daar zou binnenkort verandering in kunnen komen. Eigenlijk meldden teamleden afgelopen lente al dat ze op eenvoudige organische verbindingen waren gestoten, die van Mars afkomstig leken te zijn. Alleen werd die ontdekking niet definitief bevestigd. De Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA zou echter op 14 december een persconferentie gepland hebben waarbij ‘nieuwe informatie’ over de zoektocht naar zulke organische verbindingen, zou worden vrijgegeven.
Volgens Daniel Glavin, auteur van het oorspronkelijke onderzoek, ‘staat de interpretatie, dat de organische verbindingen inderdaad van Mars zijn, nog steeds’, aldus The New York Times. Verwacht wordt dan ook dat die interpretatie uitgebreider zal worden toegelicht op de persconferentie.
Bodemstalen in 2020
Zoeken naar leven op Mars is een zware klus. Hoewel vermoed wordt, dat de rode planeet tijdens het eerste miljard jaar sterke gelijkenissen met de jonge Aarde vertoonde, verdwenen die gelijkenissen toen het veel kleinere Mars het merendeel van zijn beschermende atmosfeer verloor. Wat betekent dat er diep onder de oppervlakte gegraven moet worden of dat gehoopt moet worden op de ontdekking van microbiële restanten van miljarden jaren oud. Dat laatste is al erg moeilijk en controversieel gebleken op onze eigen wereldbol. De uitdaging op Mars is nog eens zo groot.
Wetenschappers willen dus graag bodemstalen van de planeet naar de Aarde terugbrengen voor gesofisticeerde analyses. In 2020 is een missie gepland die daar de eerste experimenten voor inzet met de selectie, opheffing en berging van veelbelovende stalen.
In de tussentijd zijn de enige stalen van Mars op Aarde, dat wat in de vorm van meteorieten neerkomt. Daarom leggen wetenschappers zich toe op andere methodes om leven op de rode planeet te detecteren, met behulp van goede vriend Curiosity.
Noordelijke oceaan
De nieuwe bevindingen zijn echter moeilijk te verzoenen met eerdere klimaatmodellen. Die stellen namelijk dat Mars met zijn dunne atmosfeer in de beginjaren heel koud moet zijn geweest. Daar zouden geen grote wateroppervlaktes en stromende rivieren kunnen hebben bestaan.
Het stuitend bewijs dat door het onbemande voertuigje geleverd werd en wijst op langdurig stilstaand water en bijgevolg warmere temperaturen, heeft klimaatwetenschappers ertoe aangezet hun visies te herzien. Hun twee verweven verklaringen impliceren bovendien telkens leven op Mars.
De eerste verklaart de hogere temperatuur aan de hand van vulkanen en meteorietinslagen. Het gas uit die vulkanen zou daarbovenop tot organische verbindingen geleid kunnen hebben.
Volgens de tweede verklaring overdekte een grote oceaan de rode planeet ten noorden van de evenaar. Voor een watercyclus met vele meren en stromende rivieren, is namelijk zo’n groot waterbassin nodig. Enorme delen op het noordelijk halfrond liggen trouwens 1,5 tot bijna 5 kilometer lager dan de zogenaamde zuidelijke hooglanden. Wetenschappers vermoeden dat een uitgestrekte oceaan die depressie ooit heeft opgevuld. Anderen zijn het daar niet mee eens, omdat er onder andere geen spoor is van een kustlijn.
In de krant besluit Michael Mischna, eveneens lid van het Curiosity-team, dat ‘er dan wel geen hard bewijs is voor een noordelijke oceaan, maar dat volgens de modellen zo veel water nodig is om te verklaren wat geologen nu reeds bevestigd hebben.’
Een ding is in elk geval wel duidelijk: de zoektocht naar leven op Mars – in een ver verleden of in de toekomst – zit er nog lang niet op.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier