Mysterie van de dag: waarom staan flamingo’s op één poot?

Deze zomer viert Knack.be de mysteries van het leven. Elke dag kruipen we in de huid van een verwonderd kind en verbazen we ons over al dan niet alledaagse mysteries. Vandaag: waarom staan flamingo’s op één poot?

Is het om de lichaamstemperatuur te regelen? Om sneller te kunnen wegvliegen bij gevaar? Om de andere poot wat rust te gunnen? Het mysterie van de flamingo’s die urenlang op één poot kunnen staan en er zelfs op kunnen slapen, houdt biologen al jaren bezig.

Amerikaanse wetenschappers hebben onlangs alvast ontdekt hoe de roze gevederde wondertjes erin slagen om die iconische positie aan te houden en daaruit blijkt dat flamingo’s meer energie besparen als ze op één poot staan dan op twee poten. Ze steunen daarvoor op een passief mechanisme en niet op een actief systeem door het gebruik van spierkracht. Het mechanisme verbruikt zo weinig energie dat de vogels het zelfs doen als ze dood zijn.

De onderzoekers ontdekten namelijk aan de hand van twee kadavers van flamingo’s dat de poten van de vogels een mechanisme hebben dat in elkaar klikt wanneer hun poten recht zijn. Dat betekent dat er eigenlijk geen spieractiviteit aan te pas komt voor de typische flamingohouding. Dode dieren kunnen hun spieren immers niet meer gebruiken. Vreemd genoeg konden de dode flamingo’s de pose niet aanhouden wanneer ze op twee poten werden gezet.

Hoe de vogels er dan in slagen om hun spieren volledig uit te schakelen is vooralsnog een raadsel. De wetenschappers vermoeden dat het te maken heeft met de positionering van de poot die naar binnen is gedraaid waardoor het lichaamsgewicht verdeeld wordt. Dat maakt dat ze zo stabiel mogelijk staan.

Protheses

Voor ons klinkt deze conclusie nogal gek omdat we als mensen weten dat op één been in balans blijven best wel moeilijk is en heel wat energie, controle en moeite vereist. Maar omdat flamingo’s hun poten doorgaans meer gebruiken om te staan dan om te lopen, is op één poot staan voor heen meer energie-efficiënt.

De wetenschappers geven toe dat er meer onderzoek nodig is om het mechanisme beter te begrijpen. Datzelfde systeem zou ook kunnen verklaren waarom reigers en ooievaars vaak hetzelfde doen. Het zou bovendien tot heel wat praktische toepassingen kunnen leiden zoals de ontwikkeling van protheses.

Door het ontbreken van spieren in het mechanisme gaat de hypothese van vermoeide poten dus niet langer op. Maar daarmee is de warmteverlies-hypothese nog niet van tafel geveegd. Uit eerder onderzoek blijkt dat het wegstoppen van één poot ervoor zorgt dat de vogel minder wordt blootgesteld aan koude lucht en water. Meer flamingo’s staan immers op één poot bij koudere temperaturen en als ze in het water staan.

Dit willen we je ondertussen niet onthouden: de paringsdans van flamingo’s: