Mysterie van de dag: waarom heeft de maan geen eigen naam?

De manen in ons zonnestelsel pronken met welluidende namen zoals Europa, Io, Triton, Titan, Phobos, Oberon. Waarom heeft onze maan dat niet?

We beginnen al meteen met een rechtzetting: de maan van de Aarde heeft wel degelijk een eigen naam: ‘Maan’. Maar het feit dat het woord ‘maan’ ook wordt gebruikt voor andere manen – in de betekenis van de natuurlijke satelliet van een planeet – zorgt het voor verwarring met de eigennaam ‘Maan’.

De term ‘maan’ is afgeleid van het Oergermaanse woord ‘mona’ dat duizenden jaren geleden werd gebruikt door heel wat volkeren in Noord-Europa. De Engelse versie ‘moon’ werd daarom goedgekeurd als officiële naam door de International Astronomical Union toen die in 1919 werd opgericht.

”First come, first served’

Voor het grootste deel van de menselijke geschiedenis, was er evenwel geen specifieke term nodig om onze maan te onderscheiden van de manen die rond andere planeten in het zonnestelsel draaien. De eenvoudige reden was dat we gewoon niet wisten dat er nog andere manen waren.

Tot in 1610 Galileo ontdekte dat ook de planeet Jupiter manen had, dachten de mensen dus dat onze maan de enige maan was die bestond. Wanneer de andere manen werden ontdekt, kregen die meer specifieke namen zodat men de verschillende manen niet met elkaar zou verwarren. Zo bedacht de mensheid exotische namen zoals Styx (Pluto), Ganymedes (Jupiter) en Enceladus (Saturnus).

De maan heeft veel namen

We eindigen met een tweede rechtzetting: onze maan heeft doorheen de mensheid eigenlijk juist veel namen gehad zoals ‘Luna’ (Romeinse Rijk) en ‘Selene’ (Oude Grieken), ‘Thoth’ (Oude Egypte) en ‘Sin’ (Mesopotamië).

Ook vandaag herkennen we deze namen nog steeds in bepaalde situaties. Denk maar aan het Engelse woord ‘lunatic’ dat verwijst naar het oude geloof dat de maan een invloed had op menselijk gedrag en mensen zelfs tot krankzinnigheid kon drijven. Selenologie is dan weer het vakgebied dat de geologie op manen bestudeert.