Mysterie van de dag: waarom doet krabben nog meer krabben?

Deze zomer viert Knack.be de mysteries van het leven. Elke dag kruipen we in de huid van een verwonderd kind en verbazen we ons over al dan niet alledaagse mysteries. Vandaag: waarom doet krabben nog meer krabben?

Uw moeder had gelijk: krabben bij jeuk, maakt het alleen maar erger. Gelukkig is jeuk (van een wollen trui, een muggenbeet of van een netel) meestal iets tijdelijks. Maar terwijl de meeste jeuk vanzelf overgaat, lijdt 10 procent van de mensen op een bepaald moment in hun leven aan een vorm van chronische jeuk door bijvoorbeeld een droge huid of eczema. Krabben kan dan tijdelijk voor verlichting zorgen, maar het kan ook net nog meer jeuk veroorzaken, waardoor men nog meer gaat krabben.

Wanneer we last hebben van jeuk, veranderen we dus een klein beetje in masochisten. Dat blijkt ook uit onze hersenen. In een MRI-scanner werden de hersenen geanalyseerd van mensen die krabben terwijl ze jeuk hebben. De onderzoekers ontdekten dat er niet zoiets als een ‘jeukcentrum’ bestaat in de hersenen, maar het krabben activeerde wel de delen van de hersenen die geassocieerd worden met plezier, beloning en verlangen.

Van jeuk naar pijn, en terug

Maar waarom jeukt jeuk dan meer als we krabben? Krabben veroorzaakt een milde vorm van pijn in de huid. Die pijn verdringt dan tijdelijk het jeukgevoel omdat de zenuwcellen in het ruggenmerg pijnsignalen in plaats van jeuksignalen naar de hersenen sturen. Nu blijkt uit onderzoek in het vakblad Neuron dat de hersenen ook het gelukshormoon serotonine vrijgeven wanneer we krabben. Dat verlicht de pijn. Terwijl de serotonine zich van de hersenen naar het ruggenmerg verspreidt, ‘verspringt’ de neurotransmitter echter van de pijngevoelige neuronen naar de zenuwcellen die het jeukgevoel beïnvloeden, waardoor de hersenen opnieuw jeuksignalen krijgen.

De onderzoekers ontdekten het fenomeen bij muizen, maar ze gaan ervan uit dat hetzelfde gebeurt bij mensen. Wanneer de muizen uit het onderzoek genetisch gemanipuleerd werden zodat ze geen serotonine meer konden aanmaken, vertoonden ze duidelijk minder krabgedrag. Toch waarschuwen wetenschappers voor het knoeien met serotonine bij de mens als mogelijke therapie voor chronische jeuk. De neurotransmitter is namelijk ook betrokken bij andere zaken in het lichaam zoals de groei, veroudering en het humeur. Het blokkeren van serotonine zou dus verstrekkende gevolgen kunnen hebben.

U zult nog even moeten blijven krabben. (TE)