De meest ernstige vorm van een brandwonde is een derdegraads brandwonde. Maar waarom doet dat meestal geen pijn? Professor huisartsgeneeskunde Dirk Devroey legt uit.
Brandwonden zijn niet alleen akelig om te zien, ze kunnen vaak ook veel pijn doen. Eerstegraads verbrandingen gaan vooral jeuken en een beetje pijn doen. Tweedegraads brandwonden doen flink wat pijn. Maar derdegraads brandwonden doen meestal geen pijn terwijl er veel meer beschadiging van de huid bestaat. Hoe komt dat?
Bij de lichtste graad van verbranding is de huid rood of roze gekleurd. Men spreekt niet echt van een brandwonde omdat er geen huiddefect is. Men heeft het eerder over een eerstegraads verbranding zoals we die kennen als we te lang in de zon gezeten hebben. Het huidletsel is droog en kan wat opgezwollen zijn. Het doet vaak geen pijn maar prikkeling en jeuk kunnen wel optreden. Het gaat eigenlijk eerder om een ontstekingsreactie dan om een brandwonde. Een eerstegraads verbranding zal al na een paar dagen genezen zijn.
Bij een tweedegraads brandwonde is er wel een defect van de huid. We maken een onderscheid tussen oppervlakkige en diepe tweedegraads brandwonden. Bij een oppervlakkige tweedegraads brandwonde is de huid glanzend rood of roze. Er bestaat een beschadiging van de opperhuid tot in de lederhuid. Ter hoogte van het letsel zien we een natte huid met blaren. De huid is soepel maar het letsel is zeer pijnlijk. Bij een diepe tweedegraads brandwonde is de lederhuid dieper aangetast. De huid heeft niet alleen een rode kleur maar er zullen ook delen wit verkleuren. De huid ziet er nat uit, er zullen blaren ontstaan maar de huid blijft soepel. Ook een diepe tweedegraads brandwonde is zeer pijnlijk.
De meest ernstige vorm van een brandwonde is een derdegraads brandwonde. Daarbij is niet alleen de opperhuid volledig beschadigd maar ook de lederhuid en de structuren in het onderhuids vetweefsel. Een dergelijke brandwonde ziet niet meer rood maar wit. In de meest ernstige gevallen kan de huid zelfs bruin of zwart zien, zoals aangebrand vlees. Het letsel is droog en niet meer soepel. Het voelt eerder aan zoals leder. De derdegraads brandwonde zelf is niet pijnlijk omdat de onderliggende zenuwen volledig zijn weggebrand en dus geen pijnprikkels meer kunnen opvangen of doorgeven.
Toch kan men pijn ervaren bij een derdegraads brandwonde omdat errond vaak een tweedegraads brandwonde zit. Bij de omliggende brandwonden zijn de zenuwbanen nauwelijks aangetast en kunnen wel nog pijnprikkels doorgegeven worden.
Baby’s en ouderen
Een brandwonde wordt niet altijd veroorzaakt door warmte van vlammen of vloeistoffen. Ook chemische stoffen zoals zuren en basen, contact met niet-beschermde elektrische leidingen en straling zoals zonnestraling of radiotherapie voor kankers kunnen brandwonden veroorzaken. Bij een brandwonde bestaat er een beschadiging van de huid. Maar bij elektrocutie kunnen ook diepere structuren in het lichaam aangetast worden door de elektrische stroom.
De brandwonde zal dieper zijn als de temperatuur hoger was en de tijd van blootstelling langer. Afhankelijk van de leeftijd van het slachtoffer zal de huid ook gevoeliger zijn. De brandwonden zullen daarom bij baby’s en ouderlingen vaak dieper en ernstiger zijn dan bij andere mensen.
Ook de plaats van de brandwonde is belangrijk. Brandwonden ter hoogte van het gelaat of de genitaliën zijn uiteraard ernstiger.
Gevolgen
De gevolgen van een brandwonde zijn vaak afhankelijk van de oorzaak van de verbranding. Een verbranding door de zon zal vaak geen wonde veroorzaken maar wel aanleiding geven tot een ontstekingsreactie van de huid. De huid zal dan rood worden en fel jeuken. Ernstiger zijn de verbrandingen met hete vloeistoffen of gassen. Er zal snel een blaar ontstaan of een zeer pijnlijk huiddefect. Bij aanraking van een heet voorwerp zoals een kachel of een kookplaat zal een blaar of een zeer pijnlijke wonde ontstaan. Het contact met een vlam zelf zal de huid uiteraard meteen vernielen. Er ontstaat een diepe brandwonde. De verbranding door elektriciteit veroorzaakt ook diepe brandwonden die door de geleiding van de stroom doorheen het lichaam brandwonden kunnen veroorzaken soms tientallen centimeter verder dan de contactplaats. Chemische verbranding door een zuur of een base veroorzaakt een wonde door de reactie van de chemische stof met de huid.
De aanpak van een brandwonde vereist vaak een langdurige therapie. De opperhuid zal meestal wel herstellen. De onderliggende lederhuid zal niet meer terugkomen.
Waarom is de huid zo’n belangrijk orgaan?
Een beschadiging van de huid lijkt op het eerst gezicht banaal. Maar de huid is een belangrijk orgaan. Ze beschermt tegen vochtverlies, houdt infecties buiten het lichaam en regelt ook de lichaamstemperatuur. De huid is opgebouwd uit verschillende lagen die elk hun eigen structuur en functie hebben. We onderscheiden de opperhuid, de lederhuid en de onderhuidse vetlaag.
De opperhuid is het meest oppervlakkige deel van de huid. Het bevat niet alleen de pigmentcellen maar ook de haarfollikels, talgklieren en zweetklieren. De lederhuid ligt onder de opperhuid en bevat bindweefsel en collageenvezels. Deze vezels zorgen voor de soepelheid en de sterkte van de huid. Onder deze twee huidlagen ligt het onderhuids weefsel. Dat bestaat vooral uit vetweefsel, bloedvaten en zenuwen.
Gezien de belangrijke functie van de huid kan een beschadiging al snel levensbedreigend zijn. Er kan veel vocht verloren gaan en bacteriën kunnen zomaar binnendringen in het lichaam en infecties veroorzaken. De ernst van een brandwonde hangt af van de grootte en de diepte van het letsel.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier