Voor Italianen is het heiligschennis, maar wij durven onze droge spaghetti al eens in tweeën breken voor we hem in de pot doen. Alleen vliegen de stukjes spaghetti ons dan om de oren. Waarom lukt het niet altijd om spaghetti in twee helften te breken?
De manier waarop ongekookte spaghetti knakt is fascinerend. De Franse wetenschappers Basile Audoly en Sebastien Neukirch legden het fenomeen al uit in Physical Review Letters in 2005. Ze wonnen er de Ig Nobelprijs mee, de alternatieve Nobelprijs voor ongewoon onderzoek.
Wanneer een stuk spaghetti met een gelijke kracht aan beide kanten gebogen wordt, zal het knakken op een punt nabij het centrum. Tot dusver is er niks aan de hand. Maar het breken zorgt tegelijk voor een golf van energie (het ‘snap-back-effect’) die vrijkomt door de initiële breuk waardoor de spaghetti terugbuigt tot voorbij de rustpositie en de sliert op een andere zwakke plaats breekt. Dat proces kan zich bovendien een tweede keer herhalen.
Dit fenomeen komt overigens niet enkel voor bij spaghettistokjes zoals uit onderstaand filmpje blijkt.
Nu we weten hoe het proces werkt, vroegen onderzoekers van het Massachusetts Institute of Technology zich af of een spaghettistokje überhaupt wel in twee stukjes gebroken kan worden. Dat kan, zo schreven ze in Proceedings of the National Academy of Science – na het breken van honderden stukjes spaghetti – door via een draaiing de energiegolf van de eerste breuk uit te schakelen.
Wanneer men de spaghetti tot een bepaald punt draait en vervolgens traag buigt, zal het inderdaad niet meer in meerdere stukjes ineen klappen. Door de draaiing hoeft het stokje immers niet meer zo ver gebogen te worden om te breken.
De onderzoekers bouwden zelfs een speciale machine omdat menselijke handen niet in staat zijn om het spaghettistokje ver genoeg te draaien. De spaghetti moet namelijk bijna 360 graden gedraaid worden en aan een snelheid van 3 millimeter per seconde gebogen om het stokje in twee gelijke helften op te delen.
De dikte van de spaghetti heeft geen invloed op het resultaat. Dat komt omdat de draaiing het effect van het snap-back-effect verzacht.
Bovendien zal het effect van de twist-back, waarbij de spaghetti zich als een kurkentrekker opnieuw op zijn oorspronkelijke plaats ontrolt, door de energie die vrijkomt verhinderen dat de spaghettisliert op andere plaatsen breekt.
Een leuk weetje om mee uit te pakken tijdens de volgende spaghettiavond, zo lijkt ons.
Mysterie van de dag
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier