Op de Noordpool is het 30°C warmer dan normaal, op Antarctica zelfs 40°C. Wetenschappers hadden dit niet zien aankomen op basis van hun klimaatmodellen. Wat is er aan de hand?
De polen van onze aarde kreunen onder de hitte. Vrijdag werd in de onderzoeksbasis Concordia op Antarctica, die zich op een hoogte van meer dan 3.000 meter bevindt, een temperatuur van -12,2°C gemeten. Dat is een absoluut record, die de -13,7°C van 17 december 2016 verslaat, en 40 graden warmer dan normaal in deze tijd van het jaar.
In de omgeving van de zuidpoolbasis Dumont-d’Urville is voor de maand maart een recordtemperatuur van +4,9°C gemeten, terwijl de temperaturen er rond deze tijd van het jaar – de zomer loopt stilaan op zijn einde – weer aan het zakken zouden moeten zijn. Dagen zonder vriestemperaturen doen zich (op Dumont-d’Urville) occasioneel voor, maar nog nooit na 22 februari.
Ook op de Russische basis Vostok werd een buitengewone temperatuur van -17,7 graden op 18 maart 2022 opgetekend. Zo werd het maandelijkse maximumtemperatuurrecord voor maart met maar liefst 15 graden verbroken. Dat record was -32,6 graden en werd gemeten op 4 maart 1967 en overspant een periode van meer dan tot 60 jaar metingen. Het absolute record ligt op -12,2 graden (januari 2002).
Ook de Noordpool, die twee tot drie keer sneller opwarmt dan de rest van de wereld, zou in maart slechts langzaam uit de winter mogen komen nu de dagen langer worden. Maar daar is het momenteel 30°C warmer dan normaal.
Resultaat, de beide polen, die tegengestelde seizoenen kennen, smelten vandaag uitzonderlijk tegelijkertijd.
Weerfenomeen
Klimaatwetenschappers komen woorden te kort om het bizarre voorval te beschrijven, maar wellicht is de hittegolf op Antarctica een zeer uitzonderlijk weerfenomeen dat veroorzaakt werd door een ‘atmosferische rivier’ die warme en vochtige lucht van de Stille Oceaan naar het zuiden heeft geduwd, en niet het gevolg van klimaatverandering. De warme temperaturen op de Noordpool zijn dan weer te wijten aan warme Atlantische lucht afkomstig van het noorden van de kust van Groenland.
Maar als deze trend blijft aanhouden, zou dit mogelijke wel een signaal kunnen zijn van een sneller en abrupter veranderend klimaat. Dat is iets waar het intergouvernementeel Klimaatpanel IPCC in het eerste deel van haar omvattend klimaatrapport vorig jaar ook al voor waarschuwde, namelijk dat ongeziene alarmsignalen nu al voorkomen. Zulke veranderingen, zoals het smelten van het poolijs, kunnen snel onomkeerbaar worden. Het smelten van het poolijs kan immers een watervaleffect uitlokken dat de klimaatverandering nog zal versnellen.
Zee-ijs is een belangrijk deel van het klimaatsysteem, omdat het de uitwisseling van hitte en vocht controleert tussen de atmosfeer en de poolzeeën en omdat het meer zonlicht reflecteert dan open water. Door de ongewoon warme temperaturen, smelt het poolijs en absorbeert de open zee meer warmte, waardoor de planeet nog warmer wordt.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier