Fruitvliegjes helpen om slaapstoornissen mens te begrijpen

Vliegjes doen in een tuin andere dingen dan in een laboratorium.

Fruitvliegjes hanteren dezelfde biologische klok als wij: ’s ochtends wakker worden, ’s middags een siësta, in de vroege avond een opstoot van activiteit om vervolgens in slaap te vallen.

Dat ritme wordt door dezelfde genetische basis aangestuurd als bij ons, zodat de studie van fruitvliegjes inzichten kan verschaffen over bijvoorbeeld slaapstoornissen bij de mens. Bij vliegjes kunnen uiteraard gemakkelijker doorgedreven genetische experimenten gedaan worden om de aansturing van slapen en wakker worden te bestuderen.

Probleem was echter dat de meeste studies met fruitvliegjes in hypergecontroleerde laboratoriumomstandigheden gebeuren, met constante temperaturen en dikwijls grote en plotse verschillen tussen licht en donker. Verrassend was dan ook, zoals het wetenschappelijk topvakblad Nature meldde, dat hetzelfde verhaal in tuinen (van onderzoekers) andere resultaten opleverde.

De diertjes hielden er bijvoorbeeld geen siësta meer, maar werden net erg actief op de middag. Vliegjes bij wie genen voor de biologische klok waren uitgeschakeld, bleven zich buiten normaal gedragen, terwijl ze in laboratoria heel andere dingen gingen doen.

Het is dus niet uitgesloten dat de opgespoorde genen in gecontroleerde condities een groter belang hebben dan in de vrije natuur, waar diertjes ongetwijfeld een breder gamma aan prikkels hanteren om hun situatie te beoordelen. De natuur is altijd complexer dan de vertrekpunten van eenvoudige onderzoeksmodellen. (DD)