Factcheck: ‘Mensen verkiezen onbewust kraanwater boven flessenwater’

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

Dat zei Carl Heyrman van AquaFlanders onlangs in Het Belang van Limburg. Maar klopt dat wel?

Op de golf van Mei Plasticvrij heeft AquaFlanders, de koepel van Vlaamse drinkwaterbedrijven, een campagne gelanceerd om meer leidingwater te drinken en minder water uit plastic flessen. ‘Goed voor het milieu, maar ook voor de portemonnee’, zei Carl Heyrman in Het Belang van Limburg. ‘Je kunt kraanwater zonder probleem drinken, het hoeft zelfs niet gefilterd te worden’, vervolgde de directeur van AquaFlanders. ‘Uit een blinde test blijkt zelfs dat meer mensen onbewust kraanwater verkiezen boven flessenwater.’

Dat leidingwater veilig is, bevestigt de Vlaamse Milieu Maatschappij (VMM). Maar vinden we het lekkerder? Heeft AquaFlanders een blinde test gedaan waaruit dat blijkt?

De test die Heyrman in gedachten had toen hij Het Belang van Limburg te woord stond, is getoond in een item over #ikdrinkkraanwater in VTM Nieuws van 2 mei, zegt hij aan de telefoon. ‘Bij de lancering van onze campagne heeft VTM op eigen initiatief een blinde test georganiseerd. Daaruit bleek dat meer mensen leidingwater kozen dan gebotteld water.’

De recente ‘blinde test’ van VTM – met water uit eigen land – vond plaats in Leuven, zegt eindredacteur Karen De Vis van VTM Nieuws. ‘We hebben zes voorbijgangers blind laten proeven. Het flessenwater was Vittel, het leidingwater kwam van een lokaal café. De reporter heeft niemand gevraagd wat hij of zij het lekkerst vond. De vraag was: “Welke van de twee is kraantjeswater en welke van de twee is flessenwater?”‘ Uit het item blijkt dat proefpersonen dat onderscheid moeilijk of fout maken. ‘Het was een ludieke test voor een televisiereportage’, beklemtoont De Vis. ‘We hebben nooit beweerd dat dit een representatieve steekproef was.’

Een wetenschappelijke test over de vraag of mensen liever leiding- of flessenwater lusten, kun je niet zinvol organiseren, zegt waterexpert Bart Van der Bruggen (KU Leuven). ‘Over smaken en kleuren valt niet te twisten. En los daarvan: het interne smakenpalet binnen zowel flessen- als leidingwater is daarvoor te breed. Chaudfontaine wordt bijvoorbeeld veel zouter ervaren dan Spa. En leidingwater in Limburg smaakt anders dan in Veurne.’

Anders dan flessenwater is Vlaams leidingwater meestal wel gechloreerd, zegt watertechnoloog Siegfried Vlaeminck (UAntwerpen). ‘Als je het een uurtje laat staan, is die zweem van chloor verdwenen.’

Welk water je lekker vindt, heeft vooral met gewoonte te maken, zegt Vlaeminck, verwijzend naar Duits onderzoek uit 2018. Leidingwaterdrinkers geven daarin de smaak van flessenwater een lagere score dan die van ‘hun’ leidingwater. En omgekeerd. ‘Wat blijkt uit een andere studie, en ook uit mijn ervaring, is dat het brede publiek in een blinde smaaktest het onderscheid niet kan maken’, zegt Vlaeminck.

AquaFlanders stelde zijn claim via e-mail in die richting bij: ‘Aangezien wij hierover geen exacte én representatieve cijfers kunnen voorleggen, stellen we liever dat kraanwater en flessenwater als gelijkwaardig worden beoordeeld en dat mensen het onderscheid tussen beide niet kunnen maken.’

Volgens de VMM drinkt 43 procent van de Vlamingen thuis altijd flessenwater.