‘Deze crisis zal een extra impuls geven aan robots’

Bram Vanderborght, professor robotica aan de VUB, ziet in deze coronacrisis opportuniteiten voor robots die de mens vervangen, al moeten we de humanistiche waarden van een wereld met robots blijven verdedigen.

We worden al een tijdje overspoeld door berichten dat robots en masse mensen gaan vervangen. Ook in het nieuwste seizoen van Westworld gaan onze kunstmatige evenbeelden weer driftig te keer.

Maar net nu we massaal robots nodig hebben zodat we met z’n allen ‘in ons kot’ kunnen blijven, zijn ze afwezig. De economie komt tot stilstand in die sectoren waar we mensen uit de productieketen weghalen en door gebrek aan bescherming lopen mensen risico waar ze nog wel moeten werken in de kritische sectoren. We hebben geen robots ter vervanging voor hen. Zal deze coronacrisis echter het pad effenen naar meer robots en dus jobverlies?

Van Zoom tot smoothierobot

We zijn alleszins goed op weg. Een grote kans dat u dit artikel thuis leest, tussen het telewerken en het huishouden door. Op enkele dagen tijd hebben we kennis gemaakt met Zoom, Microsoft Teams en andere teleconference programma’s. Universiteiten en scholen gingen op enkele dagen volledig digitaal. Digitaal is nu de vaste waarde bij het thuiswerk, maar ook de koffiepauzes en apertitiefs.

Zelfs romantische diners gebeuren over de digitale snelweg. Beeldt u in dat dit tien jaar geleden was gebeurd. Dit is vandaag mogelijk omdat alle infrastructuur er klaar voor was: computers, tablets en smartphones zijn goed ingeburgerd, computerservers en glasvezels zijn beschikbaar. Zoals The Economist schreef: ‘De pandemie zal veel verliezers hebben, maar heeft al één duidelijke winnaar: Big Tech.’

Waar winkels al moeilijkheden hadden om stand te houden tegen online retail, brengt nu de lokale bloemist uit noodzaak de tulpen zelf aan huis. Waar Amerikanen bij bosjes hun job verliezen, openen de Amazons van deze wereld bijna een half miljoen vacatures.

En robots? 3D-printers en lasercutters uit fablabs draaien overuren om beschermingsmaskers en adaptors te maken. Drones die al verschillende politiezones ter beschikking hebben, roepen met luidsprekers op om afstand te bewaren, zoeken naar tweedeverblijvers aan de kust of speuren met warmtecamera’s naar mensen met koorts.

Ook journalisten gaan in Vlaanderen op zoek met drones naar de warmste beelden. Een ziekenhuis in Geel heeft een coronakiller robot in dienst die gewapend met sterke UV-lichten zelfstandig door de afdelingen rijdt om te desinfecteren.

Een smoothierobot geeft het verplegend personeel in een ziekenhuis in Antwerpen dagelijks hun dosis extra vitamientjes. Een collega robotica-prof die in verplichte quarantaine zit in een hotel krijgt zijn eten via een rondrijdende robot.

Sociale robots worden ingezet in zorgcentra zodat ze met familie en vrienden kunnen communiceren, ook onze werkloze Pepper robot uit het labo is nu verhuisd naar een woonzorgcentra.

Onhandig en weinig flexibel

Helaas zijn dat maar enkele examplaren, en in tegenstelling tot de computers en servers waar we nog de nodige programma’s moesten downloaden, niet beschikbaar. Zelfs in aurofabrieken waar er een sterke rol is vastgelegd voor automatisatie, moesten ook Audi Brussel en Volvo Gent hun band stilleggen.

Robots zijn nog onhandig en weinig flexibel om bijvoorbeeld snel ingezet te worden om mondmaskers te naaien, dus worden overal naaiataliers opgezet. Ook de assemblage van open source beademhalingstoestellen zoals er ook enkele initiatieven in Vlaanderen bestaan, moet nog manueel gebeuren.

De verdere automatisatie, die zich sinds de vorige financiële crisis al aan het voltrokken was, zal nu extra vaart krijgen. De Big Tech die al op een berg geld zit en heel wat van mijn collega robotici te werk stelt, ziet extra opportuniteiten. Ideeën die in labo’s en als demonstratoren nu bestaan, zoals de kassaloze winkels van alweer Amazon, zelfstandig rondbrengen van voeding en goederen, verdere bewakingsopdrachten,… krijgen extra bestaansreden.

Laat ons in dit verhaal China niet vergeten, die ook aan een sterke inhaalbeweging in robotica bezig is en plaatsen als Shenzen Silicon Valley naar de kroon steekt. Via een veel sterker antwoord op de coronacrisis dan de VS, ook in robotica-toepassingen, genereren ze heel wat kennis en ervaring.

Deze crisis zal een extra impuls geven aan robots en dus mensen vervangen. Want als ze de mens in crisissituaties kunnen vervangen, waarom daarna niet. Zoals de befaamde futuroloog Yuval Noah Harari schreef in de Financial Times: de coronastorm zal passeren, maar de keuzes van vandaag zullen het leven van morgen bepalen. De humanistiche waarden van een wereld met robots, zoals we die in Knack naar aanleiding van Homo Roboticus neerschreven, zullen extra onder druk komen te staan. Daarom moeten ze des te meer met extra energie en de nodige ethische waakzaamheid, verdedigd worden.