De toorn van de dierenrechtenactivisten

‘Activisten claimen dat ze een betere wereld willen, maar de methodes die ze hanteren om dat te bereiken hebben niets meer met basisdemocratie te maken. Het gaat om het agressief opdringen van de eigen mening’, schrijft Dirk Draulans.

Je zal maar de toorn van dierenrechtenactivisten over je heen halen. Onwaarschijnlijk welke scheldkanonnades je dan te verwerken krijgt, doodsbedreigingen inbegrepen. Toen ik het in de lente waagde om op het televisienieuws uit te leggen waarom een Deense zoo een giraf afmaakte, kreeg ik een boel digitale drek over me heen. De smeuïgste kwam van ene Wilfried L. (zijn volledige naam stond onder zijn mails, die barstten van de schrijffouten): ‘Zou je dat met je ouders ook doen?????? dat er geen plaats is in t rusthuis, denk liever na voor je zo n uitspraak doet ONOZELE KLOOT!!!!! Jij bent dezelfde dierenbeul als Jan Fabre, wacht gij maar… met ons ben je nog nie klaar. Mensen en kinderen uitnodigen voor slachting van een dier, dat vind jij een attractie, ok, we komen kijken en gooien jou voor de leeuwen.’

De Lindsay’s, Maria’s en Kelly’s van deze wereld

De voorbije weken was het weer prijs, naar aanleiding van de documentaire ‘Dieren Als Instrumenten’ op Canvas, waarin we gewoon een neutraal beeld tonen van wetenschappers die dieren gebruiken voor experimenten en uitleggen waarom ze dat doen. Op diverse sites regende het commentaren van de Lindsay’s, Maria’s en Kelly’s van deze wereld: ‘Heeft geen enkele zin om dieren te vermoorden, brengt niets bij de wetenschap, doe proeven op mensen die niet meer belangrijk zijn, die zijn er genoeg, ga eens rond in de gevangenissen, Dirk Draulans – Bioloog-BioDOOD. Waarom doen je geen proeven op Draulans? Dat zou ook waardevol zijn! Ik doe bodybuilding en mag dus draulans zijn schedel afpakken.’

Het is duidelijk hoe de Anti Dierproeven Coalitie (ADC) haar petities vol krijgt en haar enquêtes naar hoge aantallen mensen tegen dierproeven drijft: in winkelwandelstraten ongeïnformeerde en emotioneel gemakkelijk manipuleerbare mensen aanklampen met wansmakelijke beelden van zielige beestjes om ze een papier te laten tekenen. Zo kom je vanzelf tot het resultaat dat de meerderheid van de Vlamingen tegen dierproeven zou zijn.

‘Meerderheid is vóór dierproeven die nuttig zijn voor medisch onderzoek’

Op een symposium over proeven met apen dat de KU Leuven op 3 december organiseerde, kwamen andere enquêtes aan bod, waaruit bleek dat de grote meerderheid van de mensen vóór dierproeven is, als ze uitgelegd krijgen dat die nuttig kunnen zijn voor de vooruitgang van het medisch onderzoek.

Betekenisvol, maar erg dramatisch, is het wedervaren van de 25-jarige Italiaanse Caterina Simonsen, die het ongeluk heeft dat ze geboren is met vier zeldzame genetische ziektes, waardoor ze onder meer ononderbroken via een zuurstofmasker moet ademen. Ze lanceerde op haar Facebook-pagina een bericht, waarin ze benadrukte dat ze zonder dierproeven niet meer in leven zou zijn. Een doodzonde volgens de activisten. Ze kreeg dertig directe doodsbedreigingen en meer dan vijfhonderd beledigende reacties naar het hoofd geslingerd, genre: ‘Ik zou mijn goudvis nog niet voor jou opofferen. Je had als kind moeten sterven, niemand zou je gemist hebben.’ Dat is het niveau van de mensen die het gebruik van dierproeven voor medische doeleinden willen verbieden, die wetenschappers die met dieren werken als sadisten brandmerken, die dierproeven op één lijn stellen met Jodenvervolging en concentratiekampen.

Constructief debat versus vals sentiment

Maar een constructief debat voeren wil ADC niet. Michel Vandenbosch van Gaia doet dat wel, en zal ongetwijfeld meer bereiken met zijn aanpak. Hij ging in op de uitnodiging van de KU Leuven en gaf als moraalfilosoof op het symposium een boeiende lezing over waarom hij vindt dat proeven op apen niet meer kunnen. ADC wil geen debat, ADC wil inspelen op vals sentiment om de massa te mobiliseren en zo haar gelijk te halen. Rector Rik Torfs van de KU Leuven, die netjes balanceert tussen de belangen van zijn wetenschappers, waarvan een aantal vooruitstrevend onderzoek naar ziektes als Alzheimer, ALS en Parkinson doet, en de belangen van de humane sector waar hij zelf uit stamt en die zwaar doorweegt in de publieke opinie, kon het niet laten om op het symposium een oprisping te maken: ‘Wie het debat schuwt, vreest waarschijnlijk dat hij ongelijk heeft.’

Ik heb aan voorzitter Danny Flies van ADC per e-mail gevraagd of hij, als hij ooit kanker zou krijgen, de eerlijkheid zou hebben om elke vorm van medicatie te weigeren omdat die sowieso het resultaat is van experimenten op dieren. Er kwam geen antwoord. Flies legde wel uit waarom hij niet aan het debat wilde deelnemen: het was een praatbarak, een PR-stunt van de universiteit. Hij had voor zijn deelname zelfs geëist dat er meteen een moratorium op proeven met apen zou worden afgekondigd. Waar haalt hij de pretentie? De apenproeven van de KU Leuven worden op hun wetenschappelijke merites beoordeeld door instanties als het Fonds voor Wetenschappelijk Onderzoek, en op hun ethische kwaliteiten door een pluralistisch samengesteld Ethisch Comité. Flies wil gewoon zijn eigen sentimentaliteit aan de rest van de wereld opdringen, zonder enige vorm van debat, en vooral zonder oog voor de consequenties, louter gesteund door een pak handtekeningen van de Lindsay’s, Maria’s en Kelly’s van deze wereld.

You don’t see it, but we know they are dying

Hetzelfde geldt voor de strijders tegen genetisch gemanipuleerde gewassen. Die nemen het recht in eigen handen. Die vernielen door de bevoegde autoriteiten vergunde experimenten, omdat ze menen de wereld te moeten beschermen tegen iets waar ze uitsluitend onheil in zien. Ze dringen hun eigen visie aan de wereld op, zonder rekening te houden met het feit dat er andere visies bestaan. Ook in deze discussie worden mensen met een andere mening soms virulent aangevallen. Als dat hun mooie wereldbeeld is, pas ik. Ik wil geen slaaf worden van een maatschappij waarin slecht geïnformeerden hun wil aan de rest opdringen. Ik wil geen toekomst die gestuurd wordt vanuit het sentiment in winkelwandelstraten.

Ik heb me in 1996 en 1997 al eens onpopulair gemaakt in kringen van zelfverklaarde wereldverbeteraars, door de ngo’s Artsen Zonder Grenzen en Greenpeace aan te pakken op vals populisme gebaseerd op desinformatie. AZG, dat toen ongenaakbaar was, lanceerde een geldinzamelingscampagne onder de fantastische slogan YOU DON’T SEE IT, BUT WE KNOW THEY ARE DYING. Het ging over een vermeende cholera-epidemie in Oost-Congo bij het uitbreken van de eerste Congolese burgeroorlog. De informatie was volledig vals, maar de campagne werd wel gelanceerd. Greenpeace misbruikte wetenschappelijke informatie om kwalijke effecten van de kunststof pvc aan te kaarten, gestuwd door het onverwachte succes dat het had met zijn aan het dumpen van het olieboorplatform Brent Spar gekoppelde boycot tegen Shell. Beide organisaties waren zo belangrijk geworden dat ze zich God waanden, en meenden dat alle middelen geoorloofd waren om hun doel te bereiken, inbegrepen het belazeren van de kluit. Het siert hen dat ze uit die geloofwaardigheidscrisis, met enige vertraging, lessen trokken, maar aangenaam was het destijds niet – ze dreigden zelfs met juridische vervolging.

Vandaag denken activisten dat ze God zijn en de wereld aan hun voeten hebben. Ze manipuleren de massa om druk te zetten op beleidsvoerders, die zelden wetenschappers zijn. Het wordt een fragiele achilleshiel van de wetenschappelijke gemeenschap: ze is zwaar ondervertegenwoordigd in de beleidscenakels. Steevast wordt de wetenschap in het defensief gedrukt door slecht geïnformeerden.

Significant is bijvoorbeeld dat huisarts Maggie De Block als minister van Volksgezondheid plannen van haar voorgangster, juriste Laurette Onkelinx, wil terugschroeven, zoals de terugbetaling door de ziekteverzekering van homeopathische behandelingen, waarvan het nut niet wetenschappelijk bewezen is. De arts kan beter dan de jurist inschatten wat de medische kwaliteiten van producten zijn. Wetenschappers zullen gedwongen worden om meer in het beleid te infiltreren als ze niet voortdurend achter de feiten aan willen hollen. Als dat het resultaat zou zijn van de acties van ADC en consoorten, zullen die toch nog iets nuttigs opleveren.