Corona Conspiracy: deze valse claims over het coronavirus infecteren sociale media

Op een moment dat het coronavirus zich wereldwijd verspreidt, raken ook sociale media steeds meer besmet met valse theorieën over de uitbraak.

Fake news op sociale media speelt traditioneel in op de angsten van de bevolking. Het is vaak gebaseerd op ware feiten die uit hun context worden onttrokken en een nieuw fake fur jasje krijgen. Nu de wereld geconfronteerd wordt met een nieuw, dodelijk virus hebben factcheckers wereldwijd hun handen meer dan vol met het uitkleden van de oprukkende valse feiten.

Facebook en Twitter doen alvast hun best om het fake news over het coronavirus te ontmaskeren. Twitter ging een samenwerking aan met de Federale Overheidsdienst (FOD) Volksgezondheid en verwijst daarbij in zijn zoekresultaten naar de officiële website van de Overheidsdienst. Facebook wil de verspreiding van valse informatie beperken door valse berichten zo snel mogelijk van het platform te verwijderen en geeft zijn gebruikers zelf ook tips om fake news te ontmaskeren.

Mensen die plotseling neervallen op straat, besmet Coronabier, Canadese spionnen en ziekenhuizen die in 48 uur tijd worden gebouwd. Het coronavirus leent zich tot hapklare clickbait die de onzin in leven houdt. Dit zijn alvast de meest voorkomende valse claims.

Mythe 1: ‘Coronavirus is veroorzaakt door Chinese eetgewoontes’

Honden, haaienvinnen, … in China houden ze er wel vaker voor ons vreemde eetgewoontes op na. Volgens verschillende sociale media posts zouden ook vleermuizen er op het menu staan. Video’s tonen beelden van Chinezen die een bord vleermuissoep verorberen in Wuhan. Het filmpje is echter vier jaar oud en helemaal niet in Wuhan gemaakt, maar in Palau. Vleermuizen zijn er dan ook geen plaatselijke specialiteit.

Al is het idee niet helemaal van de pot gerukt, aangezien het vorige coronavirus SARS door vleermuizen werd overgedragen en ook nu vleermuizen als bron werden genoemd. Over de precieze oorzaak van het nieuwe coronavirus is het nog speculeren, maar voorlopig wijzen alle pijlen in de richting van de seafood market in Wuhan, waar het via levende wilde dieren op de mens zou zijn overgedragen.

Mythe 2: ‘De uitbraak van het coronavirus was gepland. Bill Gates is medeplichtig’

Op verschillende kanalen doet het de ronde dat de uitbraak van het virus gepland was. De valse claim zou terug te brengen zijn op een patent van het Britse Pirbright Institute, een onderzoekcentrum voor infectieziektes bij boerderijdieren. Het centrum beschikt inderdaad over een patent op een vaccin tegen een coronavirus, maar eentje dat enkel tussen vogels rondgaat en de mens niet treft. Met een persbericht deed het Pirbright Instiute alvast zijn best de verwarring uit te klaren. Voorlopig is er nog geen vaccin voor het nieuwe coronavirus beschikbaar, al wordt er aan gewerkt.

De Bill and Melinda Gates Foundation wordt in deze context vaak in een adem genoemd met het Pirbright Institute. De link wordt gelegd naar aanleiding van de miljoenendonatie die het centrum van Gates ontving.

Mythe 3: ‘Coronavirus ontsnapte per ongeluk uit geheim Chinees biologisch wapenarsenaal’

Een andere theorie luidt dat het coronavirus per ongeluk uit het Wuhan Institute of Virology ontsnapte. Het virus zou daar gecreëerd zijn als onderdeel van een verborgen biologisch wapenprogramma. De huidige uitbraak zou echter geen onderdeel van het plan uitgemaakt hebben, maar zou per ongeluk uit het laboratorium zijn ontsnapt.

Mythe 4: ‘Nieuw 5G-netwerk hielp coronavirus verspreiden’

Over de gezondheidsrisico’s die het nieuwe 5G-netwerk met zich meebrengt, heerst nog veel onduidelijkheid. Het gaat de ronde dat het netwerk aan de grond zou liggen van het nieuwe coronavirus, of dat het in ieder geval de verspreiding zou geholpen hebben. 5G zou het immuunsysteem verwoesten, waardoor een gewone verkoudheid zou zijn geëvolueerd in het nieuwe virus. Wuhan was een van de weinige plekken in China waar het 5G-netwerk voor 2020 geactiveerd werd.

Mythe 5: ‘Besmette koekjes voerden het virus naar Australië’

In Australië ging een lijst ‘besmette voedingsmiddelen’ viraal. Van rijst tot koekjes en red bull. In een factcheck werd deze claim echter ontkracht en konden de Australiërs daarna de wensen uit hun gelukskoekjes weer met een gerust hart lezen.

Ook bij ons was een gelijkaardige angst voelbaar. Niet voor koekjes, maar voor mogelijks besmette pakketjes van webshop AliExpress, al bleek ook hier de angst ongegrond. AliExpress staat namelijk niet bekend om zijn ‘bestel nu, ontvang morgen’ service. Pakketjes laten makkelijk een maand op zich wachten, een tijdspanne die het virus buiten de mens nooit overleeft.

Mythe 6: ‘Natuurlijke middelen helpen het coronavirus bestrijden’

Op sociale media wordt niet alleen gespeculeerd over de oorzaak. Middeltjes die je tegen de ziekte zouden beschermen of je ervan zouden genezen zijn minstens even populair. Oregano-olie, vitamine C of zoutwater, … het zouden remedies van Tante Kaat kunnen zijn. Een veel minder onschuldig middeltje om corona te voorkomen of te genezen, is het drinken van bleekwater. De ‘Miracle Mineral Solution’ werd door de pro-Trump QAnon conspiracy eerder al geopperd als een manier om autisme, kanker en aids te behandelen.