België zal een prominente rol innemen tijdens de gemeenschappelijke Europese en Russische ruimtemissie naar Mars.
Wanneer op maandag 14 maart een zware Russische Proton-draagraket van op Bajkonoer in Kazachstan vertrekt om de eerste (dubbele) sonde ExoMars naar de Rode Planeet te slingeren, neemt ook België een vliegende start naar onze buurplaneet, zo is in het Euro Space Center in Redu gezegd. De missie van het Europese en het Russische ruimtevaartbureau, ESA en Roscosmos, beoogt de atmosfeer en het oppervlak van Mars meer in kaart brengen.
Het eerste, maandag startende, luik van het ExoMars-programma omvat een “orbiter” (TGO) en de lander Schiaparelli die in oktober moeten aankomen. Drie dagen voor aankomst in de atmosfeer van Mars, scheiden de wegen en daalt de lander naar het Marsoppervlak af.
Oudenaarde
De 4,3 ton wegende “orbiter” moet na ongeveer een jaar een cirkelvormige baan draaien 400 kilometer boven het oppervlak, om met vier instrumenten de atmosfeer van Mars te bestuderen. Eén daarvan is NOMAD dat is ontworpen, vervaardigd en getest door het Belgisch Instituut voor Ruimte-Aëronomie (BIRA) met het bedrijf OIP in Oudenaarde als industriële hoofdpartner. Het instrument doet met drie spectrometers in drie kanalen onderzoek naar de samenstelling van de atmosfeer van de Rode Planeet en zal daarbij op zoek gaan naar sporengassen, in het bijzonder methaan. Met name de precieze aard ervan, de hoeveelheid, de locatie en het tijdstip waarop het aanwezig is. Dé hamvraag is of het methaan een geologische dan wel – getuige op Aarde de uitstoot van methaan door koeien – een biologische herkomst heeft. Indien het biologisch is, “dan zijn we niet alleen (in het heelal)”, zo verluidde.
Het BIRA spreekt van zijn belangrijkste ruimtevaartmissie ooit, OIP noemt de opdracht “zeker niet gemakkelijk”.
Op de lander staan twee instrumenten van de Koninklijke Belgische Sterrenwacht (KSB): de AMELIA die tijdens de afdaling atmosferische metingen verricht en een “weerstation” dat na de landing actief moet worden.
Beagle-2
De door OIP ontworpen DECA-camera op de lander zal per anderhalve seconde vijftien beelden maken van de landingsplaats. Die worden na het neerstrijken doorgestuurd. De verzamelde gegevens dienen ook voor de voorbereiding van het tweede luik van ExoMars.
In 2018 zal ook de NASA opnieuw een sonde naar Mars sturen
Zowat de helft van alle landingen op Mars is mislukt, wat ook ESA heeft ondervonden met zijn Beagle-2.
Andere Belgische bedrijven die aan ExoMars participeren zijn Lambda-X in Nijvel , Thales Alenia Space Belgium in Charleroi, Vaskon in Menen, Deforche engineering in Dadizele, ES Tooling in Genk, Isalas in Eke, het Centre Spatial de Liège, VREC in Mazenzele, CONSERD in Gent, B&A engineering in Sint-Truiden. Het federale wetenschapsbeleid zorgde voor ondersteuning, ook financieel.
Tussenstation
Het tweede luik van ExoMars is voor 2018 voorzien, en bestaat uit een Russisch platform en een Europese robotjeep die tot twee meter diep in de Marsbodem zal boren, veel dieper dan de Amerikaanse Oppurtinity. De maandag te vertrekken orbiter zal dan in de eerste plaats als tussenstation voor de communicatie met de jeep dienen.
In 2018 zal ook de NASA opnieuw een sonde naar Mars sturen. Ook hier zal de KSB van de partij zijn. (Belga/AVE)
Naar aanleiding van de missie loopt in het Euro Space Center een tentoonstelling over ExoMars, met schaalmodellen, Marsmeteorieten, video’s en objecten die in verband staan met de exploratie van de Rode Planeet.
