Beestenboel: de brugspin lijkt aan een opmars bezig

Ze houdt van water, licht en menselijke constructies. De brugspin heeft dus alles om het goed te doen.

Niet veel soorten kunnen bogen op een naam die perfect hun biotoop samenvat: als je grote webben onder of aan een brug ziet hangen, is de kans groot dat het om het werk van brugspinnen gaat. De diertjes zijn verwant aan de bekende kruisspin maar hebben een andere tekening op hun rug, zonder duidelijk patroon. Ze zijn doorgaans grijzig bruin en hebben een opvallend plekje met lichte haartjes tussen hun kop en achterlijf.

Ze zijn vrij groot voor een spin in onze contreien. Vrouwtjes kunnen tot anderhalve centimeter groot worden, mannetjes halen een centimeter – in de spinnenwereld is dat verschil niet uitzonderlijk. De webben zijn ingewikkelde constructies met een diameter tot een halve meter. Overdag loopt er een sterke signaaldraad van het centrum van het web naar de schuilplaats waar de maker verstopt zit. ’s Nachts zit hij of zij meestal in het hart van het web te wachten op een prooi – dan zijn er er minder spinneneters actief.

In Nederland en Vlaanderen lijkt de brugspin aan een opmars bezig. In Nederland rukt ze op in resultaten van spinnentellingen, in Vlaanderen neemt het aantal waargenomen individuen gestaag toe sinds 2011 – op de website Waarnemingen.be ontdekt u daar meer over. Maar de spin is nog niet bekend genoeg voor veel meldingen. In 2011 werden er twee individuen geregistreerd, in 2019 een record van 165. Misschien reflecteert de stijging eerder de groeiende bekendheid van het diertje dan een uitbreiding van zijn populatie.

Toch is het niet uitgesloten dat de brugspin het goed doet. Ze heeft namelijk een niche gevonden in onze leefwereld die succes kan garanderen. Ze houdt van een combinatie van vochtigheid, licht en menselijke constructies. Bruggen zijn ideaal, maar ze kan ook een web hangen voor een raam waarachter ’s avonds een lamp brandt. Het overgrote deel van haar voeding bestaat uit muggen die aangetrokken worden door licht, waardoor ze zich nuttig maakt voor de mensheid. Spinnen laten hangen vermindert de kans op beestjes die u willen bijten of steken in uw omgeving.

In écht gunstige omstandigheden, bijvoorbeeld een brug waarop een straatlamp schijnt als een spot, kunnen meerdere brugspinnen een web achter elkaar maken. Als er in het eerste web een prooi terechtkomt, raakt dat web zo beschadigd dat de kans op succes voor het volgende web beduidend groter wordt. Zelfs een derde of vierde web in een rij kan voldoende opbrengen voor zijn maker. Die moet dan wel wat geluk hebben, want spinnen herstellen gaten in hun web meestal snel.

Brugspinnen en verwante spinnen hebben aanpassingen die garanderen dat de kleverigheid van de draden in hun web niet aan kracht inboet door een vochtige omgeving. Nattigheid is funest voor kleefkracht, dat weet iedereen die zijn behangpapier of verf al heeft zien loskomen van een vochtige muur. Spinnendraden hebben speciale eiwitten die vochtigheid aantrekken en isoleren, zodat de draden hun prooivangende capaciteit niet verliezen.

Spinnendraad is een prachtige verwezenlijking van de natuur. Hij zou ook in onze wereld nuttige functies kunnen hebben, maar ondanks verwoede pogingen is de mens is nog altijd niet in staat hem na te maken. Blijven proberen, luidt de boodschap!