Van vogelgriep tot de groene batterij: herlees onze 12 beste wetenschapsstukken van 2022

2022 begon als een jaar van virussen en eindigde als een jaar van internationale conferenties over de klimaat- en biodiversiteitscrisissen. Zoals met dat soort cenakels blijkbaar de regel is, leverden ze amper iets tastbaars op. We modderen maar wat aan met onze strijd tegen de teloorgang van onze leefomgeving, waar we zelf verantwoordelijk voor zijn. In feite zijn ook de virale aanvallen, zoals de coronapandemie en de opstoot van vogelgriep, er een uiting van.

Het hoeft dus niet te verbazen dat een belangrijk deel van de wetenschapsverslaggeving in Knack in 2022 over deze thema’s ging. Hopelijk komen er in 2023 wat meer lichtpuntjes. In 2022 waren dat onder meer de doorbraak van elektrisch rijden en de succesvolle Maai Mei Niet-actie voor het natuurlijker maken van onze tuinen.

Veel plezier met de beste wetenschapstukken van 2022.

1. Kinderimmunoloog Isabelle Meyts: ‘Er zijn vijf kinderen gestorven aan corona, dat zijn er vijf te veel’

‘Je moet kinderen vaccineren om hén te beschermen, niet om volwassenen te beschermen’, stelt Isabelle Meyts scherp. De kinderimmunoloog bestudeert de vraag waarom sommige mensen niets merken van het coronavirus en andere erdoor onderuitgaan. ‘Elk afweersysteem is uniek, maar ze zijn niet allemaal even goed.’

2. Wordt vogelgriep de volgende pandemie?

De vogelgriep veroorzaakt een ravage in onze wildevogelpopulaties. Wetenschappers houden hun hart vast: als de ziekte deel gaat uitmaken van onze natuur, zijn de gevolgen voor de pluimveesector niet te overzien. Er is ook waakzaamheid geboden voor onze eigen gezondheid.

3. Nic Balthazar maakt nieuwe klimaatdocumentaire: ‘Er gebeurt niets in dit bananenland’

Na oliegigant Shell en de Nederlandse staat, neemt klimaatadvocaat Roger Cox nu ook ceo’s in het vizier. Filmmaker Nic Balthazar maakte een pakkende documentaire over de man.

4. MRNA-technologie in stroomversnelling: maakt ons lichaam straks zelf vaccins aan?

De succesvolle vaccins tegen het coronavirus hebben het onderzoek naar mRNA-technologie in een stroomversnelling gebracht. De hoop rijst dat we niet alleen virussen, maar ook andere infecties én kanker onder controle kunnen krijgen.

5. Ecologisch bermbeheer? ‘In al onze grasbermen zouden bloemen moeten staan’

Veel gemeenten maaien bloemen en planten genadeloos weg uit de wegbermen. Terwijl dat de enige plekken zijn waar veel mensen nog wilde bloemen kunnen zien. Bovendien is goed beheer van onze 14.000 hectare bermen essentieel voor de biodiversiteit. Als buurtbewoner kunt u het verschil maken.

6. De Oorlog in Oekraïne versterkt de voedselcrisis: zes stappen om de hele wereld te voeden

De Russische invasie in Oekraïne zet de wereldwijde voedselvoorziening onder druk. We kúnnen de hele wereld nog voeden, maar dan moeten we zes grote stappen zetten.

7. Daar komt de groene batterij: Europa zet in op duurzame productie

Er wordt hard gewerkt om batterijen voor elektrische auto’s niet alleen veiliger en nog goedkoper te maken, maar ook milieuvriendelijker. Recyclage en hergebruik als thuisbatterij behoren tot de mogelijkheden.

8. Gegoochel met cijfers verstikt het stikstofdebat: ’60 procent van onze veestapel moet verdwijnen’

In Vlaanderen en Nederland verhit het stikstofdossier de gemoederen, vooral in landbouwkringen. Vlaamse en Nederlandse wetenschappers en juristen proberen klaarheid te scheppen. ‘Hoe je het ook wendt of keert, de landbouwuitstoot moet omlaag.’

9. Grote dieren beleven een revival

De remonte van grote dieren in Europa illustreert vooral hoe erg de situatie vroeger was.Voor kleine soorten is het plaatje minder gunstig. Toch blijken sommige beschermingsmaatregelen hun nut te bewijzen.

10. De 8 miljardste mens is geboren (en het houdt niet op)

Wat is de beste maatregel om de klimaatopwarming te beperken? Minder kinderen krijgen, zeker in het rijke Westen.

11. Filosofe Katrien Devolder: ‘Varkens inzetten voor orgaanproductie is minder stuitend dan voor vleesproductie’

De grens van het mens-zijn wordt verlegd. Wetenschappelijke topvakbladen rapporteren geregeld over opmerkelijke experimenten. Zo werden menselijke hersencellen ingeplant in de hersenen van rattenembryo’s om te kijken hoe ze zich delen en gedragen. De goegemeente weet niet altijd wat ze ervan moet denken. Een bevoorrecht waarnemer is de Vlaamse filosofe Katrien Devolder. ‘De voordelen van technologische ontwikkeling wegen lang niet altijd op tegen het belang van dierenwelzijn.’

12. Bodemdegradatie: elke 5 seconden verdwijnt een voetbalveld aan topbodem

Bodems zijn rijk aan dieren en planten die een belangrijke ecologische rol vervullen. Daar maakt de mens dankbaar gebruik van. Maar ze raken op grote schaal uitgeput, waardoor hun functies onder druk komen. Daar moet dringend iets aan gedaan worden.