‘Werkloze Bulgaren omzeilen miljarden aan Belgische belastingen’

Met deze ‘goedkope clickbait-titel’ wil CD&V-jongerenvoorzitter Sammy Mahdi u verontwaardigd krijgen over de onthullingen van de Paradise Papers. ‘Het blijft absurd dat we de jacht op multinationals niet even hard opdrijven als de jacht op sociale fraudeurs.’

U zult het mij moeten vergeven, maar de titel is niets meer dan een goedkope clickbait om u aan het lezen te krijgen. Geef toe, een Bulgaar die met ons belastinggeld gaat lopen, het is wat sappiger dan verhalen over vennootschappen, rulings en postbussen. Maar vermits sommigen de creativiteit van fiscalisten kunnen appreciëren, hoop ik op evenveel vergevensgezindheid te kunnen rekenen. De clickbait list heeft dan ook een hoger doel. Fiscale achterpoortjes die via een rondreis van Bermuda naar de Britse Maagdeneilanden, terug naar Bermuda en uiteindelijk in Hong Kong eindigen, het is voor velen Chinees. Terwijl net de publieke verontwaardiging noodzakelijk is om verandering teweeg te kunnen brengen.

Wat dan wel weer geen Chinees is, is dat elke Belg nu wel een postbusadresje in Bermuda ziet zitten. Eerlijk, ik kende het plekje alleen van die mythe van de Bermudadriehoek. Nu blijkt dat er in de buurt van Bermuda niet enkel vliegtuigen, maar ook wel wat belastinggeld verdwijnt. Al moet ik mezelf meteen corrigeren. In Bermuda verdwijnt er geen geld, er wordt ook niets illegaals gedaan. Of dat weten we nog niet helemaal zeker. Het enige wat er daar gebeurt, is dat miljarden aan belastinggeld via heel verstandige fiscalisten uiteindelijk als eindejaarsbonus wordt uitgekeerd aan managers van grote multinationals.

Oh maar wacht. En wat dan met de 4.800 jobs van Janssen Pharmaceutica of de 3.000 werknemers van Nike? Die hun loon wordt toch betaald door die grote bedrijven? Klopt. Het zou er nog aan mankeren ook. Ons land voorziet voldoende fiscale voordelen voor die bedrijven, dat het uitbetalen van hun eigen werkkrachten nog net moet lukken. Nike beschikt over een zwaar gesubsidieerd distributiecentrum. Janssen Pharmaceutica kon de voorbije vijf jaar 4,3 miljard euro uitsparen dankzij een belastingvoordeel ingevoerd in 2008. Daar is helemaal niets illegaals aan. Dat we investeringen van bedrijven in ons land aantrekkelijk moeten maken is vanzelfsprekend. Hoe? Dat is voer voor een ander debat. Maar als multinational daarbovenop nog constructies opzetten op een eiland in de Stille Oceaan om 0% belastingen te betalen, dat is erger dan illegaal. Dat is crimineel.

Amplitude van verontwaardiging

Nike heeft dankzij haar postbusadres al 12 miljard euro kunnen oppotten. Het meest cynische is toch wel dat het bedrijf al meer Vlaamse subsidies heeft gekregen voor het logistiek centrum dan dat het belastingen heeft betaald in ons land. Van geldtransfers gesproken. Een mens zou voor minder cynisch worden bij het lezen van de Paradise Papers. Toch is er hoop. De Panama Papers hebben wel wat in beweging gebracht. Er werden 130 aanbevelingen gemaakt in de commissie naar de Panama Papers en er wordt effectief wat ondernomen om belastingontduiking te bemoeilijken. Zo maakt de uitwisseling van bankgegevens het moeilijker om te belastingshoppen. Ook de harmonisering van de vennootschapsbelasting op Europees niveau lijkt niet langer onrealistisch. Al zullen kleinere landen als het onze dan wel niet langer op de rem mogen staan uit vrees voor het schaalvoordeel van onze grotere Europese buren. Het kan en moet sneller.

Het blijft een absurd gegeven, dat we de jacht op multinationals niet even hard opdrijven als de jacht op sociale fraudeurs. Niet eenvoudig, aangezien multinationals naast het verlagen van de fiscale druk, met dank aan hun duizenden werknemers ook de politieke druk zeer eenvoudig kunnen verhogen. De politieke reactie en het lef om dergelijke bedrijven politiek op het matje te roepen, zal daarom deels afhangen van de amplitude van de publieke verontwaardiging. Ook al zegt Bermuda u behalve die driehoek met verdwenen vliegtuigen weinig, besef dan één ding: Het is al jaren feest in Bermuda, met dank aan de belastingbetaler.