Zwitserland koploper in financiële geheimdoenerij

Zwitserland, de VS en de Kaaimaneilanden zijn cruciaal bij het in stand houden van financiële geheimdoenerij. Dat blijkt uit de nieuwe Financial Secrecy Index van de nonprofitkoepel Tax Justice Network.

Moeten bedrijven, trusts en stichtingen in een land hun échte eigenaars bekendmaken? Zijn jaarrekeningen er online beschikbaar in een leesbaar formaat? En komt de nationale wetgeving wel overeen met internationale normen tegen witwassen? In tegenstelling tot sommige zwarte lijsten van belastingparadijzen die het resultaat zijn van politieke beslissingen, is de Financial Secrecy Index gebaseerd op openbare en onafhankelijk verifieerbare gegevens.

Bovendien houdt de rangschikking over financiële geheimdoenerij ook rekening met het belang van de financiële sector van elk land. ‘Hoe groter een speler is, hoe meer verantwoordelijkheid hij heeft om transparant te zijn’, stelt het Tax Justice Network. ‘De meeste zwarte lijsten van belastingparadijzen houden geen rekening met de vraag of er ook veel gebruik wordt gemaakt van de financiële diensten die ze aanbieden. Ze wijzen met een beschuldigende vinger naar een paar kleine landen en eilandjes.’ Volgens de nonprofitkoepel zijn Zwitserland, de VS en de Kaaimaneilanden ’s werelds ‘grootste bijdragers aan financiële geheimhouding’.

Het Tax Justice Network hekelt onder meer dat Zwitserland de invoering van automatische informatie-uitwisseling heeft uitgesteld. ‘In 2017 probeerde de wetgever de implementatie zelfs stop te zetten voor landen die Zwitserland als “corrupt” beschouwt.’ Gevolg? Voor die landen is het nog moeilijker om corruptie aan te pakken. Want financiële geheimhouding is een sleutelfactor voor financiële misdaad en illegale geldstromen, met inbegrip van witwassen, corruptie en belastingontduiking.

Ook de VS tonen zich volgens het Tax Justice Network niet happig om automatisch informatie uit te wisselen met andere belastingoverheden. De VS doen zelfs helemaal niet mee aan dat internationale initiatief. In plaats daarvan hebben ze hun eigen parallelle systeem opgezet: het FATCA. Daarmee zamelt Amerika informatie in over Amerikaanse burgers in het buitenland, maar ze maken zelf weinig tot geen informatie over aan andere landen. ‘Bovendien hebben de VS het nog altijd niet onmogelijk gemaakt om anoniem een bedrijf op te richten – in sommige staten kan dat, ze maken er zelfs reclame voor.’

In de index staat België op de 53e plaats, na Polen en Spanje. In 2015 stonden we nog 38e – een stuk kwalijker dus. Maar doen we het ook écht beter dan drie jaar geleden? George Turner van Tax Justice Network: ‘De betere plaats van België in de ranking komt onder meer omdat er 20 nieuwe landen zijn opgenomen. Vijf daarvan doen het slechter dan België. Komt daarbij dat we dit jaar een aantal bijkomende criteria hebben opgenomen, wat vergelijken met 2015 moeilijk maakt. De Belgische score voor financiële geheimhouding op zich is zelfs lichtjes gestegen. De fiscus zou meer middelen moeten krijgen om achter de superrijken en de grote bedrijven aan te gaan. Maar over het algemeen scoort België wel goed op het vlak van transparantie van bedrijfsgegevens. Het wisselt ook goed informatie uit in de strijd tegen belastingontwijking en -ontduiking.’