Al in 2017 kondigde Donald Trump aan dat de VS niet langer deel willen uitmaken van het historische Klimaatakkoord van Parijs. Vandaag, op 4 november 2020 is het zover. De VS keert de klimaatstrijd de rug toe.
Ter herinnering: waarom trekken de VS zich terug?
Eind 2015 ondertekende Trumps voorganger Barack Obama het historische Klimaatverdrag van Parijs. De VS beloofden er om 26 procent van hun uitstoot te verminderen tegen 2025 tegenover 2005. maar Trump besloot vanuit zijn ‘America first’-logica op 1 juni 2017 uit dat akkoord te stappen. Volgens het Amerikaanse staatshoofd schaden die akkoorden de economie van de VS en zouden er tegen 2025 2,5 miljoen jobs verloren kunnen gaan. Hij vindt dat er van de VS te veel gevraagd wordt in vergelijking met ‘vuile’ landen als China, India en Rusland.
Trump, een notoir klimaatscepticus, schroefde in eigen land ook al tientallen andere regels rond milieu en duurzaamheid terug. Veel Amerikaanse staten, steden, universiteiten en bedrijven zijn het echter niet eens met hun president, en blijven inzetten op een duurzame economie in de vorm van America’s Pledge on Climate om de Amerikaanse Parijs-doelstellingen alsnog te halen.
Het is niet de eerste keer dat de VS een klimaatakkoord alsnog verlaten. In 2001 bliezen ze het Kyoto-protocol op dat ze in 1997 mee hadden ondertekend.
Waarom is de terugtrekking precies op 4 november 2020?
Je zou denken dat de terugtrekking uit het Klimaatakkoord van Parijs gelinkt is aan de Amerikaanse verkiezingen van 3 november, maar dat is het niet. Het klimaatpact uit 2015 trad officieel in werking op 4 november 2016, nadat 55 landen die verantwoordelijk zijn voor minstens 55 procent van de totale uitstoot van broeikasgassen in de wereld formeel het akkoord hadden geratificeerd. Een terugtrekking kan echter niet van de ene dag op de andere. Het akkoord stipuleerde dat een officiële opzegging van het akkoord pas kon drie jaar nadat het akkoord in werking trad. Dat was 4 november 2019. Op die dag diende Trump officieel de echtscheidingspapieren in bij de Verenigde Naties. Daarmee werd een proces op gang gebracht dat een jaar duurde. Toevallig valt de einddatum een dag na de Amerikaanse verkiezingen.
Kan de klimaatstrijd zonder de VS?
Moeilijk. Volgens experts zijn de VS de tweede grootste vervuiler van broeikasgassen in de wereld na China. Als het land zijn uitstoot niet reduceert, is er weinig hoop dat de doelstellingen van het Klimaatakkoord zullen worden gehaald. Bovendien is de inertie van de VS een aanmoediging voor andere olieproducerende landen zoals Brazilië, Saoedi-Arabië en Australië om ook met hun voeten te slepen.
Hoe is het ondertussen met de doelstellingen van het Parijsakkoord?
Na vijf jaar blijkt dat de oorspronkelijk geformuleerde doelstellingen om de opwarming van de aarde onder de 2°C, en liefst onder de 1,5°C te houden niet meer haalbaar zijn met de huidige klimaatbeloftes. 2020 moest daarom een scharnierjaar worden voor de verschillende landen om meer ambitieuze plannen in te dienen. De COP26 in Glasgow werd echter door de coronacrisis uitgesteld tot november 2021. Ondanks die vertraging zijn de ambitieuzere klimaatbeloftes van de Europese Unie en China, die samen verantwoordelijk zijn voor 38 procent van de totale uitstoot, hoopvol. Respectievelijk in 2050 en 2060 willen deze landen klimaatneutraal worden.
Wat gebeurt er als de VS opnieuw willen toetreden tot het Klimaatakkoord?
De VS kunnen gelukkig het Klimaatakkoord opnieuw onderschrijven. Dat kan in principe snel gebeuren, maar het is niet helemaal duidelijk wat de regels zijn voor een 2e huwelijk. Het is bovendien allesbehalve makkelijk om op een rijdende trein te springen die bestuurd wordt door China en de EU. De VS moeten een nieuw voorstel kunnen voorleggen met plannen om de nationale uitstoot te verminderen, maar ze hebben voorlopig nog geen nationale strategie. Trump heeft Obama’s plannen om de uitstoot van kolencentrales en autoverkeer te reduceren naar de prullenmand verwezen. Ook de federale controle op methaanuitstoot in de olie- en gasindustrie werd door Trump losgelaten. Een andere voorwaarde is een bijdrage aan het klimaatfonds dat ontwikkelingslanden moet helpen met de aanpak van de gevolgen van de klimaatverandering. Obama beloofde 3 miljard dollar. Daarvan is nog maar 1 miljard betaald. Het is niet duidelijk waar de rest van het geld vandaan moet komen. Bovendien hebben de organisatoren van de COP26 in Glasgow van volgend jaar de rijke landen al opgeroepen om hun financiële bijdragen aan het fonds te verdubbelen.
Wat zijn de klimaatplannen van Joe Biden?
De Democratische presidentskandidaat Joe Biden noemt de klimaatverandering een ‘existentiële bedreiging voor de mens’. Hij wil de VS tegen 2050 klimaatneutraal maken en belooft miljoenen nieuwe jobs uit propere energie. Hij wil onder meer een netwerk van laadstations voor elektrische wagens bouwen en miljoenen gebouwen energie-efficiënter maken. De olie-industrie wil Biden ‘op termijn’ vervangen door hernieuwbare energie, en daarom wil hij ook geen federale subsidies meer geven aan de oliesector. Biden belooft ook dat de problematiek van de klimaatverandering het centrale punt van het Amerikaanse buitenlandbeleid zal uitmaken en zal de VS opnieuw lid maken van het Verdrag van Parijs.
En het klimaatbeleid van Trump?
Die is er niet. Donald Trump gelooft niet in een door de mens veroorzaakte klimaatopwarming. Hij heeft gedurende zijn bestuursperiode meer dan 160 milieumaatregelen teruggedraaid. In hernieuwbare energie gelooft hij ook al niet. Windmolens ‘doden alle vogels’ en de productie ervan in Duitsland en China is vervuilend, zegt hij. Zonne-energie zou dan weer niet krachtig genoeg zijn om alle fabrieken te laten draaien. De massale bosbranden van de laatste jaren, volgens velen een gevolg van de klimaatopwarming, wil Trump aanpakken met beter bosbeheer.
Al kan Trump wel een opvallende prestatie op zijn rekening schrijven. Volgens de Amerikaanse Energy Information Administration is tijdens zijn bestuur een van de scherpste dalingen van de CO2-uitstoot ingezet, namelijk 10 procent in 2020. Dat is te danken aan de coronacrisis.
Het Klimaatalarm van Knack
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
