‘Egypte ziet zichzelf als een regionale grootmacht, maar daar denken de VS anders over’

De zenuwachtigheid in Egypte wijst op de toenemende spanning en onzekerheid in de regio.

Als Egypte op grote schaal troepen verzamelt in de Sinaïwoestijn, voorspelt dat vaak niet veel goeds. In 1967 zette zo’n mobilisatie de Zesdaagse Oorlog tegen Israël in; vier jaar later, in 1971, de Jom Kipoer-oorlog, opnieuw tegen Israël. Vandaag komen weer honderden tanks en pantservoertuigen samen in de woestijn ten noorden van het Suezkanaal en ten zuiden van Israël. Deze keer is het Egypte er niet zozeer om te doen een rekening te vereffen met Israël, maar wil het een mogelijke volksverhuizing van Arabische medebroeders uit Gaza tegenhouden. Egypte is als de dood voor een destabiliserende influx van vluchtelingen.

Sinds het begin van de Israëlische invasie in Gaza zoekt Caïro naar een moeizaam evenwicht. Al jaren werkt het pragmatisch samen met Israël en de Verenigde Staten op het vlak van defensie en inlichtingen. De verzuchting daarbij is vooral de indamming van de Palestijnse kwestie, eerder dan steun aan het Palestijnse volk. Leidde de harde campagne van Israël al tot bezorgdheid, dan gaf de allusie van Donald Trump op een bijna algehele evacuatie van Gaza pas echt aanleiding tot wantrouwen. Een badplaats in Gaza, zoals Trump dat wil, betekent honderdduizenden vluchtelingen in Egypte.

De frustratie tussen Caïro en Washington bouwt zich al een tijd op. Vorig jaar al besliste de Amerikaanse overheid om een deel van de militaire hulp aan Egypte te beperken. Egypte is ook weinig ingenomen met het feit dat de Amerikaanse diplomatie in de regio vooral Saudi-Arabië en Israël aandacht geeft. Het regime van Abdel Fatah al-Sisi ziet Egypte als de spil van het Midden-Oosten, een regionale grootmacht ook, maar die status krijgt het van de VS allerminst.

En dus probeert Egypte te schipperen en een pragmatische koers te varen ten opzichte van andere protagonisten. Van Europese landen koopt het wapens, zoals onlangs voor bijna een miljard euro van het Verenigd Koninkrijk. Met China bouwt het een breed partnerschap in het domein van handel, investeringen en defensie. Met Rusland blijft het eveneens banden onderhouden. Zo plande het aanvankelijk obussen te leveren aan Moskou, tot Washington erachter kwam, en praatte het onlangs met Moskou over Gaza.

De zenuwachtigheid in Egypte wijst op de toenemende spanning en onzekerheid in de regio. Niemand lijkt nog te weten wat je kunt verwachten van Washington, en heel veel landen vrezen dat Amerika aanstuurt op een as met Saudi-Arabië en Israël, zonder zich rekenschap te geven van de rest van de regio.