Zal Trump de verkiezingsuitslag in november aanvechten?

President Donald Trump zendt, zoals vier jaar geleden, signalen uit dat hij zich niet bij de uitslag van de verkiezingen zal neerleggen. Facebook en de Democraten bereiden zich voor.

Het was een merkwaardig bericht in de krant The New York Times: Facebook-baas Mark Zuckerberg houdt dagelijks bijeenkomsten om te bepalen hoe het misbruik van het sociaal netwerk na de presidentsverkiezingen ‘geminimaliseerd’ kan worden. Er wordt overwogen een kill switch te introduceren waarmee politieke advertenties verwijderd kunnen worden als de uitslag op zich laat wachten of als de legitimiteit van de resultaten betwist wordt.

Facebook is niet de enige instelling die zich voorbereidt op een aangevochten uitslag. Sinds juni werkt een groep experts scenario’s uit over wat er in zo’n geval kan gebeuren.

Dat er betwisting komt, is geen uitgemaakte zaak, maar het behoort zeker tot de mogelijkheden. Donald Trump weigert een antwoord te geven op de vraag of hij het resultaat van de verkiezingen van 3 november zal aanvaarden. ‘Dat moet ik zien’, verklaarde hij in een recent tv-interview. ‘Ik zeg niet zomaar ja.’

De president verwijst steeds vaker naar poststemmen als een bron van bedrog. Onder zijn bewind zijn de posterijen bezig aan een grote hervorming, waarbij brievenbussen verdwijnen en sorteerapparaten worden afgedankt. Terwijl de posterijen bezuinigen, en de postbestellingen achterstand oplopen, verruimen veel staten de mogelijkheid om per post te stemmen. In tijden van covid-19 is de aandrang om lang in de rij te wachten aan een kiesbureau niet groot. Volgens één schatting zouden 80 miljoen Amerikanen een poststem willen uitbrengen, dat is een verdubbeling – ruim de helft van de kiezers zou per post willen stemmen. Over het algemeen zien experts geen reden om fraude te vermoeden. Maar er zijn duidelijk problemen. De massale poststemmen zullen bijna zeker tot een vertraging van de tellingen leiden, waarbij – in het slechtste geval – sommige staten de deadline van 14 december kunnen missen. Op 14 december wijst het kiescollege officieel de president aan. Gevallen van vertraging en verwarring zijn er in de afgelopen maanden al geweest. Zo bleken sommige poststemmen tijdens een regionale voorverkiezing in New York niet correct afgestempeld, andere stembiljetten werden te laat bezorgd en niet meer geteld.

Poststemmen worden vaker betwist dan stemmen die in een kiesbureau worden uitgebracht. De handtekening wordt aangevochten, de ingevulde gegevens kloppen niet of zijn onvolledig. Volgens de krant The Washington Post werden dit jaar tijdens de voorverkiezingen 534.000 poststemmen nietig verklaard. In staten waar het nipt wordt, kan het aantal geschrapte poststemmen hoger liggen dan het verschil tussen de kandidaten.

Nancy Pelosi, top-Democrate in het Huis van Afgevaardigden, riep zondag op om de beweringen van de president rond fraude te negeren. Het is zijn bedoeling, zei ze aan CNN, om het aantal stemmen te drukken – lees: mensen de indruk te geven dat het resultaat toch niet aanvaard zal worden. Veel van haar partijgenoten zijn minder sereen. Zij hebben visioenen van een aftredende president die zich in het Witte Huis verschanst en alle middelen aanwendt om op die plek te kunnen blijven. Een woordvoerder van de campagne van de president formuleerde het tegenover het blad The New Yorker zo: ‘Als de verkiezingen vrij en fair verlopen, wint Donald Trump’.