Zaak-Hunter Biden: president Joe zal zoonlief niet langer kunnen beschermen

De zaak-Hunter Biden is in een stroomversnelling terechtgekomen. Zijn schikking met de procureur werd door de rechter tegengehouden, de procureur kreeg sindsdien extra macht als ‘speciaal aanklager’ en de topadvocaat van Hunter heeft zijn ontslag ingediend. Slotsom: Hunter Biden zal hoog op de agenda staan tijdens de presidentsverkiezingen van 2024. En de vaderliefde van president Joe volstaat niet langer om de uitschuivers van de zoon toe te dekken.

Even recapituleren. In juni werd bekendgemaakt dat Hunter Biden een schikking had getroffen met procureur David Weiss, die al vijf jaar onderzoek naar hem voert in de staat Delaware. Die schikking leek voor buitenstaanders onwaarschijnlijk mild. Hunter zou schuldig pleiten voor twee gevallen van belastingfraude en zich houden aan de regels van een rehabilitatieprogramma voor zijn overtreding van de wapenwet, maar zou niet veroordeeld worden tot een effectieve gevangenisstraf.

Het leek vanuit het standpunt van Hunter en dat van zijn vader de afronding van een moeilijk hoofdstuk. Na vijf jaar onderzoek kon Hunter zijn leven ten volle hervatten.

Eind juli, evenwel, werd de schikking tegengehouden door een rechter, die vaststelde dat procureur en verdediging een verschillende interpretatie hadden. Hunter dacht dat met deze deal alle andere mogelijke aantijgingen van tafel waren geveegd (onder meer onvergund lobbyen voor buitenlandse klanten), terwijl procureur Weiss eerder al had verklaard dat het onderzoek nog lopende was.

De rechtszitting rond de deal, iets wat doorgaans een routineklus is die hooguit een kwartier duurt, vergde dit keer drie uur, en eindigde ermee dat de rechter de twee partijen wandelen stuurde en opdracht gaf betere afspraken te maken. Onder meer de regeling over het wapenbezit stelde de rechter in vraag – er waren geen duidelijke sancties voorzien bij nieuwe overtredingen.

(lees verder onder de preview)

Sindsdien is het ruzie tussen de partijen. Hunter beweert dat de procureur op afspraken rond het wapenbezit is teruggekomen. De procureur spreekt dat tegen. De hoofdadvocaat van Hunter heeft zijn ontslag ingediend omdat hij wellicht als getuige zal opgeroepen worden.

En misschien het meest ingrijpend: minister van Justitie Merrick Garland benoemde procureur Weiss tot speciaal aanklager, waardoor hij veel bredere bevoegdheden krijgt. Hij kan nu onder meer onderzoek verrichten buiten de staat Delaware. De uitbreiding van bevoegdheden, waarbij het ook gemakkelijker wordt om het onderzoek uit te breiden naar de mogelijke rol van president Biden bij eventuele misdaden van Hunter, kwam er op vraag van Weiss zelf.

Wat Weiss motiveert om juist nu die uitgebreide bevoegdheden op te eisen, werd niet uitgelegd, maar het debacle rond de schikking, en het parcours van vijf jaar onderzoek zonder resulterende veroordeling, zitten er allicht voor iets tussen. De feiten die in de schikking werden behandeld, hadden in enkele weken afgehandeld kunnen worden. Daarvoor had niemand vijf jaar onderzoek nodig.

Pa Biden op speakerphone

Terwijl de juridische roetsjbaan rond Hunter Biden volop voor spektakel zorgde, was de Republikeinse meerderheid in het Huis van Afgevaardigden druk bezig om een dossier rond de presidentszoon op te schalen. Dat dossier zal volgens enkele top-Republikeinen leiden tot een afzettingsprocedure tegen de zittende president.

Eerst liet men uitvoerig twee leden van de belastingdienst aan het woord, die kritiek gaven op het onderzoek van Weiss. Veelbelovende onderzoekspistes waren geblokkeerd, getuigden ze. Ze hadden weliswaar geen aanduiding wat die pistes zouden hebben opgeleverd, maar in andere gevallen – voor anderen dan presidentskinderen – zouden ze onderzocht zijn. Die klokkenluiders leken solide, een van de twee stelde zichzelf voor als een Democraat.

Enkele dagen later getuigde de voormalige zakenpartner van Hunter, Devon Archer. Het was officieel een gesloten zitting, maar de Republikeinen gaven het transcript van zijn verklaringen vrij. Archer zit, zoals Hunter, in de juridische rats. Hij moet weldra een gevangenisstraf uitzitten wegens belastingfraude ten nadele van een inheemse gemeenschap.

Hij gaf tegenover een commissie van het Huis aan hoe het lobbywerk van Hunter verliep. Officieel kwam zijn vader niet ter sprake. Maar geregeld – een keer of twintig op momenten dat Archer aanwezig was – zette hij zijn vader op speakerphone tijdens gesprekken met zakelijke contacten. Het ging dan niet over zaken, eerder over het weer, over reizen, over koetjes en kalfjes. Maar de stem van pa Biden – destijds vicepresident – maakte indruk op gesprekspartners, gaf Archer toe.

Jong begonnen

Hunter, nu 53, deelde snel in de vruchten van zijn vader. Onmiddellijk nadat hij was afgestudeerd, kon hij aan de slag als rijkelijk betaalde werknemer van MBNA, de bank die de campagnes van zijn vader ondersteunde, en die omgekeerd profiteerde van wettelijke initiatieven van senator Biden.

Hunter maakte er carrière tot hij in de jaren 2000 overschakelde op lobbywerk. De stilzwijgende afspraak, verklaarde hij in 2019 aan The New Yorker, bestond erin dat pa Biden niet vroeg naar zijn lobbycliënten, en Hunter er niet over praatte. De stilzwijgende afspraak was geen waterdicht beschot. Het viel buitenstaanders op dat Hunter vaker voor cliënten werkte die baat konden hebben bij Senaatscommissies waarin pa Biden zetelde.

Dat viel ook Barack Obama en zijn omgeving op. Volgens Hunter, in het genoemde interview met The New Yorker, werd hem nooit expliciet verboden nog te lobbyen nadat zijn vader vicepresident werd, maar hij voelde de bui hangen.

De bui trok snel weer over, want na enkele maanden hernam Hunter zijn lobbyactiviteiten. Nu was zijn blik eerder gericht op het buitenland (al dan niet toevallig ook het actieterrein van vicepresident Biden).

De scheidslijn tussen ‘de zoon van’ en de lobbyist vervaagde. In 2013 vergezelde Hunter zijn vader tijdens diens officiële reis naar China. Hunter ontmoette er een financier, waarmee hij zaken voorbereidde. Hij gebruikte de gelegenheid om de financier aan zijn vader voor te stellen. Het contact was kortstondig, maar het was er wel.

Pa Bidens anticorruptiecampagne

Het volgende jaar – in 2014 – werd eerst zakenpartner Devon Archer en vervolgens Hunter Biden opgenomen in de bestuursraad van de Oekraïense energiereus Burisma. Ze ontvingen elk ruim 80.000 dollar per maand, en dat jarenlang. In 2014 was vicepresident Biden de speerpunt van de VS-politiek inzake Oekraïne.

Joe Biden moest onder meer duidelijk maken dat het de VS menens was met de anticorruptiepolitiek. De Burismatop vreesde de gevolgen voor het bedrijf en voor eigen oligarch, Mykola Zlochevsky. Zlochevsky zou trouwens eind 2014 zijn land tijdelijk ontvluchten.  

In 2016, terwijl Hunter nog altijd zijn maandgeld opstreek van Burisma, ontsloeg Oekraïne topprocureur Viktor Shokin. Een aantal internationale instanties hadden op dat ontslag aangedrongen, waaronder de regering-Obama en vicepresident Biden.

Biden viseerde Shokin omdat hij de strijd tegen corruptie niet ernstig nam, en ‘vrienden’ spaarde. De toenmalige vicepresident van de VS dreigde ermee dat zijn regering 1 miljard dollar aan leninggaranties zou achterhouden tenzij Shokin werd ontslagen.

In de versie van sommige Republikeinen was Shokin zinnens Burisma aan te pakken op het moment dat Biden de forcing tegen hem begon te voeren.

Dat wordt door vele prominente bronnen ontkend: bronnen in en buiten Oekraïne, in en buiten de regering-Obama. Het onderzoek naar Burisma zou volgens die bronnen juist zijn stilgelegd ten tijde van Shokin.

Republikeinen gewagen van een onbevestigde bron die beweert dat zowel Hunter als Joe 5 miljoen dollar ontvingen nadat Shokin ontslagen werd. Die 2 x 5 miljoen dollar gaan ontelbare keren over de tong, maar tot dusver is er nergens een bewijs geleverd dat vader en zoon inderdaad dat geld ontvingen.

Maar het was, los van de onbewezen aantijgingen, geen fraaie combinatie: een zoon die rijkelijk centen verdiende bij een bedrijf dat geloofwaardig beticht werd van corruptie, en een vader die Oekraïne de les wou spellen inzake corruptie.

‘Illusie van toegang tot pa Biden’

Tijdens zijn ondervraging voor het Huis van Afgevaardigden legde een Democratische verkozene Hunters zakenpartner Devon Archer de optie voor dat Hunter de ‘illusie van toegang tot zijn vader’ probeerde te verkopen, onder meer door zijn vader op speakerphone te zetten tegenover zakenrelaties.

Archer zei dat dat grotendeels klopte, al ging het af en toe verder. Hijzelf kon de vicepresident kortstondig ontmoeten. Ten minste bij één gelegenheid, dat leerden we uit berichten op Hunters gerepareerde laptop, bracht Hunter een associé van Burisma kortstondig met zijn vader in contact.

In 2017 probeerde Hunter een Chinese zakenpartner tot een betaling te bewegen door te beweren dat zijn vader naast hem op die betaling zat te wachten (Joe was op dat moment niet langer vicepresident).

Zijn lobbywerk leverde Hunter Biden veel geld op. Volgens een berekening van NBC verdiende Hunters bedrijf tussen 2013 en 2018 11 miljoen dollar (10,1 miljoen euro) in Oekraïne en China.

De Republikeinen in het Huis proberen bewijzen te vinden dat die inkomsten het gevolg waren van niet zozeer een illusie van toegang tot Joe, maar van doorgedreven corruptie. Tot dusver hebben ze geen bewijzen getoond. Ze beloven al maanden dat ze ook bewijzen van corruptie bij pa Joe zullen vinden, wat dan zou leiden tot een afzettingsprocedure.

Ze hebben wel al aangetoond vader Biden niet altijd de waarheid heeft gesproken over zijn zoon. Hij zei ooit dat Hunter geen cent had verdiend in China, in tegenstelling tot Trump. Het is nu wel duidelijk dat Hunter miljoenen verdiend heeft in China of via Chinese investeringen. Recent stelde het Witte Huis ook pa Bidens eerdere verklaring bij – dat hij nooit met Hunter over zaken spreekt. De uitspraak wordt nu: Biden was nooit in zaken met zijn zoon.

De versie van Joe Biden was altijd: Hunter komt een moeilijke tijd te boven, kampt met de gevolgen van verslaving, van een moeilijke jeugd, van de dood van zijn broer Beau. ‘Ik ben trots op hem’, ‘hij is onschuldig’. Het feit dat Hunter Biden in juni bereid was schuldig te pleiten, wijst voor dat laatste punt op het tegendeel.

En dat de twee klokkenluiders vinden dat hun onderzoeksmogelijkheden werden ingeperkt, is niet geruststellend. De verdedigingslinie van veel Democraten wordt intussen: Trump en zijn familie doen ergere dingen, en zij deden dat vanuit het Witte Huis, terwijl Hunter een privépersoon was.

Speciaal aanklager? Ja, maar…

In het recente verleden vroegen Republikeinen in het Huis, evenals 30 Republikeinse senatoren, de aanstelling van een speciaal aanklager in de zaak-Hunter Biden. De senatoren vroegen expliciet dat procureur David Weiss, aangesteld door Trump, die speciale aanklager zou worden.

Maar nu hij het geworden is, zijn ze niet langer even enthousiast over de keuze. Ze denken dat zijn nieuwe status Weiss zal beletten voor hun commissies te getuigen. Ze verwijten hem dat hij vijf jaar lang geen bewijs van corruptie heeft opgedolven, dat hij uiteindelijk bleef steken bij onbetaalde belastingen voor twee aanslagjaren en een frauduleus ingevuld document bij de aankoop van een vuurwapen.

Democraten zien de aanstelling van Weiss tot speciaal aanklager als een teken dat het onderzoek naar Hunter zich zal voortslepen, en de presidentscampagne van Joe Biden zal blijven achtervolgen, ook al dreigen bepaalde feiten te verjaren.

En met een voortslepend onderzoek krijgt tegenstander Donald Trump een wapen in handen: het wordt zijn corruptie (‘heksenjacht!’) tegen die van Biden. In 2020 slaagde de Biden-campagne erin het nieuws rond Hunter en zijn laptop grotendeels te onderdrukken. Dit keer zal dat niet meer lukken.