Xi Jinping bezoekt Europa: ‘China maakt beloftes die het onmiddellijk kan intrekken’

Bij zijn eerste bezoek aan Europa in vijf jaar probeert Xi Jinping vooral de schade te beperken.

Laat het maar aan de Fransen over om ervoor te zorgen dat een gast zich belangrijk voelt. Tijdens Xi Jinpings staatsbezoek aan Frankrijk – zijn eerste bezoek aan Europa in vijf jaar – werd de Chinese president vergast op een waaier aan culinaire en culturele activiteiten. Aan Franse kant was er een meer dan beleefd enthousiasme over de komst van Xi. ‘Weinig leiders in de wereld hebben dergelijke mogelijkheid om van gedachten te wisselen met president Xi Jinping,’ berichtte het Elysée na afronding van het gesprek met president Emmanuel Macron.

China is al enige tijd bezig met een charmeoffensief tegenover Europa. Tot eind 2025 mogen de burgers van twaalf Europese landen – waaronder België – visumvrij naar China reizen. Bij het bezoek aan Frankrijk kondigde Xi aan dat China geen importtarieven op cognac en andere Franse specialiteiten zou heffen. Er kwamen ook aankondigingen dat Franse landbouwproducten en cosmetica gevrijwaard zouden blijven van extra heffingen.

Eeuwige beloftes

Die plotse Chinese bereidwilligheid heeft weinig met echte openheid te maken, meent Victor De Decker, die het Europese handelsbeleid met China onderzoekt voor het Egmontinstituut. ‘Eigenlijk zegt China dat het eindelijk zal toepassen wat het al sinds zijn toetreding tot de Wereldhandelsorganisatie belooft. Wie lid is van de WHO mag geen oneerlijke concurrentie organiseren door lukraak tarieven te heffen. Het is een spel dat China voortdurend speelt. Het maakt beloftes, en trekt die in wanneer het diplomatiek druk wil zetten. Ook nu heeft Frankrijk geen enkele garantie dat China zich binnenkort niet bedenkt en toch importtarieven invoert.’

De Chinese inschikkelijkheid tegenover Frankrijk past binnen de grotere vraagstukken in de verhouding tussen China en Europa. In oktober 2023 stelde de Europese Commissie een onderzoek in naar oneerlijke concurrentie door Chinese autoproducenten, die dankzij massale staatssubsidies de Europese markt zouden proberen te domineren met goedkope elektrische wagens. China is ervoor beducht dat dat rapport zal resulteren in permanente invoertarieven, waardoor het zijn elektrische wagens moeilijker aan de man zal kunnen brengen. In eigen land kampt China al enige tijd met een laag consumentenvertrouwen, waardoor Chinese bedrijven op zoek zijn naar manieren om te exporteren.

Door nu een beetje goede wil te tonen, hoopt China ook Frankrijk gunstig te stemmen wanneer er binnenkort op Europees niveau beslist moet worden over mogelijke importtarieven voor Chinese elektrische wagens. ‘China wil zowel Frankrijk als Duitsland aan zijn kant krijgen, in de hoop dat de gevolgen voor de Chinese auto-industrie beperkt blijven,’ aldus De Decker.

Het is duidelijk dat er aan beide kanten heel wat wantrouwen bestaat over de intenties. Aan Europese kant lijken nog weinig leiders te denken dat China onder druk gezet kan worden om het spel eerlijk te spelen. En ook aan Chinese kant is er een verwachting dat economisch protectionisme terug van weggeweest is, en het de schade vooral zal moeten beperken.

IJzersterke vriendschap

Niet toevallig sluit Xi zijn eerste Europese tournee in vijf jaar af in Servië en Hongarije. Beide landen gelden als zeer Chinavriendelijk. Servië heeft een ‘ijzersterke vriendschap’ met China, dat massaal investeert in Servische infrastructuurprojecten. Vanaf juli zal het als eerste Europese land een vrijhandelsakkoord met China hebben. ‘We schrijven vandaag geschiedenis,’ aldus de Servische president Aleksandar Vucic.

In Hongarije, dat Xi op donderdag bezoekt, wordt weldra de eerste fabriek geopend waarin Chinese wagens gebouwd zullen worden. Hongarije en China sloten zelfs een veiligheidsakkoord dat Chinese politiepatrouilles in Hongarije toelaat. In een brief, gepubliceerd in de Orbangezinde krant Magyar Nemzet, spreekt Xi alvast zijn liefde uit voor het laatste land op zijn Europese rondreis: ‘De Chinees-Hongaarse vriendschap is als een goede Tokaj-wijn: geurig, zoet, rijk en duurzaam.’