‘Wordt NAVO-baas Jens Stoltenberg straks opgevolgd door een vrouw?’

De NAVO speelt vandaag weer een rol van betekenis. Dat dankt ze aan de reden van haar bestaan: een oorlog met Rusland.

Als de Noord-Atlantische Verdragsorganisatie (NAVO) volgend jaar haar 75e verjaardag viert, twijfelt niemand nog aan de zin van haar bestaan. Dat was niet zo lang geleden nog helemaal anders. De vorige Amerikaanse president, Donald Trump, noemde de alliantie ‘verouderd’. Volgens zijn Franse collega Emmanuel Macron was het hele bondgenootschap ‘hersendood’. Defensie stond in veel West-Europese landen al sinds de jaren negentig op droog brood.

Vorige week had Joe Biden, de 80-jarige opvolger van Trump, er een ongemakkelijke treinreis van tien uur voor over om Oekraïne van de blijvende steun van de NAVO te verzekeren. In Polen maakte hij daarna tijd voor een babbel met de zogenaamde Boekarest Negen, de NAVO-lidstaten uit Centraal- en Oost-Europa en het Balticum. Voor die landen was dat gesprek een vorm van erkenning. Nadat ze jarenlang vergeefs voor het Russische gevaar hadden gewaarschuwd, werd er nu wel naar hen geluisterd.

Het is vervelend dat de man die voor eenheid in de NAVO moet zorgen binnenkort vertrekt.

Tegelijk was de boodschap ook subtiel dat de oostelijke flank van de NAVO niet zonder de grote broer uit Amerika kan, voor wie China vandaag bovendien belangrijker is dan Europa. Die oostelijke flank weet ook dat ze zowel politiek als militair minder zwaar weegt dan de grote West-Europese lidstaten. Zoals de Tsjechische buitenlandminister Jakub Kulhanek zei: zij vormen nog altijd de ruggengraat van de organisatie. Premier Kaja Kallas van Estland zuchtte dat ze wel jachtvliegtuigen ter beschikking wil stellen, maar dat ze die gewoon niet heeft.

De middelen die de alliantie nu uittrekt, moeten Moskou ervan overtuigen dat de westerse steun aan Oekraïne niet snel zal afkalven. Het is daarom vervelend dat de man die bovenal voor eenheid in de NAVO moet zorgen binnenkort vertrekt. Het mandaat van de Noorse secretaris-generaal Jens Stoltenberg werd vorig jaar al verlengd. Hij liet nu weten dat hij in september stopt. Als zijn opvolger een vrouw moet zijn of iemand uit de oostelijke flank, vallen de namen van de Estse Kallas en de Slowaakse Zuzana Caputova. Als de keuze voor iemand uit dat deel van Europa nu niet wijs zou zijn – de NAVO moet helpen, maar ook uit het conflict blijven – komen fluisteraars snel uit bij de Nederlander Mark Rutte en de Brit Ben Wallace. Zoals dat in zo’n geval gaat, draait de geruchtenmolen overuren.