Al even discreet als tactisch: Susie Wiles wordt stafchef van het Witte Huis

Wie is de vrouw die Donald Trump tijdens zijn overwinningsspeech op het podium riep maar die duidelijk geen zin had om iets te zeggen? Susie Wiles, die hem in Florida al twee keer aan een verkiezingsoverwinning hielp, is al even discreet als tactisch.

Susie Wiles heeft niet alles in de hand. Neem haar baas Donald Trump: zijn tirades tijdens de verkiezingscampagne, zijn ongecontroleerde posts op sociale media en de dubieuze gasten die hij in zijn resort Mar-a-Lago ontving, hebben haar werk de afgelopen drie jaar erg bemoeilijkt. Ook de Democraten heeft ze niet onder controle. Zij gooiden haar plannen in de war door Joe Biden te vervangen terwijl ze haar hele campagne net rond hem had opgebouwd.

Verder doet Susie Wiles, een 67-jarige grootmoeder die al tientallen jaren Republikeinen helpt om in Florida verkozen te raken, er alles aan om niets aan het toeval over te laten. Ze is nuchter, heel georganiseerd en goed in problemen oplossen. Met haar boxy blazers, spiegelende zonnebril en zilverblonde haar komt ze vaak streng over, maar over het algemeen is ze warm en vriendelijk. Ze heeft een krachtig netwerk opgebouwd van politici, beleidsmakers, lobbyisten en journalisten. Haar groepje trouwe medewerkers, dat ze ook in de Trump-campagne heeft ingezet, wordt de ‘Florida-maffia’ genoemd.

Wiles, die zelf graag op de achtergrond blijft, liever niet gefotografeerd wordt en anderen vaak met de eer laat lopen, heeft ondertussen veel bereikt. Donald Trump verliet het Witte Huis in 2021 als een politieke paria, maar beleeft nu een triomfantelijke terugkeer. Nu wordt Wiles – zoals verwacht – zijn stafchef.

Moeilijke mannen

Aan Politico gaf ze toe dat ze gelijkenissen ziet tussen haar baas en Pat Summerall, haar overleden vader. Hij was een American football-speler, die later sportverslaggever werd en een alcoholprobleem had. Net als Trump was hij geen gemakkelijke man om mee om te gaan. Het was haar moeder die ervoor zorgde dat het gezin toch goed functioneerde en die haar vader uiteindelijk kon overtuigen om zich te laten behandelen. Wiles, die in haar jeugd tenniste en basketbal speelde, groeide wel in een welvarend milieu op. Haar eerste stappen in de politiek zette ze als medewerkster van Jack Kemp, een Republikeins Congreslid uit New York dat nog in dezelfde ploeg als haar vader had gespeeld. Later werkte ze, zowel tijdens zijn presidentscampagne als in het Witte Huis, voor Ronald Reagan.

In 1985 verhuisde ze met haar toenmalige man naar Florida. Terwijl ze haar twee dochters opvoedde, begon ze in Jacksonville een politiek adviesbureau. Ze werkte voor drie Republikeinse burgemeesters en kreeg de reputatie een slimme, pragmatische adviseur met uitstekende connecties te zijn. Zo hielp ze de aanvankelijk onbekende zakenman Rick Scott aan het gouverneurschap. Bij al die campagnes leek ze eerder door haar drang om te winnen te worden gedreven dan door ideologie. Hoe dan ook vormde geen van haar vorige bazen zo’n grote uitdaging als Donald Trump.

Hij belde haar in 2016 om zijn campagne te leiden in Florida, waar hij deeltijds in zijn resort in Palm Beach, Mar-a-Lago, woonde. Florida was toen een swingstaat en volgens sommigen zelfs een bellwether (een staat die de verkiezingsuitslag voorspelt). ‘Als overtuigd lid van de GOP vonden velen mijn volledige steun aan de kandidatuur van Trump onverstandig en zelfs gestoord’, zei Wiles in The New York Times. Toen hij in het najaar in de peilingen wegzakte, ontsloeg hij haar bijna – naar verluidt gaf hij haar een uitbrander terwijl hij een steak verorberde in Mar-a-Lago – maar zij hield vol dat het in orde zou komen.

Domme beslissing

Daarna werkte Wiles voor het toen weinig bekende Congreslid Ron DeSantis. Zijn campagne om gouverneur van Florida te worden, werd gered door Trump die zijn steun voor hem uitsprak. DeSantis won de verkiezingen en nam toen de onverstandige beslissing om Wiles te laten vallen. Vervolgens hielp zij Donald Trump om Florida binnen te halen tijdens de presidentsverkiezingen van 2020, maar hij keerde niet terug naar het Witte Huis. Na die nederlaag en de bestorming van het Capitool was het ook verre van zeker dat hij zich nog eens kandidaat zou stellen. Toch stemde Wiles er begin 2021 mee in om bestuurslid te worden van de fondsenwervingscommissie die hij voor de tussentijdse verkiezingen had opgezet – weinig anderen hadden dat risico genomen. Binnen de kortste keren nam ze de leiding over van de chaotische operatie om Republikeinse kandidaten te steunen, de juridische kosten van Trumps bondgenoten te dekken en zijn eigen toekomstperspectieven te verkennen.

In november 2022 stond vast dat Trump nog eens zijn kans zou wagen om president van de Verenigde Staten te worden. Wiles en haar campagneleider Chris LaCivita ontwikkelden een strategie om de sterke punten van hun kandidaat uit te spelen. Ook DeSantis wou toen de presidentskandidaat van de Republikeinen worden. In Iowa, waar de eerste Republikeinse voorverkiezing plaatsvond, kon hij meer geld investeren en een grotere operatie opzetten dan Trump. Daarom ontwikkelde het Trump-team een uitgekiende strategie om fans van hun kandidaat op te sporen die misschien nog niet eens geregistreerd waren. Zo won Trump Iowa met grote voorsprong. In de algemene verkiezingen herhaalde zijn team keer op keer een heel eenvoudige boodschap: Biden was zwak en Trump was sterk. Ze drongen er ook op aan om geen vuistdik partijprogramma te verspreiden. In plaats daarvan stelden ze een document van zestien pagina’s op met de zo typische beleidsvoorstellen van Trump weergegeven in zijn kenmerkende stijl: ‘We are a nation in SERIOUS DECLINE’.

Wiles beweert dat ze Trump heeft overtuigd om zijn aanhangers aan te sporen per post te stemmen en zijn opmerkingen over ‘gestolen verkiezingen’ te verzachten. In werkelijkheid is hij nog steeds paranoïde over de betrouwbaarheid van de verkiezingsresultaten van 2020 en blijft hij volhouden dat hij toen heeft gewonnen. Maar zijn boodschap krijgt nog steeds veel gehoor, zijn stijl blijft mensen fascineren en veel Republikeinen zijn bereid om zijn gebreken erbij te nemen. Daardoor wacht Wiles nu een nog uitdagendere rol in het team van Trump als stafchef van het Witte Huis.