‘WK voetbal in Qatar: onze schizofrene houding tegenover de mensenrechten zal ons blijven achtervolgen’

De heisa rond het WK in Qatar drukte ons met de neus op de feiten: buiten West-Europa bestaat er nog een andere wereld.

Ooit waren ze bedoeld als grendel tegen de mogelijke gruwel van een nieuw nazitijdperk. Vandaag zijn ze verworden tot een gele kaart waarmee we andere landen berispen. De mensenrechten zijn een deel geworden van onze identiteit waarmee we ons onderscheiden van De Ander. Josep Borrell, de Spaanse hoge vertegenwoordiger van de Europese Unie voor Buitenlandse Zaken en Veiligheidsbeleid, verwoordde het nog scherper: ‘Europe is a garden, the rest of the world is a jungle.’

Het WK voetbal in Qatar ligt bijna achter ons, maar onze schizofrene houding tegenover de mensenrechten zal ons blijven achtervolgen. Al voor de aftrap was er veel kritiek. Hoe kon een land dat het niet nauw neemt met alles wat wij zo hoog in het vaandel dragen een Wereldbeker organiseren? (Vanwege het geld, natuurlijk.) Hoe kan het dat geen enkele voetbalploeg verstek liet gaan voor dit toernooi? (Omdat voetbal de belangrijkste bijzaak ter wereld is, natuurlijk.) De kritiek was mooi en nodig, maar droeg ook iets hypocriets in zich.

De veroordelingen aan het adres van Qatar konden niet scherper zijn, het was onmogelijk om onze morele superioriteit nog meer in de verf te zetten. En toen kwam de Zwitsers-Italiaanse FIFA-baas Gianni Infantino met de boodschap ‘dat je respect moet opbrengen voor andere culturen’, en de wereldvoetbalbond dus een straf zou opleggen aan landen die met een OneLove-armband zouden spelen – een symbool tegen discriminatie.

Pure quatsch die vooral economische en politieke motieven dient. En tegelijk duwt de hele toestand ons met de neus op de feiten: buiten West-Europa bestaat er nog een andere wereld. Een wereld waar we cultureel en ethisch weinig mee delen, maar waar we wel op onze knieën gaan bedelen om gascontracten.

Allemaal bijzonder dubbel en wrang, maar dat maakt de initiële verontwaardiging er niet minder terecht om. We hebben onze mensenrechten te danken aan verontwaardiging. Dus moeten we blijven aanklagen dat arbeidsmigranten stierven voor een voetbalstadion. Dat liefde bestraft kan worden met de doodstraf. En in eigen land: dat sommige politici spreken van een ‘Marokkanenprobleem’. Dat in Brussel kleine kinderen op straat slapen in de vrieskou. Dat jonge meisjes in dit land, in 2022, in achterkamers besneden worden.

Alleen met die verontwaardiging kunnen we een WK voetbal in Noord-Korea vermijden.