‘Winnares Nobelprijs voor de Vrede zit nog altijd in de gevangenis: we mogen haar levenswerk niet vergeten’

‘De ‘Women of Iran’ hebben al twee Nobelprijzen voor Vrede en twee Sakharovprijzen op de teller staan, maar op 40 jaar tijd is er voor hen niets veranderd’, schrijft Jasmine Malekzadem. Op zondag 10 december wordt de Nobelprijs voor de Vrede uitgereikt aan de familie van de Iraanse journaliste Narges Mohammadi.

Dit is absurd. Stel je voor dat onze Rudi Vranckx professioneel verslag uitbrengt over gruwelijke inbreuken en mensenrechtenschendingen die, per hypothese, hier in Vlaanderen plaatsvinden. We zouden geschokt zijn, protesteren via social media, of op straat komen en de officiële instanties aanschrijven om het onrecht aan te kaarten.

Maar wat als je dat allemaal niet kan doen? Wat als er een totalitair regime je de mond snoert, of erger nog, wat als dit ten koste gaat van je eigen vrijheid en die van je dierbaren? Wat als je het bekoopt met je leven?

Ik maak het een stuk concreter. Wat als onze Rudi Vranckx die enkel zijn job doet en het nieuws bij de mensen wil brengen, hiervoor ook gestraft wordt? De journalist wordt door ditzelfde dictatoriale regime gevangen genomen. Niet één keer, niet twee keer, maar telkens als die zijn mond opendoet en verslag uitbrengt. Zo zit die journalist zijn dagen te verslijten in de gevangenis, gewoon omdat hij het woord neemt en het aandurft om wreedheden naar buiten te brengen in de hoop dat ze stoppen.

Als Vlaming zou je dit niet pikken. Als mens zou je dit niet mogen aanvaarden.

Dit is het lot van vele internationale journalisten en mensenrechtenactivisten die elke dag hun leven riskeren om wat in de doofpot gaat, aan de man te brengen. Zij geloven in de waarheid. Zij hebben een nobele opdracht en hun dienstverlening aan de maatschappij is van onmiskenbaar belang. Als zij het niet doen, wie dan wel? Als zij het niet doen, wanneer stopt het onrecht dan?

Daarom mag je hen niet vergeten, de journalisten en de mensenrechtenactivisten die onrechtmatig zijn gearresteerd, niet zijn bijgestaan door een eigen gekozen advocaat, geen eerlijke proces hebben gekregen voor een onafhankelijke rechter, en die een veel te zware straf hebben gekregen die de toets van menswaardigheid niet doorstaat.

Dit is helaas het levensverhaal van de Iraanse journaliste Narges Mohammadi.

(Lees verder onder de preview.)

Op 6 oktober 2023 kreeg Narges Mohammadi de Nobelprijs voor Vrede. Dat gebeurde in een periode waarin het Iraanse regime met man en macht de herdenking van Mahsa Amini de kop probeerde in te drukken. Als adjunct-directeur van het DHRC pleit Narges Mohammadi al jaren voor de eerbiediging van de mensenrechten, een eerlijke behandeling van gevangenen en de afschaffing van de doodstraf. Het regime viseert haar decennialang. Twaalf keer is ze gearresteerd en vijf keer veroordeeld tot een totaal van 30 jaar gevangenisstraf en 154 zweepslagen. “Hoe meer ze me straffen, hoe meer ze me afnemen, hoe vastberadener ik word om te vechten tot we democratie en vrijheid hebben, en niets minder” zei ze eerder dit jaar in The New York Times, de krant die de Iraanse vrouwen tot ‘Heroes of 2022’ uitriep.   

De ‘Women of Iran’ hebben al twee Nobelprijzen voor Vrede en twee Sakharovprijzen op de teller staan, maar op 40 jaar tijd is er voor hen niets veranderd.

Sinds de islamitische revolutie in 1979 worden vrouwen in Iran structureel gediscrimineerd. Onder het mom van regelgeving worden vrouwen willekeurig gearresteerd, mishandeld en oneerlijk berecht, o.a. omdat ze hun hoofddoek niet correct dragen. Nochtans heeft Iran meerdere internationale verdragen geratificeerd die de bescherming van de mensenrechten zoals de gelijkheid van vrouwen en mannen en het recht op een eerlijk proces waarborgen.

Ondanks deze internationale verplichtingen, zit de Nobelprijswinnares voor Vrede tot op vandaag vast in de beruchte Evin-gevangenis in Teheran. Dit is absurd. In plaats van haar vrij te laten, zodat zij zelf haar prijs in Oslo in ontvangst kan nemen, wordt de journaliste zelfs haar basisrecht op medische verzorging ontzegd. Dit is absurd. Wij mogen haar en haar levenswerk niet vergeten.

Op zondag 10 december wordt de Nobelprijs voor Vrede 2023 uitgereikt. Zoals het hoort, spreekt de winnaar het publiek toe. Narges Mohammadi kan dit niet zelf doen; gans haar leven wordt haar het zwijgen opgelegd. Maar er is hoop. Haar kinderen, de toekomst van morgen, nemen het woord op. Zij spreken de woorden van hun moeder. Een moeder die alleen maar de onrechtvaardigheid in haar land wou aankaarten, maar die zelf het slachtoffer is geworden van dit onrecht en daar een te hoge prijs voor betaalt. Mag ik je dan vragen om haar niet te vergeten?

All eyes on her, please.