Het overlijden van The Iron Lady beroert ook de Belgische politiek en zakenleven. Willy Claes, Paul Buysse en Mark Eyskens blikken terug op werk en leven van Margaret Thatcher. “Als het over Europa ging, duldde ze gewoon geen tegenspraak.”
Oud-minister Willy Claes: ‘We kregen nauwelijks de tijd om zelf iets te zeggen’ “In mijn periode op Buitenlandse Zaken was Margaret Thatcher al geen Brits premier meer. Eén ontmoeting in september 1988 op de Britse ambassade in Brussel, aan de vooravond van haar beruchte anti-Europese speech voor het Europees College in Brugge, staat nog steeds in mijn geheugen gegrift. Voor een diner met haar mocht ik toen samen met Wilfried Martens en Leo Tindemans aanschuiven. Maar we kregen nauwelijks de tijd om zelf iets te zeggen. En als we er al een woord tussen kregen, duldde Thatcher over Europa geen enkele tegenspraak. Dat was de Iron Lady in volle actie. Ik kon me toen ook perfect indenken hoe brutaal ze moet zijn geweest als ze de vergaderingen van de Britse regering voorzat.”
“Samen met de toenmalige Amerikaanse president Ronald Reagan staat Thatcher symbool voor een ongebreidelde liberalisering van de economie in een globaliserende wereld. Ze werd daarmee niet alleen de vaandeldrager van dat moderne soort kapitalisme. Ideologisch heeft ze ook duidelijk mee de kiemen gezaaid voor de ontsporing van dat systeem vanaf eind 2007. In die zin is Thatcher dus zeker een historische figuur die geschiedenis geschreven heeft.”
Baron Paul Buysse: ‘Groot-Brittannië heeft veel aan haar te danken’ “Een grote staatsvrouw, iemand van bescheiden komaf die de absolute top bereikt heeft, en een voorbeeld voor alle vrouwen: dat is samengevat mijn beeld van Margaret Thatcher. Als bedrijfsleider heb ik vooral het einde van haar ambtsperiode als eerste minister meegemaakt. In die periode heb ik ook enkele korte ontmoetingen met haar gehad en dan kwam ik telkens een zeer zelfbewuste vrouw tegen die bruiste van zelfvertrouwen, maar die ook niet zonder autoritaire trekjes was.”
“Na een periode van socialistische bestuurlijke chaos in een zieltogend land, heeft ze van Groot-Brittannië met vaak zeer liberale accenten een nieuwe natie gemaakt. Denk aan de privatisering van de spoorwegen, de post en andere staatsbedrijven. Denk ook aan het inperken van de vakbonden, die mee aan de basis lagen van een zeer lage productiviteit in veel ondernemingen. Tegelijk heeft ze in die privatiseringsbeweging de voedingsbodem gelegd voor een beleid van corperate governance, door met een gedragscode ook de ethische kant van het zakendoen naar het voorplan te halen.”
“Groot-Brittannië heeft in elk geval veel aan haar te danken. Op internationaal vlak blijven haar sterke vriendschapsbanden met de VS me bij, en uiteraard de verbale schoktherapie die ze regelmatig voor de Europese instanties in petto had. Haar opstelling tegenover de EU paste in een Britse traditie van meedoen zonder veel toe te geven.”
Oud-premier Mark Eyskens: ‘Na Winston Churchill de meest indrukwekkende premier van het VK’
“Margaret Thatcher is na Winston Churchill de meest opvallende en meest indrukwekkende premier van het Verenigd Koninkrijk geweest. Door een totale breuk met haar socialistische voorgangers te maken, heeft ze haar land op een briljante manier een mentale omwenteling bezorgd. En dat ze ideologisch en intellectueel niet zo sterk was, keerde ze in haar voordeel door nooit aan haar overtuiging te twijfelen.”
“Heel bijzonder daarbij was dat ze met de Amerikaanse president Reagan een mystiek echtpaar vormde, met van de Chicagoschool geleende recepten – conservatief en liberaal – voor de economie. Voor Thatcher ging dat echter ook gepaard met de ambitie om het Angelsaksische dominium over de wereld te herstellen. Eigenlijk wilde ze graag terug naar het tijdperk van de Britse koningin Victoria. Maar op die manier heeft ze het tijdsgewricht fout ingeschat. Haar achterhaalde en nostalgische visie over de Britse soevereiniteit stond haaks op de globalisering en de groeiende wederzijdse afhankelijkheid van landen. Zo zag ze ook de Europese integratie alleen als een economische evolutie. De EU was voor Thatcher een grootwarenhuis waarin de beste moest winnen en haar land niet te veel mocht bijdragen. Ze heeft niet ingezien hoe die visie nu stilaan dreigt uit te monden in een lost continent.”
“Haar politiek leven heeft iets van een Griekse tragedie. Eerst was er de hybris van een arrogante en autoritaire Thatcher, die zichzelf met brio overschatte en haar ministers haast als stalknechten behandelde. Omdat ze dat ook binnen haar eigen partij op een bepaald moment niet meer slikten, volgde daarna de nemesis of de wraak en de vernedering bij haar ontslag. Maar zelfs die stap heeft ze met de voor haar typische karaktersterkte gezet.”
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier