‘Wie rijk is, beslist. Vroeger was dat het Westen. Ook in het voetbal is dat niet meer zo’

Een organisator die zijn publiek verrot scheldt: het komt zelden voor. FIFA-voorzitter Gianni Infantino stak bij het begin van het WK voetbal een tirade af tegen ‘jullie Europeanen’. Het ergerde de Zwitserse Italiaan dat uit Europa kritiek bleef komen: dat er steekpenningen waren betaald bij de toewijzing van het WK aan Qatar, dat buitenlandse bouwvakkers in de Golfstaat als halve of hele slaven worden behandeld, dat homoseksualiteit er strafbaar blijft enzovoort.

Een aantal nationale teams wilde symbolisch actie voeren door hun aanvoerders met een veelkleurige #OneLove-armband het veld op te sturen. Opvallend was dat het alleen om West-Europese ploegen ging: Engeland, Wales, België, Nederland, Duitsland, Denemarken en Zwitserland. Ze kregen geen steun van Frankrijk, Spanje en Portugal, en evenmin van de VS, Canada en Australië, toch landen met een lgbtqia+-gevoelige publieke opinie.

Doordat er niet één groot westers blok tegenover hem stond, voelde Infantino zich sterk genoeg om zijn critici verbaal te reduceren tot een arrogant clubje. Europeanen vinden sociale rechten in Qatar heel belangrijk, behalve als ze zelf komen bedelen om olie en gas uit datzelfde Qatar, hekelde Infantino hen. Of: Qatar verwelkomt buitenlandse arbeidskrachten, Europa sluit de grenzen voor hen. ‘En dan anderen de les lezen? Puur racisme.’ Dat was een bewuste provocatie van de nummer één van het mondiale voetbal. Daarmee kon hij op grote instemming rekenen, en niet alleen in Qatar zelf. Er zijn ook WK-teams uit Oost-Europa: landen als Polen, Servië en Kroatië zijn niet alleen in scherpe culture wars verwikkeld met West-Europa, ze weten ook maar al te goed hoe die gay-vriendelijke samenlevingen omgaan met hun slecht betaalde Oost-Europese werkvolk. De westerse focus op homorechten wordt elders op achterdocht, zo niet vijandschap onthaald: de achterban van WK-deelnemers uit Afrika, de Arabische wereld en zelfs Zuid-Amerika vindt Infantino een grote voorzitter omdat hij ‘Europa’ eindelijk op zijn plaats durft te zetten. Dat Infantino de enige kandidaat is om zichzelf volgend jaar op te volgen, bewijst hoe sterk hij staat.

Follow the money: de macht zal zich verplaatsen in de richting van het geld.

De pikorde is namelijk helder: wie rijk is, beslist. Vroeger was dat het Westen. Ook in het voetbal is dat niet meer zo. De helft van de Belgische eersteklassers heeft niet-West-Europese (mede)-eigenaars. Zij komen uit de VS (Club Brugge, Oostende, Standard Luik), Turkije (Westerlo), Thailand (OHL), Rusland (Cercle Brugge), Maleisië (Kortrijk), Japan (Sint-Truiden) en, jawel, Qatar (Eupen). Ook de Belgische supervedetten bij Europese topclubs eten uit niet-westerse hand. De voorzitter van Manchester City (Kevin De Bruyne) is een zakenman uit Abu Dhabi, de hoofdaandeelhouder van Inter Milan (Romelo Lukaku) een Chinees investeringsfonds, de hoofdsponsor van Real Madrid (Thibaut Courtois, Eden Hazard) een luchtvaartmaatschappij uit Dubai.

Men hoeft geen helderziende te zijn om te kunnen voorspellen dat die machtsverschuiving consequenties zal hebben. Infantino speelde al met het idee om de FIFA-hoofdzetel van Zürich over te brengen naar Qatar. Dat het Zwitserse gerecht hem op de hielen zit sinds zijn offshoreconstructies opdoken in de Panama Papers, is daar wellicht niet vreemd aan. Verder is het natuurlijk niet logisch dat structuren van gisteren ook morgen de zaken blijven bepalen. Ook al waren daar ooit goede redenen voor: als neutraal land is Zwitserland ook een veilige zetel voor internationale sportbonden, en verder zijn er ook de Zwitserse banken. Maar waarom zijn nog altijd bijna alle hoofdzetels van de Verenigde Naties gevestigd in westerse steden, met Nairobi als eenzame uitzondering? Dat kan en zal niet blijven duren.

Follow the money: de macht zal zich verplaatsen in de richting van het geld. En helaas ook de moraal. Aanvallen op het westerse kolonialisme van weleer dienen ook om foute praktijken van vandaag goed te praten. Op de eretribune in Doha zat Infantino naast Mohammad bin Salman al-Saud, de Arabische kroonprins die mee verantwoordelijk was voor de moord op Jamal Khashoggi. In 2018 werd deze kritische journalist levend in stukken gesneden in het Saudische consulaat in Istanbul.

Alvast één journalist die Infantino niet zal lastigvallen met vervelende vragen.