‘Wie nog zaken wil doen in China laat Litouwen best links liggen’

Een diplomatiek incident tussen Litouwen en China heeft meer gevolgen dan wellicht de bedoeling was.

De Russische opbouw van troepen aan de grens met Oekraïne verplicht de Verenigde Staten om zich meer om Europa te bekommeren dan ze wellicht hadden gepland. In de marge daarvan bleef een diplomatiek incident tussen de kleine Europese lidstaat Litouwen en de economische grootmacht China onderbelicht. Het kreeg alleen maar meer aandacht toen ook grotere lidstaten van de Europese Unie pijn ondervonden van de sancties die de reus China het kleine Litouwen oplegde.

Litouwen sukkelde in geopolitiek stormweer toen het toenadering zocht tot Taiwan, dat door Peking als een opstandige Chinese provincie wordt beschouwd. Litouwen accepteerde dat het eiland onder de naam Taiwan in Vilnius vertegenwoordigd zou zijn en niet onder de naam van zijn hoofdstad Taipei, zoals dat in andere Europese landen het geval is. Dat is zo’n beetje de internationale afspraak om toch met Taiwan te kunnen handelen, zonder Peking te veel op de tenen te trappen. Bovendien stapte Litouwen vervolgens uit de zogenaamde 17+1-groep, waarin China met landen uit Centraal- en Oost-Europa over steun en samenwerking praat. Een en ander leidde tot het grootste diplomatieke incident tussen een Europees land en China sinds Nederland in 1981 onderzeeboten aan Taiwan verkocht. Diplomaten werden teruggeroepen en ambassades gesloten.

In Brussel keek de Unie eerst nog de kat uit de boom. De EU heeft sowieso geen goed oog in de 17+1-groep, waarmee China de Unie wil verdelen. Ze vond ook dat Litouwen over zijn toenadering tot Taiwan had moeten overleggen. In die houding kwam verandering nadat de VS zich vierkant achter Litouwen hadden opgesteld en was gebleken dat China ook de import van producten uit andere lidstaten tegenhoudt als die onderdelen bevatten die in Litouwen zijn gemaakt. Dat raakt, onder meer, de Duitse auto-industrie. Wie nog zaken wil doen in China laat Litouwen dus best links liggen.

Door op Litouwen te wegen, waarschuwt Peking heel Europa voor toenadering tot Taiwan. Maar zeker voor Frankrijk, dat sinds Nieuwjaar de Europese Raad voorzit, gaat die economische gijzeling te ver. Het denkt aan een assertievere handelspolitiek en een snelle reactie. Helaas kan de Unie op dit moment weinig doen. Instrumenten om Europa beter voor dit soort strijd te wapenen zijn niet klaar en een zaak bij de Wereldhandelsorganisatie is een proces van lange duur. Maar als Peking dacht dat grotere lidstaten Litouwen op de vingers zouden tikken, heeft het zich vergist. Als het om de handel met China gaat, bracht het met zijn actie enerzijds Duitsland en Frankrijk en anderzijds Europa en Amerika dichter bij elkaar.