Wie kan Biden vervangen als presidentskandidaat?

Als het van het publiek afhangt, zou Michelle Obama meteen Joe Biden mogen vervangen. Maar zij heeft zelf herhaaldelijk en uitdrukkelijk laten weten dat ze geen politieke functie wil. Wie komt dan wel in aanmerking om de president te vervangen, als die een stap terug zou zetten? De gouverneur van Californië is de favoriet van de gokkantoren. Maar er zijn andere mogelijkheden.

President Biden heeft vrijdag nog eens herhaald dat hij kandidaat blijft. Als hij toch – onder druk van gezondheidsproblemen, geldschieters of partijgenoten – afstand zou doen van zijn kandidatuur, zitten de Democraten met een technisch probleem.

Hoe een kandidaat te selecteren terwijl de primary’s zijn afgelopen, en de afgevaardigden in grote meerderheid aan Biden zijn gebonden. Dat kan een woelige campagne en verkiezing opleveren tijdens de Conventie die midden augustus in Chicago doorgaat. Als de zowat 3500 afgevaardigden die in de eerste ronde kunnen kiezen niemand de meerderheid geven, komen er ruim 700 partijbonzen bij die vanaf een tweede ronde mee mogen stemmen. Hoeveel ronden zal het duren alvorens er een kandidaat de meerderheid vindt? Tussen hoeveel kandidaten zullen ze moeten kiezen? En volstaan de 10 weken tussen Conventie en verkiezingsdag om die kandidaat bekend te maken bij het publiek?

Voor alle Democraten die nu in paniek zijn over het debat van Biden, zullen er evenveel Democraten in paniek zijn als hij niet langer de kandidaat is. Maar wat een spektakel zou het zijn: een ongebonden Conventie, waar naar oud gebruik de afgevaardigden misschien in achterkamertjes bedisselen wie de Democratische presidentskandidaat wordt.

Als het zover komt, zijn er drie kandidaten die het meest genoemd worden, en die er alledrie braafjes de nadruk op gelegd hebben dat wat hen betreft Biden de kandidaat moet blijven.

De eerste is evident: vicepresident Kamala Harris (59). Ze begon in 2020 een eigen presidentscampagne, en heeft zeker presidentiële ambitie. Haar nadeel: ze is niet populair, al is ze recent minder onpopulair dan de president zelf. In 2020 stapte ze nog voor de eerste primary uit de race.

Kamala Harris, vicepresident

Ze is de dochter van een vrouw van Indiase origine en een zwarte man, allebei hoogopgeleid, wat haar tot zowel de eerste zwarte als de eerste Indiase (en vrouwelijke) vicepresident maakt. Waarom is ze niet zo populair? Als vicepresident was ze vaak onzichtbaar, wat wel vaker de rol wordt van een vicepresident. En ook typisch voor een vicepresident: ze kreeg ondankbare dossiers, zoals de grensproblemen. Maar de onpopulariteit was misschien in de eerste plaats een kwestie van communicatie. Ze improviseert niet goed als ze toespraken houdt, ze is niet best in interviews, ze heeft een opvallende lach, die kan charmeren of irriteren, ze heeft moeite om helder en bevlogen over te komen. Een uitzondering op die laatste regel was haar verdediging donderdagnacht van de president na zijn lamentabel debat. Ineens kwam ze wel bevlogen en begaan over.

Ze is ideologisch moeilijk te duiden. Ze is allicht progressiever dan de president, maar in Californië had ze als procureur (attorney general) de reputatie behoorlijk streng de wet te vertegenwoordigen. Volgens critici was ze bijvoorbeeld niet geneigd ten onrechte veroordeelde gevangenen een nieuw proces te geven.

Kamala Harris zal niet de kandidaat van de grote liefde zijn, maar ze weerspiegelt met haar multiraciale achtergrond (ze is gehuwd met een joodse man) wel de diversiteit van de partij. Haar niet-verkiezing ten voordele van bijvoorbeeld een witte man zou door sommige groepen in de achterban als een kaakslag worden beschouwd.

Gavin Newsom, de ideale en verkiesbare schoonzoon

Gavin Newsom (56) is zoals Kamala Harris afkomstig uit Californië. Hij was burgemeester van San Francisco alvorens hij gouverneur van zijn staat werd. Hij is helemaal klaar voor het presidentschap. Hij is het tegendeel van Harris, een witte man die wel goed speecht en die geboren is om te debatteren. Hij debatteert zonder probleem op de rechtse zender Fox News, gaat in duel met de conservatieve gouverneur van Florida, Ron DeSantis, houdt ervan om de degens te kruisen met andersdenkenden. Hij heeft geen schrik op lijnrecht in te gaan tegen Trumpianen, of boekverboden aan te klagen, een menselijke migratiepolitiek te verdedigen, en doet dat met talent.

Hij heeft ook nadelen. Hij vertegenwoordigt Californië, wat in de rest van het land niet noodzakelijk helpt. Met hoge belastingen, vele daklozen, overregulering, droogte en tot op zekere hoogte een wegtrekkende bevolking, is Californië niet langer het land van belofte. Hij stond aan het hoofd van een heel strenge covidpolitiek, die – gaf hij achteraf toe – veel te wensen overliet. Bovendien: terwijl hij zijn staat de les las, werd hij zelf gesignaleerd in een restaurant waar de covidregels overtreden werden. Het weerhield hem er niet van een recall te overleven, en herkozen te worden.

Hij oogt goed, hij praat goed, hij is zeker geen kandidaat van de diversiteit, zoals een deel van de achterban verkiest. Maar de bookmakers achten hem na Biden de grootste kanshebber op de Democratische nominatie.

Fascinerend aspect. Hij was ooit getrouwd met Kimberley Guilfoyle, die recenter de vriendin werd van Donald Trump junior.

Gretchen Whitmer, ‘Dikke huid en kort geheugen’

De derde (en volgens de bookmakers de laagst gequoteerde) kandidaat is Gretchen Whitmer (52), de gouverneur van cruciale staat Michigan. Michigan koos in 2016 voor Trump en in 2020 voor Biden. In 2018 werd Whitmer er gouverneur, en zoals Newsom stond ze voor een streng covidbeleid. Nog zoals Newsom werd ze ondanks die strenge en fel betwiste maatregelen herkozen. In haar geval was het een grand slam. Ze won niet alleen het gouverneurschap maar houdt ook de controle over de twee kamers van het plaatselijk parlement. Tijdens de pandemie werd ze het doelwit van president Trump, die haar ‘die vrouw uit Michigan’ noemde en op Twitter de ‘bevrijding van Michigan’ (van covidregels) bepleitte. Extreemrechtse aanhangers van Trump beraamden vervolgens haar kidnapping en wellicht moord. Het complot werd in de kiem gesmoord. Later was onduidelijk in hoeverre de kidnapping uitgelokt was door de FBI. Maar dat Whitmer ook los van het kidnappingplot het doelwit werd van bedreigingen en dreigend opgehangen poppen was duidelijk.

Ze staat links van het centrum, is pro-vakbond, wat in een staat met aanzienlijke auto-industrie niet onbelangrijk is. Ze probeert milieumaatregelen te verbinden met arbeidsrechten, en is actief in de strijd voor legale abortus. Whitmer, die net in deze crisisperiode rond Biden haar memoires uitbrengt, is zeker geïnteresseerd in het presidentschap, maar niet nu, zegt ze. In een recent interview naar aanleiding van haar boek vertelde ze dat ze in haar staat een band zoekt en wil onderhouden met de oppositiepartij. Om daarin te slagen, voegde ze toe, helpt het om ‘een dikke huid en een kort geheugen’ te hebben.

En de anderen

Naast deze ‘grote drie’ zijn er een aantal namen die ook terugkeren. De prominentste is misschien die van gouverneur Josh Shapiro (51) van Pennsylvania. Hij werd in 2022 tot gouverneur verkozen als gematigde kandidaat, en lijkt het goed te doen in een staat, die zoals Michigan, politieke ongeveer fifty-fifty verdeeld is. Bidens welbespraakte minister van Transport Pete Buttigieg (42) komt zeker ook in aanmerking. Zoals Newsom maakt hij graag zijn opwachting bij Fox News.

Het zou kunnen dat eens Biden baan zou ruimen, er zich misschien wel heel veel kandidaten geroepen voelen.