Onthullingen dat Samuel Alito, rechter in het Amerikaanse Hooggerechtshof, openlijk sympathiseert met de Trumpbeweging, vergroten de druk op president Joe Biden om actie te ondernemen. ‘Kennelijk voelen de conservatieve opperrechters zich zo zeker dat Donald Trump de komende presidentsverkiezingen zal winnen, dat ze denken dat ze niets te vrezen hebben.’
Samuel Alito schuwt de controverse niet. Van de negen rechters van het Amerikaanse Hooggerechtshof zijn er weinigen die nadrukkelijker zijn in hun oerconservatieve overtuigingen. Maar zelfs naar zijn normen is de controverse van afgelopen week opmerkelijk. Eerder deze week berichtte The New York Times dat er in de nasleep van 6 januari 2021, toen een meute Trumpaanhangers het Capitool bestormde in een poging de verkiezingsuitslag ongedaan te maken, een omgekeerde vlag in Alito’s tuin wapperde. Die vlag was toen het symbool van de zogenaamde Stop the Steal-beweging, die beweert dat Donald Trump de echte winnaar is van de recentste presidentsverkiezingen. In The New York Times beweerde Alito dat zijn echtgenote het bord plaatste na een burenruzie.
Op woensdag raakte bekend dat de Alito’s ook een andere politiek geladen vlag hebben opgehangen. Zo zou bij hun buitenverblijf ook de zogenaamde Appeal to Heaven-vlag gewapperd hebben. Die vlag, een witte vlag met een dennenboom waarboven de slogan Appeal to Heaven staat, stamt uit de Amerikaanse onafhankelijkheidsoorlog, maar werd de voorbije jaren herontdekt door de Trumpbeweging. Verschillende betogers hadden de vlag bij zich tijdens de bestorming van het Capitool.
De onthullingen zijn extra pikant omdat het Hooggerechtshof zich de komende weken buigt over enkele rechtszaken die onmiddellijk verband houden met de gebeurtenissen 6 januari 2021. Zo moet het oordelen of Trump vervolgd kan worden voor zijn pogingen om aan de macht te blijven.
Machine Gun Sammy
Nochtans is Alito geen benoeming van Trump, maar van George Bush Jr., die hem in 2006 nomineerde. Bush, die in zijn campagne had beloofd alleen uiterst conservatieve opperrechters te benoemen, koos Alito in de eerste plaats voor zijn permissieve houding tegenover wapenrechten . Alito vond wapenwetten die de verkoop van mitrailleurs aan Amerikaanse burgers verboden een aanfluiting van de Amerikaanse burgerrechten, wat hem onder activisten die voor striktere wapenwetten pleitten de roepnaam Machine Gun Sammy bezorgde. Ook zijn radicale antiabortusstandpunt paste perfect in Bush’ conservatieve alliantie.
Originalisten zoals Samuel Alito zien de grondwet als een soort heilige tekst die alleen geïnterpreteerd mag worden in zijn originele betekenis.
Alito definieert zichzelf als een ‘praktische originalist’. Originalisme is in Amerika de dominante juridische theorie onder conservatieve juristen. De in 2016 overleden opperrechter Antonin Scalia, de grondlegger van de moderne invulling van het originalisme, vergeleek de Amerikaanse grondwet met een standbeeld. In tegenstelling tot de meer progressieve rechters, die vinden dat veranderende maatschappelijke inzichten de interpretatie van de grondwet horen te beïnvloeden, zien originalisten de grondwet als een soort heilige tekst die niet aangepast kan worden, en alleen geïnterpreteerd mag worden in zijn originele betekenis.
Republikeins project
Binnen het Hooggerechtshof, dat sinds het presidentschap van Donald Trump een overweldigende conservatieve meerderheid heeft, geldt Alito als een van de conservatiefste stemmen. Hij is uiterst kritisch voor Obergefell v. Hodges, het arrest dat staten verplicht om het homohuwelijk toe te staan. Toen het Hooggerechtshof in 2022 het Roe v. Wade-arrest ophief, dat sinds 1973 elke Amerikaan (in theorie) het recht op abortus garandeerde, schreef Alito de meerderheidsopinie. Daarin stelde hij dat het oorspronkelijke arrest ‘flagrant verkeerd en zeer beschadigend’ was geweest. Het opheffen van abortusrechten stelde hij voor als een manier om vrouwen ‘aan beide kanten’ meer vrijheid te geven.
Annelien De Dijn, professor moderne politieke geschiedenis aan de Universiteit Utrecht, wijst erop dat de huidige samenstelling van het Hooggerechtshof geen toevalligheid is. ‘De Republikeinen hebben er decennia over gedaan om het Hooggerechtshof vol aartsconservatieve rechters te krijgen’, zegt De Dijn, die in de bestuursraad zit van Take Back the Court, een organisatie die de macht van het Supreme Court fel wil inperken. ‘Dat is niet louter de schuld van Donald Trump. Dit is hét Republikeinse project van de afgelopen decennia, waarmee het met een minderheid zijn wil kan opleggen.’
Openlijke Trumpsympathieën
Alito is niet de enige opperrechter die het voorbije jaar in opspraak kwam door zijn affiliatie met de Trumpbeweging. Ook Ginni Thomas, de echtgenote van zijn collega Clarence Thomas, steunde Trump in zijn pogingen om de overwinning van Biden ongedaan te maken. Sterker nog: tegenover de onderzoekscommissie die werd opgericht naar aanleiding van de gebeurtenissen van 6 januari 2021 verklaarde ze nog altijd te geloven dat Trump de echte winnaar van de verkiezingen was.
Dat radicaal-conservatieve rechters als Thomas en Alito aanhangers zijn van Donald Trump, mag niet verbazen. Het overgrote deel van de conservatieve beweging heeft Trump de voorbije jaren omarmd. Opmerkelijk is wel dat het zo openlijk gebeurt. ‘Het is bizar dat figuren als Alito de legitimiteit van het Hooggerechtshof zo nadrukkelijk ondermijnen’, zegt De Dijn. ‘Kennelijk voelen ze zich zo zeker dat Donald Trump de komende presidentsverkiezingen zal winnen, dat ze denken dat ze niets te vrezen hebben.’
Opperrechters kunnen alleen uit eigen beweging een stap terugzetten. Zowel Samuel Alito als Clarence Thomas lijkt niet van plan dat te doen.
De voorschriften van het Hooggerechtshof stellen dat medewerkers een absolute onpartijdigheid moeten nastreven. Zelfs een politieke bumpersticker op de auto is volgens de regels al ongehoord. Voor de opperrechters geldt evenwel dat ze alleen uit eigen beweging een stap terug kunnen zetten. Zowel Alito als Thomas lijkt niet van plan dat te doen.
Ik kan me niet voorstellen dat de linkerzijde in Amerika dit blijft slikken. Op een bepaald moment zullen de Democraten toch actie moeten ondernemen.
De Dijn hoopt dat die flagrante houding aan Democratische kant de geesten doet rijpen om actie te ondernemen. Tijdens Bidens kiescampagne en in het begin van zijn presidentschap werd even gespeeld met het idee om nieuwe (progressieve) rechters aan het Hooggerechtshof te benoemen. Er kwam een presidentiële commissie die het functioneren van het Supreme Court zou evalueren, maar finaal nam Biden geen actie. ‘Slechts een minderheid onder de Democraten ziet momenteel in dat het Hooggerechtshof de democratie ondergraaft’, zegt De Dijn. ‘Tegelijk kan ik me niet voorstellen dat de linkerzijde in Amerika dit blijft slikken. Op een bepaald moment zullen de Democraten toch actie moeten ondernemen.’
Amerikaanse verkiezingen 2024
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier