Wie is de 21-jarige die VS-staatsgeheimen lekte? ‘Hij wou ons onderrichten over echte oorlog’

Het was niet zijn bedoeling voor de brede buitenwereld te lekken, zeggen kennissen van de 21-jarige Jack Teixeira, die intussen in beschuldiging is gesteld nadat hij vele tientallen geheime documenten openbaar maakte. Het was de bedoeling zijn jonge online vrienden ongefilterd op de hoogte te brengen van wat er werkelijk aan de hand is in de wereld.

Jack Teixeira is afkomstig uit een militaire familie. Hij was, zeggen medescholieren, geobsedeerd door wapens en oorlog, hij liep rond met boeken over het onderwerp, droeg camouflagekledij. Maar verder lopen de meningen nogal uiteen. De ene vond hem een engerd. Hij was, verklaarde een tweede klasgenoot aan CNN, wel een eenzaat, maar niet op een manier die iemand deed denken dat hij er een dreiging van hem uitging. Hij kon opvliegend zijn, vond een derde, maar was verder ‘een vrij gewone jongen’.

Zijn ouders gingen, toen hij jong was, uiteen. Hij hield van het basketteam Boston Celtics, van ritten in terreinwagens en van twee honden.

Na de middelbare school volgde hij een opleiding die hem bij de Nationale Garde van de staat Massachusetts deed belanden, en meer bepaald bij de luchtmacht en de inlichtingendienst van die Nationale Garde. De Nationale Garde heeft in eerste instantie de bedoeling om in de staat op te treden, maar de ‘102nd Intelligence Wing’ wordt ook ingezet in internationale conflicten, laat de eigen website weten, onder meer voor informatieverwerving, surveillance, voor het ontcijferen van boodschappen, cybertussenkomsten en ook voor medische ondersteuning.

Teixeira kwam in 2021 in dienst van die ‘102nd Intelligence Wing’, waar zijn stiefvader tot zijn pensioen in 2019 ook al had gewerkt. Hij moest er helpen om de computers en de communicatiesystemen draaiende te houden, was ook bezig met cyberverdediging, en kreeg, bevestigde de FBI, in datzelfde jaar 2021 toegang tot top secret informatie. Dat ging, volgens de FBI, altijd gepaard met een ondertekende verklaring dat hij die geheimen niet zou verspreiden, en de wetenschap dat er zware gevangenisstraffen staan op het verspreiden ervan.

‘Eenzame mensen tijdens de pandemie’

Al tijdens zijn opleiding en blijvend tijdens zijn tewerkstelling was Teixeira actief op sociale media, met name op het platform Discord, dat vooral bij gamers populair is. Teixeira leidde er vanaf 2020 een kleine groep van tieners en jongvolwassenen. Ze bevatte goed 12 mensen, schrijft The Wall Street Journal – ze bestond uit 20 tot 30 mensen, beweert The New York Times. Een deel van de leden was uit een vorige groep gegooid omdat ze te racistische of te vulgaire tussenkomsten hielden.

De nieuwe groep opereerde onder de naam ‘Thug Shaker Central’, wat volgens The Washington Post verwijst naar een racistische en pornografische meme. Racistische memes bleven volgens onder meer nieuwsradiozender NPR aanwezig in de chats van de groep.

Een FBI-onderzoeker legde in een officiële verklaring, die aan de acte van beschuldiging is toegevoegd, uit dat de bedoeling van de groep erin bestond ‘te discussiëren over geopolitieke aangelegenheden en over huidige en historische oorlogen’. De FBI baseert dat op het getuigenis van één groepslid.

Andere getuigen uit de groep, die anoniem met Amerikaanse media praatten, zijn minder hoogdravend.  

Enkele leden noemden de groep tegenover The New York Times een plaats ‘die eenzame mensen tijdens de pandemie samenbracht’. Soms, aldus de verklaringen aan de krant, chatten ze, soms speelden ze oorlogsvideo’s, en Teixeira zei bij momenten dat hij zijn vrienden wou onderrichten ‘over echte oorlog’.

The Washington Post noteerde van een getuige dat de groepsleden mekaar vonden in ‘hun liefde voor wapens, militaire uitrusting en God’. Teixeira stond in de groep bekend als OG.

In december 2022 (volgens de getuige van de FBI) of al in de zomer van 2022 (volgens The Washington Post), of ten laatste in oktober 2022 (volgens The New York Times) begon hij fragmenten uit geheime documenten over te schrijven en ‘paragrafen’ met de groep te delen. Dat maakte blijkbaar geen indruk op de groepsgenoten, en OG was niet blij met hun onverschilligheid. Een getuige van de Post verklaarde dat hij ‘overstuur geraakte, en meerdere keren zei: “Als jullie er geen interactie mee hebben (met de gelekte informatie, red.), zal ik ophouden ze te sturen”.’

Over wat volgde, verschilt de versie van de FBI-getuige van wat andere getuigen verklaren. Volgens de FBI-versie vond Teixeira het te gevaarlijk om documenten op zijn werk over te schrijven, en achtte hij het veiliger om ze mee te nemen en thuis te fotograferen. Volgens anderen wilde hij met foto’s van de documenten meer indruk maken. Dat laatste lukte. De groep geraakte veel intenser betrokken bij de gelekte informatie sinds hij eind december 2022 of begin januari 2023 foto’s van documenten begon te delen, waarop soms te zien was dat ze top secret waren.

Wat was zijn bedoeling? Niemand in de groep denkt dat hij een klokkenluider was, naar het voorbeeld van Chelsea Manning of Edward Snowden. Hij drukte zijn groepsgenoten bij herhaling op het hart dat ze de informatie niet mochten delen.

Een getuige van de Washington Post geeft deze versie: binnen de groep ‘was hij meer mentor dan leider’. Hij was ‘patriottisch, een vrome katholiek, libertair’. Hij beschouwde de oorlog in Oekraïne als een ‘deprimerende’ strijd tussen ‘twee landen die meer gemeenschappelijk hadden dan wat hen scheidde’. Door de informatie te delen wou hij, aldus datzelfde groepslid, ‘mensen die hij als te vertrouwen vrienden beschouwde’ ongefilterd op de hoogte brengen van wat er in de wereld gaande was.

Maar allicht wou hij ook gewoon pronken met zijn bevoorrechte informatie.

Vanaf eind februari en meer begin maart, begonnen groepsleden zijn vraag om discretie in de wind te slaan en documenten te delen in drukker bezochte groepen van Discord.

In april waren Russische bloggers de informatie op het spoor, en deelden ze via Twitter of Telegram. Vanaf 6 april begon The New York Times over de lekken te berichten.

Diezelfde dag kwam de FBI in actie en deed Teixeira een search naar het woord ‘lek’ in de geheime informatie die voor hem openstond, misschien om uit te vissen of hijzelf al in verdenking stond.

Hij maakte het de speurders niet al te moeilijk. Hij had zijn account bij Discord gelinkt aan een rekening met zijn echte naam, echte adres en echte werkplaats. Hij had in chats met andere groepsleden zijn naam ‘Jack’ gebruikt en verwezen naar zijn woonplaats.

The New York Times, die nog voor hij gearresteerd werd de naam van Teixeira publiceerde (wat de krant kritiek opleverde van groepen die klokkenluiders verdedigen), kwam de vermoedelijke dader op het spoor via de foto’s van de documenten. Op die foto’s waren andere voorwerpen te zien, een lijmtube, een jachtmagazine. Maar ook de achtergrond, een familiefoto, een granieten kastbedekking en tegels, was veelzeggend. De groepsleden wilden de naam van Teixeira niet verklikken tegenover de Times, maar de krant kon in het online gamersprofiel van de 21-jarige dezelfde tegels en hetzelfde graniet terugvinden als in de achtergrond van de documenten.

Intussen wordt steeds meer van de informatie die Teixeira lekte verspreid, en wordt steeds duidelijker dat er in de VS een proliferatie is van mensen met toegang tot top secret informatie. Als een 21-jarig laaggeplaatst lid van de Nationale Garde van Massachusetts al toegang heeft, hoeveel duizenden of tienduizenden beter geplaatsten beschikken dan over staatsgeheimen? President Biden kondigde vrijdag aan dat zal herbekeken worden wie toegang krijgt tot de geheime informatie.

Teixeira wacht op zijn proces, en riskeert een heel lange gevangenisstraf voor het ontvreemden en delen van vertrouwelijke overheidsdocumenten.