‘We moeten ons beter voorbereiden op koerswijzigingen van de grootmachten’

Deze week ontvangt de Russische president leiders uit ­Brazilië, India, China, India en Zuid-Afrika voor topoverleg.

Die bijeenkomst van de BRICS-landen wil de afhankelijkheid van het Westen sneller afbouwen. Hoewel de BRICS nog altijd verre van een eendrachtig blok zijn, bestendigen ze de fragmentatie van de huidige economische orde. Omdat de ­Verenigde Staten ook steeds meer hun afhankelijkheden willen ­terugdringen, voorspelt dat weinig goeds voor Europa.

Een van de belangrijke doelen van de BRICS-top is het terug­dringen van de dominantie van de dollar en de door het Westen gecontroleerde betalingssystemen. De centrale rol van de dollar is vooral het gevolg van het belang van de Amerikaanse markt voor veel handelspartners. In dat opzicht is er niet meteen een alternatief voorhanden. Maar de dominantie is ook het resultaat van de soepelheid waarmee transacties in dollars worden uitgevoerd.

Het is in dat domein dat de BRICS nu vooral vooruitgang willen boeken, bijvoorbeeld met de BRICS-bridge, een digitaal betaalsysteem, gesteund door de ­centrale banken van de deelnemende landen. Zelfs als de dollar een belangrijke munt blijft, maakt dat die landen minder vatbaar voor sancties. Dat streven naar financiële veiligheid betekent ook dat zij minder afhankelijk zullen worden van een aantal belangrijke organisaties die in ons land gevestigd zijn, zoals ­Euroclear, dat instaat voor transacties van aandelen en obligaties. Ook op het vlak van handel hopen de BRICS-landen te bouwen aan één blok en de dollar te vermijden. ­Rusland drijft nu bijvoorbeeld handel in natura, waarbij het graan en olie ruilt voor andere producten.

De Amerikanen zetten eveneens de hakken in het zand. Als geen ander gebruiken ze de dollar als een politiek machtsmiddel. ­Tezelfdertijd voert Washington een beleid dat erop gericht is om op het vlak van strategische sectoren bijna zelfredzaam te worden. Energie, strategische grondstoffen, belangrijke industrie, computerchips. Dat laatste lijkt me niet veel goeds te voorspellen voor spelers als Imec. Hoewel Amerika Imec voorlopig blijft betrekken, lijken projecten als het National Semiconductor Technology Center toch te lonken naar niches waarin het Leuvense centrum vandaag uitblinkt.

Dat protectionisme voorspelt echt niet veel goeds voor ons land. We moeten ons beter voorbereiden op een verdere ontrafeling, niet door schaapachtig naar de EU te kijken maar door zelf alerter te blijven, te anticiperen op de gevolgen van koerswijzigingen elders, veel ­sneller te bouwen aan wend­baarheid en ons zelf niet meer afhankelijk te maken van de andere grootmachten. Dat is al lang geen kwestie van keuze meer.