‘Weet iemand wat ‘geen Brexit is beter dan een slechte Brexit’ betekent? ‘

‘De laatste dagen van de voorspelbare verkiezingscampagne beloven toch nog interessant te worden’, schrijft Lia Van Bekhoven vanuit Londen. Ze focust op hoe veel politici de dreigende bui van de Brexit lijken te negeren.

En zo werd een saaie, voorspelbare verkiezingscampagne toch nog interessant. Want ligt premier Theresa May de ene dag nog 24 punten voor in de peilingen en lopen de Tories zich warm voor een meerderheid van honderd zetels, even later is die voorsprong gedaald tot rond het vriespunt van vijf punten. En daar deed ze het niet voor. Met vijf percentage punten ben je niet meer onaantastbaar. May had nog drie jaar te gaan, maar schreef verkiezingen uit omdat ze de wind van de peilingen in de zeilen had. Het momentum was met Moeder Theresa. Of de bebaarde, bejaarde Jeremy Corbyn, wiens kledingstijl evenals zijn ideologie, sinds 1971 niet veranderd is, haar op de valreep kan inhalen? Het is de vraag die de laatste week van de campagne zal beheersen. Leuk, spannend zelfs in de smalle marges van een campagne waar de partijleiders centraal staan, maar grotendeels irrelevant.

May schreef verkiezingen uit omdat ze zich, na negen maanden in Downing Street, plots herinnerde een mandaat nodig te hebben voor de Brexit-onderhandelingen. Na het Brexitreferendum, dan nu de Brexitverkiezingen. Behalve dat niemand het wil hebben over het afscheidingsproces van de EU. Wat het enige onderwerp op de agenda hoort te zijn, is onder de voet gelopen door discussies over ziekenhuisbedden, schoolmaaltijden en energieprijzen. Alsof die dingen niet staan of vallen met het uiteindelijke echtscheidingsakkoord tussen de EUstaten en het VK. Alsof niet alles van de nieuwe staatsrechtelijke, economische orde afhankelijk is.

Maar het grootste vraagstuk sinds de tweede wereldoorlog, het onderwerp dat de toekomst van generaties gaat bepalen en zelfs het einde van het Verenigd Koninkrijk kan inluiden, blijft onbesproken. May praat alleen over de Brexit in termen van haar sterke, stabiele leiderschap jegens een vijandig Europa aan de andere kant van de onderhandelingstafel, straks in Brussel. Corbyn wil geen aandacht vestigen op Labours verwarde positie over de Brexit, een onderwerp dat hem bovendien maar matig interesseert. En, zo lijkt het, de burgers ook. De Brexit gaat door, zeggen de kiezers. We kunnen de klok niet terugdraaien. We gaan ermee leren leven. Wat valt er nog meer over te zeggen?

Alles, dunkt mij. Weet iemand wat ‘geen Brexit is beter dan een slechte Brexit’ betekent? En als het uitdraait op ‘geen Brexit’, hoe de 750 verdragen gesloten gaan worden die handel met de EU moeten vervangen? En welke regels, afspraken, instituten de Europese moeten vervangen? Hoe gaan de Britse boeren na uittreding aan hun subsidies komen? Wie gaan de plaatsen innemen van de duizenden Europese artsen en verpleegkundigen die vorig jaar de NHS gezondheidszorg de rug toekeerden? Welke manieren zijn bedacht de ‘zachte’ grens met Ierland te handhaven? Het enige verkiezingsdebat dat er toe doet gaat over Brexit. Het vermijden van de praktische realiteit is net zoiets als in de campagne van 1938 niet over nazi Duitsland praten, schrijft columnist Matthew Parris.

In Groot Brittannie zijn technische discussies over de EU van oudsher gemeden als de plaag. Het Europese drama ging altijd over Britten die elkaar om bevlogen redenen de tent uitvochten en waar soms de Eurofielen en soms de Europsceptici wonnen, af en toe bijgestaan maar doorgaans dwarsgezeten door slechteriken uit Brussel. Zonder veel kennis over hoe de EU werkt is het moeilijk de omvang van Brexit naar waarde te schatten. Beter dan maar om de dreigende bui te negeren. En voor de tweede keer in een jaar te stemmen over uittreding uit de EU, zonder een haar wijzer te zijn geworden van de implicaties.