Donald Trump noemt de memo’s over Russische hulp die hij ontving, en over seks waarmee hij gechanteerd zou worden “fake news” en “een heksenjacht”. De geheime diensten vonden diezelfde memo’s belangrijk genoeg om ze onder zijn aandacht te brengen. Wat weten we?
Waarover gaat het?
Over enkele memo’s die tussen juni 2016 en december 2016 zijn opgesteld door een gewezen lid van MI6, de Britse geheime dienst. In totaal vullen de memo’s 35 bladzijden. Het ex-lid van de geheime dienst, iemand die blijkbaar als geloofwaardig werd bestempeld binnen de inlichtingendiensten en die goede contacten had in Rusland, ging op onderzoek naar kwalijke banden van toenmalig presidentskandidaat Donald Trump met Rusland. Hij deed dat eerst op verzoek van Republikeinse tegenstanders van Trump en vervolgens voor Democraten die Hillary Clinton wilden helpen.
De memo’s bevatten fouten, onder meer spelfouten, en zijn inhoudelijk niet na te trekken en al helemaal niet bevestigd. Ze maakten geleidelijk hun weg naar media (onder meer The New York Times) en politici (onder meer John McCain). Tot dinsdag was er over de memo’s niets bericht. De media hielden bij gebrek aan bewijs hun mond. John McCain stuurde eerder kopieën van de memo’s door naar de FBI.
Waarom schrijven we erover als het materiaal niet bewezen is?
Vrijdag kreeg Donald Trump een briefing door de top van de Amerikaanse inlichtingendiensten. Het onderwerp was vooral de Russische inmenging in de recente verkiezingen, maar de inlichtingendiensten besloten Trump (en Obama, en de top van het parlement) een twee pagina’s tellende samenvatting van de bewust memo’s te overhandigen.
Er wordt over gespeculeerd waarom ze dat deden. Vonden ze het materiaal zelf geloofwaardig? Wilden ze een voorbeeld geven van ‘fake news’? Waren ze gewoon bang dat het nieuws zou lekken en wilden ze voorafgaand het materiaal delen?
Dat de inlichtingendiensten het materiaal (of een samenvatting) doorspeelden, verleende enige geloofwaardigheid aan wat de media tot dan niet vrijgegeven hadden. Op basis daarvan lanceerde CNN een nieuwsbericht, met nadruk op de actie van de inlichtingendiensten. Kort nadat CNN over de twee pagina’s berichtte, besloot nieuwssite Buzzfeed de volle 35 pagina’s te publiceren.
De meeste Amerikaanse commentatoren vinden de actie van Buzzfeed betreurenswaardig, enkelen verdedigen ze.
Trump en zijn ploeg doen de memo’s af als verzinsels. Hij weigerde woensdag op zijn persconferentie uitdrukkelijk om een vraag van CNN te beantwoorden.
Wat staat er in de 35 pagina’s aan memo’s?
Veel herhaling. Maar ten gronde komen twee elementen terug. Het eerste element is: dat de Russen besloten hadden Trump tijdens de verkiezingscampagne te helpen (dat is wat de Amerikaanse inlichtingen intussen als een quasi-zekerheid verkondigen) en dat de Trumpcampagne in contact stond met de Russen om de snaren te stemmen inzake hackings en te lekken materiaal. Tweedens: dat de Russen een dossier over Trump hebben, waarmee ze hem kunnen “controleren”. Dat dossier zou betrekking hebben op zakelijke gegevens en ook op persoonlijke uitspattingen van Trump, waarvoor de Russen bewijsmateriaal zouden hebben. In de jaren voor Trump zijn kandidatuur stelde, werd dat dossier samengesteld. De Russen zouden Trump aangespoord hebben om zijn kandidatuur te stellen.
Een van de (nogmaals, helemaal onbevestigde) beschuldigingen in de memo’s is dat Trump in 2013 in de Ritz-Carlton van Sint-Petersburg toekeek terwijl hij prostituees liet plassen op het bed van de presidentiële suite, dat eerder door de Obama’s werd beslapen. Op deze aantijging reageerde Trump tijdens zijn persconferentie van woensdag. Na een algemene ontkenning voegde hij toe: “Ik lijd ook heel erg aan smetvrees, trouwens”. De smetvrees van Trump wordt al tientallen jaren beschreven.
In de memo’s staat dat getuigen van deze plaspartij onder druk werden gezet om hun mond te houden.
The allegations in the memos about Trump’s Russian shenanigans have yet to be proven. But they do fit a pattern. https://t.co/dkmrwNA2wf pic.twitter.com/yobmmASKxt
— The Daily Beast (@thedailybeast) January 12, 2017
Wat is in de memo’s al zeker fout?
De nederzetting Barvikha, buiten Moskou, wordt omschreven als “gereserveerd voor de politieke top en hun naaste medewerkers”. Er is, meldt Buzzfeed zelf, geen beperking aan wie er kan wonen, en Barvikha telt ook (welvarende) inwoners buiten het politiek establishment.
Wordt fel bewist: de memo’s beweren dat Trumps advocaat Michael Cohen in augustus of september in Praag een topontmoeting had met de Rus Oleg Solodukhin, die het Poetin-regime vertegenwoordigde. Ze ontkennen allebei, en Cohen stelt dat hij nooit in Praag is geweest. Hij toonde zijn paspoort als bewijsmateriaal. Sommige media beweren dat er een andere Michael Cohen naar Praag is gereisd.
Wat is er dan wel correct?
We weten het niet. Trump en de Russen zeggen dat er niets van aan is.
Nogmaals: waarom schrijven we erover?
Omdat de zaak een aantal onbeantwoorde vragen oproept.
The New York Times geeft er drie:
-waarom hebben de Amerikaanse inlichtingendiensten de top van het land, daarbij Trump, op de hoogte gebracht van dit dossier?
-wie waren de bronnen van de gewezen MI6 agent, en wat was hun bedoeling? Is het materiaal echt of verzonnen?
-wat heeft de FBI aan onderzoek verricht sinds John McCain de memo’s overmaakte (of sinds men op de hoogte is), en welke conclusies vallen daaruit te trekken?
Andere media vragen zich af of FBI-baas James Comey, die kort voor de verkiezingen publiek maakte dat het onderzoek naar de e-mails van Hillary Clinton heropend was, niet ook had moeten melden dat dit dossier rond Trump onderzocht werd.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier