‘Wat vooral verbaast is dat een negentienjarige ultrageheime CIA-rapporten mag inkijken’

Een onvoorzichtige jongeman plaatste geheime Amerikaanse documenten op het internet. Wat leerde de wereld dat ze nog niet wist?

Op bezoek in Dublin naar aanleiding van de 25e verjaardag van de Noord-Ierse Goede Vrijdagakkoorden sprak Joe Biden sussende woorden. Het informatielek leerde uiteindelijk ook weinig wat de wereld niet al ten minste kon vermoeden. Bijvoorbeeld dat Oekraïne er in de oorlog met Rusland niet te best voorstaat en vooral een groot gebrek heeft aan luchtafweerraketten. Of dat westerse elitesoldaten Oekraïense troepen in het land zelf opleiden en dat de Verenigde Staten nog altijd ook de eigen bondgenoten bespioneren. Wellicht is Moskou nog het meest geschrokken, nu blijkt dat de VS tot in het Kremlin zelf informatie rapen. Dat neemt niet weg dat het Amerikaanse ministerie van Defensie, het Pentagon, met dit lek weer met de billen bloot gaat.

De jongeman door wie de top secret documenten op het internet sukkelden, was geen buitenlandse agent of gehaaide spion. Hij was zelfs geen klassieke klokkenluider, zoals Edward Snowden, die tien jaar geleden documenten lekte omdat hij vond dat de veiligheidsdiensten hun macht misbruikten. De 21-jarige Jack Teixeira deelde de documenten op een chatsite met een vriendengroepje gamers, vanwaar ze hun weg vonden naar Telegram en Twitter. Hij wilde blijkbaar vooral opscheppen met wat hij wist.

Wat vooral verbaast, is dat zo’n eenvoudige computertechnicus op een militaire basis op zijn 19e al over de juiste veiligheidsmachtiging beschikte om ultrageheime documenten en CIA-rapporten in te kijken. Waarom hij toegang tot die documenten moest krijgen, is niet duidelijk. Het Pentagon gaf ondertussen toe dat misschien wel een miljoen Amerikanen zo’n machtiging hebben. Dat zou nog een gevolg zijn van de terroristische aanslagen van 11 september 2001 en de aanloop naar de oorlog in Irak. Er was toen het gevoel dat veiligheidsdiensten fouten maakten omdat te weinig ogen naar de verzamelde informatie keken.

Tien jaar geleden bleek dat de Amerikanen zelfs de Duitse bonskanselier Angela Merkel afluisterden. Toen klonk daarover bij de bondgenoten nog besmuikt protest. Nu keken ze niet op van de gelekte informatie – of ze hielden zich gedeisd, dat kan ook. De Amerikanen deelden hun informatie over de oorlog in Oekraïne van bij het begin loyaal met de Europeanen, wat tevoren niet altijd het geval was. De documenten maken zo wel duidelijk hoezeer de Europese bondgenoten op Amerika leunen. De oorlog in Oekraïne leert opnieuw dat ze niet zonder de Amerikaanse informatie kunnen.