Wat Trump wil bereiken, en de obstakels op zijn weg

Zo’n 20 groepen en organisaties hebben toestemming gevraagd om in de periode van zijn eedaflegging in de hoofdstad Washington tegen de nieuwe president te manifesteren. Waar hebben ze het meest schrik van, en wat kan Donald Trump realistisch gesproken realiseren?

De fase van de normalisering is nog niet aangebroken, althans niet in Californië. Mensen vragen zich af of ze moeten verhuizen – maar ze maken geen concrete plannen. Ze vragen zich af of wat hen overkomt te vergelijken valt met Duitsland na de kiesoverwinning van Adolf Hitler. Ze denken van niet, hopen van niet, verwachten van niet. Maar. Ze vragen zich af wie hij het ergst zal pesten, waar de pesterijen zullen beginnen, en of joden buiten schot zullen zijn eens moslims onder vuur komen. Of het holebihuwelijk buiten schot is, zoals Trump heeft beloofd. Buiten schot. Want dat er iemand onder vuur komt, ligt voor de hand – dat was de essentie van de campagne van Donald Trump – salvo’s lossen, aanvallen.

Van de andere kant zijn er degenen die de situatie al normaal vinden. Die vind je allicht eerder buiten dan in Californië, die beweren dat berichten over racistische steun voor Trump hogelijk overdreven zijn – dat bij een manifestatie van neonazi’s in Washington veel meer anti’s op de been kwamen dan feitelijke neonazi’s, dat die neonazi’s alleen maar aandacht krijgen omdat de pers zo op de uitkijk staat, dat Trump intussen zodanig omringd is door traditionele Republikeinen dat hij zo goed als onschadelijk gemaakt is, gestroomlijnd door het establishment waartoe hij per slot van rekening zelf behoort.

De toekomst laat zich niet voorspellen, maar hier toch een poging, geïnspireerd door The Economist, die vorige week probeerde in te schatten waar Trump zal uitkomen inzake migratie.

Migratie was het punt waarmee Donald Trump zijn kandidatuur op het spoor zette. Hij zou een muur aan de grens met Mexico bouwen, te bekostigen door Mexico, en hij zou naar schatting 11 miljoen illegalen in de VS laten deporteren.

Recenter was hij minder resoluut over zijn muur. Die kon op bepaalde plaatsen virtueel zijn, opperde hij, of het hoefde niet altijd een muur te zijn in de traditionele betekenis van dat woord. Her en der zou een omheining al kunnen volstaan.

Hij was ook minder resoluut over 11 miljoen, en hield het voor zijn deportatieplannen “in eerste instantie” bij tot 2 tot 3 miljoen “criminele illegalen”.

In zekere zin is migratie en vooral het verwijderen van sans-papiers een van de makkelijkste beslissingen die Trump kan maken. Omdat het parlement het niet eens werd over een wettelijke regeling heeft Barack Obama de zaak bij presidentieel besluit geregeld. Hij besliste dat bepaalde sans-papiers, zij die geen (grote) misdrijven hebben gepleegd en jong naar het land kwamen, of al lang in het land verblijven, legaal aan het werk konden, zonder dat er een uitzetting boven hun hoofd hing.

Het ging in de loop van zijn presidentschap over enkele miljoenen mensen (de schattingen komen vaak uit rond 4 miljoen), die weliswaar geen officiële legale status kregen, maar die uit hun maatschappelijke onzekerheid werd gehaald.

Een subgroep zijn de zogenaamde DREAMERS, bepaalde jonge sans-papiers, die naar het hoger onderwijs kunnen.

De meeste van die regelingen kan Trump met een pennestrook – een eigen presidentieel besluit, of de vernietiging van Obama’s besluiten – ongedaan maken.

Voor de betrokkenen is dat simplisme bijzonder onrustbarend. Zij proberen zich te wapenen in actiegroepen en juridische

Of de muur er komt is koffiedikkijken – al heeft Trump ze in honderden meetings in het vooruitzicht gesteld. De prijs wordt uiteenlopend ingeschat, en zeker sinds The Donald zelf zegt dat er over de definitie van muur te praten valt, is het zo goed als onmogelijk het prijskaartje te bepalen. Maar dat zo’n onderneming duur wordt, is zeker.

Trump gewaagde ooit van 10 tot 12 miljard dollar, maar Amerikaanse kranten vonden specialisten die minstens het dubbele begroten. De kost zou rechtstreeks of onrechtstreeks aan Mexico doorgerekend worden, wat door politici in Mexico als onzin van de hand wordt gewezen.

‘Deporter-in-chief’

De deportatie van sans-papiers is, volgens het overzicht van The Economist, ongetwijfeld vele malen duurder dan de muur. Het is bovendien een veel moeilijker opgevae dan die muur.

De globale tendens is dat de illegale instroom grotendeels een zaak van het verleden is. Het gros van de sans-papiers arriveerde voor 2004.

Wie makkelijk terug te sturen viel, is in de twee ambtstermijnen van Obama al teruggestuurd. De huidige president wordt niet voor niks door Latijnse actiegroepen en door de topjournalist van Latino’s in de VS, Jorge Ramos, ‘deporter-in-chief’ genoemd. Obama heeft volgens cijfers die ABC News vergaarde tussen 2009 en 2015 2,5 miljoen sans-papiers het land uitgezet, “waar niet is inbegrepen het aantal mensen die zichzelf deporteerden of die aan de grens werden weggestuurd”. Obama heeft meer gedeporteerd, aldus ABC, dan om het even welke andere president in de geschiedenis. Hij kwam aan, omgerekend, ongeveer 360.000 uitzettingen per bestuursjaar.

Die uitzettingen kostten geld en moeite, met gerechtelijke procedures die konden aanslepen, en die leidden tot een administratieve achterstand van 500.000 gevallen.

Wie als sans-papier overblijft, zit gemiddeld verder van de grens, is meer verspreid over het land, verblijft langer in het land en is moeilijker te vinden. Wie langer in het land verblijft, kent beter de wettelijke wegen om protest tegen deportatie aan te tekenen.

En dus moet men, om aan Obama’s 360.000 uitzettingen per jaar te blijven komen, steeds meer investeren in onderzoekers en juristen.

Op zoek naar criminelen

Trump wil als prioriteit 2-3 miljoen “illegale criminelen” het land uitzetten, dus niet in eerste instantie degenen die via Obama’s presidentiële besluiten relatief gerust in het land konden blijven (en die omdat ze geregistreerd staan, makkelijker te vinden zijn) .

Maar volgens de specialisten die The Economist raadpleegde, zijn er geen 2-3 miljoen criminelen. Zij komen uit op 820.000 sans-papiers in de VS met een criminele veroordeling of beschuldiging. Om aan Trumps miljoenen criminelen te komen moet de definitie van ‘crimineel’ uitgebreid worden om bijvoorbeeld ook op verkeers- en parkeerboetes te slaan.

Het wordt geen sinecure om die soms virtuele criminelen op te sporen en ze vervolgens over een eventueel virtuele muur met Mexico te deporteren.

De overheid, aldus The Economist, besteedt nu al meer aan migratiepolitiek (uitzetting) dan aan de FBI, de drugspolitiek en de beteugeling van wapens samen.

De weerstand tegen deportatie komt niet van sans-papiers alleen.

Trump zal zijn deportatiepolitiek voeren tegen de grote steden en de grote staten in.

Volgens de politieke site Politico, dat deze week een overzicht maakte, blijven de meeste grote steden ‘sanctuary cities’ – asielsteden, die hun ordemachten de opdracht geven geen vragen te stellen naar de legale status van hun bewoners. In sommige gevallen werken de steden ook niet mee en zelfs tegen als de nationale overheid wil deporteren.

Donald Trump heeft ermee gedreigd dat hij deze steden hun nationale subsidies zal afnemen. Hoever hij dat wil en kan drijven is niet duidelijk.

Maar ondanks dat dreigement hebben, schrijft Politico, 37 steden hun status van Sanctuary City herbevestigd, en is er geen enkele stad bekend die eraan denkt die status op te geven.

Alle grote steden in de VS zijn Sanctuary Cities, en een (zenuwen)oorlog tussen steden en nationale overheid is niet ondenkbaar. Trump kan misschien steden op droog zaad zetten, maar steden zoals New York kunnen Trumps zakenimperium schaden. Dat wordt interessant (of het kan koelen zonder blazen).Bij de meest uitgesproken verdedigers van de Sanctuary City status is Bill de Blasio, de Democratische burgemeester van New York, een stad waar 40 procent van de bewoners niet in het land geboren is. De Blasio heeft al gezegd dat de stad “subsidies met voorwaarden” niet zal aanvaarden. Hij zit ook in zijn maag met de veiligheidsmaatregelen die hij moet betalen om Trump Tower te beschermen, veiligheidsmaatregelen die bovendien het verkeer overhoop halen in winkelstraat Fifth Avenue.

In het publieke debat zijn de meningen verdeeld. In San Francisco is in de zomer 2015 een jonge vrouw gedood door een verloren kogel, afgevuurd door een Mexicaan die al 5 keer uitgezet was, maar die in het kluwen tussen de Sanctuary City San Francisco en nationale overheid tijdelijk vrij kon rondlopen in de stad (het wapen was gestolen uit de auto van een poltieagent). Dat soort misdrijven werd tijdens de campagne breed door Donald Trump uitgespeeld, zoals andere misdrijven door sans-papiers.

Anti-Trumpwetten van Californië

Een nog meer formidabele tegenstander van Trumps uitzettingspolitiek wordt de staat Californië.

Californië en Texas zijn de staten met de meeste sans-papiers, en vooral in bijvoorbeeld de fruit- en wijnsector van Californië zijn die illegalen redelijk essentieel. Volgens The Economist maken de sans-papiers in Californië 10 procent uit van de arbeidsmarkt, en dragen ze 130 miljard dollar bij aan het GDP van de staat (dat in totaal 2.500 miljard dollar bedraagt).

Latino’s vormen in de staat bijna 40 procent van de bevolking, en kort na de verkiezing van Trump stemde het staatsparlement steunmaatregelen voor de sans-papiers. De staat zal voor de legale bijstand betalen van wie met uitzetting wordt bedreigd. Een ander wetsontwerp dat wellicht zal goedgekeurd worden, verbiedt lokale en staatsordemachten om mee te werken aan opsporing en deportatie, tenzij aan alle wettelijke regels en humanitaire vereisten is voldaan. Overigens: tijdens de verkiezingen die Trump het presidentschap gaven, verkozen de bewoners van Californië een tweederde meerderheid van Democraten in beide kamers van hun parlement. De vingers van die parlementsleden, en nu ook van de Democratische gouverneur Jerry Brown, ‘jeuken’, schrijft de LA Times, om met Trump het migratiegevecht aan te gaan.

Conclusie bij dit alles van The Economist: zonder massale injectie van personeel en middelen zal Trump niet veel boven het deportatiegemiddelde van Obama uitkomen. De experten die het blad raadpleegde geven een half miljoen uitwijzingen per jaar als een maximum. Als Trump twee termijnen haalt, stuurt hij zo nog altijd 4 miljoen mensen het land uit. Dat is heel veel volk. Maar niet de 11 miljoen, en niet zoveel meer dan Obama uiteindelijk zal halen. (een van de mysteries van dit soort berichten is dat het aantal sans-papiers in Amerikaanse schattingen al jarenlang op 11 miljoen staat, en ook na de uitwijzingen onder Obama op 11 miljoen blijft).

Een bijkomende aanwijzing is het personeel dat Trump voor deze taak heeft aangeduid. Hij heeft twee mannen benoemd die zich met de uitzettingen moeten bezighouden. Attorney General (minister van Justitie) Jeff Sessions was als senator jarenlang de hardliner inzake migratie. Hij staat te springen om met uitzettingen te beginnen. Maar de nieuwe minister van Homeland Security, gewezen generaal John Kelly, heeft zich veel milder over sans-papiers uitgesproken, en heeft eerder dit jaar gezegd dat het probleem niet langer zo acuut is. Homeland Security omvat de migratiediensten die de uitzettingen moeten uitvoeren. Ook hier laat Trump enige ambiguïteit bestaan.

Op 21 januari, de dag na de eedaflegging van Trump, zullen honderdduizenden vrouwen in Washington demonstreren.

Vele vrouwenorganisaties, die in Hillary Clinton hun ideale kandidaat hadden gezien, zijn met Trump in een nachtmerriescenario beland, en vrouwen zullen onder meer hun ongerustheid over de abortussituatie duidelijk maken.

Trump zelf is over dit onderwerp zo mogelijk nog verwarrender geweest dan over andere. Als we tot de jaren 90 teruggaan is hij zowel voorstander geweest van de legalisering van late abortussen als een resoluut tegenstander van alle abortussen.

In de voorbije campagne stelde hij bij de eerste vraag die hij over het onderwerp kreeg dat vrouwen die een abortus laten uitvoeren wat hem betreft naar de gevangenis moeten. Conservatieve vrouwengroepen, die rabiaat tegen abortus zijn, verslikten zich in hun kamillethee. Zelfs de radicaalste anti-abortusgroep durft niet uit te spreken dat de vrouwen bestraft moeten worden. Binnen enkele uren had Trump nog enkele standpunten waarbij de enige consensus was dat hij NIET vond dat vrouwen na een abortus naar de gevangenis moesten (wel hun artsen, in sommige van zijn versies).

Tijdens de voorverkiezingen was Trump veel milder dan al zijn Republikeinse tegenstanders over Planned Parenthood, de organisatie die onder meer voorziet in voorbehoedsmiddelen en die abortuscentra runt. Voor abortus kan wettelijk geen overheidsgeld worden gebruikt, maar tegenstanders willen alle subsidie wegtrekken bij Planned Parenthood, omdat ze vinden dat de subsidie voor andere diensten onrechtstreeks ook abortus ondersteunt (abortus maakt officieel slechts 3 procent uit van de activiteiten van Planned Parenthood).

De andere Republikeinen wilden de overheidssubsidie wegnemen, maar Trump vond (of had gehoord) dat de organisatie goed werk leverde. Meer klassieke Republikeinen krabden zich achter de oren.

In de campagne tegen Hillary Clinton, die met geld en actie werd ondersteund door Planned Parenthood, verdedigde Trump het recht op leven en leek hij weer wel de subsidies bij Planned Parenthood weg te willen nemen. Hij sloot zich aan bij de eis van conservatieven dat hij alleen rechters voor het hooggerechtshof zou voordragen die tegen abortus gekant zijn, en die de wetgeving terzake, die abortus nationaal mogelijk maakt, willen ongedaan maken. Het doel van die wetswijziging zou zijn om van abortusrechten een staatskwestie te maken, waarbij elke staat tot een verbod of een legalisatie kan beslissen.

De vrees van de vrouwen die op 21 januari zullen betogen is tweeërlei. Dat Planned Parenthood zijn subsidies zal verliezen, waardoor abortuscentra veel schaarser en duurder zullen worden. En dat Trump via de aanduiding van rechters, te beginnen met een vervanger voor de overleden aartsconservatief Antonin Scalia, het nationaal recht op abortus onderuit zal halen.

Over dat tweede, en of het tot de mogelijkheden behoort, zijn de meningen verdeeld. Als hij 8 jaar aan de macht blijft, kan Trump wellicht enkele rechters voordragen, maar zelfs dan is de vraag of ze de abortuswetgeving, die al ruim 40 jaar van kracht is, en die vele juridische veldslagen heeft overleefd, zullen veranderen.

Antonin Scalia was zelf al tegen die wetgeving, dus zijn vervanging verandert niets. Ruth Bader Ginsburg, aanvoerder van de linkerzijde in het Hooggerechtshof, is 83, en zij is niet blij met Trump. Het gerucht gaat dat ze nog liever doodvalt in de rechtszaal dan vrijwillig plaats te ruimen voor een rechter die Trump mag aanduiden (doodvallen zou natuurlijk een vervanging meebrengen). De volgenden in leeftijd zijn Anthony Kennedy (80) aangeduid door president Ronald Reagan, en Stephen Breyer (78), aangeduid door Bill Clinton. De vijf resterende rechters zijn jonger dan 70, dat is niet helemaal piep maar toch behoorlijk jong naar normen van het Amerikaans hooggerechtshof. Die kunnen best nog acht jaar mee, en zeker vier.

Omdat hij zo vaak van standpunt is veranderd, bestaat de veronderstelling dat de abortusproblematiek Trump eigenlijk geen zier kan schelen.

Maar enkele van zijn naaste medewerkers zijn fundamenteel tegen, zowel tegen de subsidies voor Planned Parenthood als tegen het nationaal recht op abortus.

In die groep horen vicepresident Mike Pence, die vorig jaar ophef veroorzaakte door anti-holebi-wetgeving te introduceren in Indiana, en minister van Justitie Jeff Sessions. Sessions ondersteunde als parlementslid een (weggestemd) voorstel waarbij sociale zekerheid bij zwangerschap aan de foetus zou worden toegekend en niet aan de moeder.

Abortus is natuurlijk ook een onderwerp waar de dochters van deze politici weleens andere gedachten hebben dan hun vaders, en ook op dit terrein hopen sommige vrouwen op de inbreng van Ivanka Trump, als temperend element.

Samengevat: het ziet er zorgelijk uit voor de subsidies van Planned Parenthood. En als Trump herkozen wordt en tijdens zijn tweede ambtstermijn bij het standpunt blijft dat hij voor de eerste verkondigde, dan kan er een anti-abortusmeerderheid ontstaan in het hooggerechtshof.

Was bij het begin van Trumps campagne migratiepolitiek het belangrijkste element, tegen het einde werd de economische politiek de hoofdmoot: goedbetaalde banen, infrastructuurwerken, opzeggen of heronderhandelen van vrijhandelsverdragen en een terugkeer naar het economisch nationalisme.

Wat we al weten: het nationaal minimumloon op 15 dollar, dat Bernie Sanders bepleitte, komt er niet. Trumps economische topbenoemingen zijn ofwel tegen het minimumloon op zich of zeker tegen een forse verhoging ervan. Momenteel staat het op 7,25 dollar per uur (bijna 7 euro).

Het door de Republikeinen gedomineerd parlement staat niet te springen om Trump op andere punten vrije baan te geven, om bijvoorbeeld tarieven op te leggen aan bedrijven die naar het buitenland vertrekken en die toch in de VS hun producten willen slijten. Speaker Paul Ryan heeft zich tegen zo’n extraheffing op importproducten van verhuisde bedrijven uitgesproken.

Wie daar aan het langste eind trekt, valt af te wachten.

Wat de vrijhandelsakkoorden betreft. Het niet ratificeren van het nieuwe TPP (Trans Pacific Partnership) is het makkelijkst. Heronderhandelen van vroegere akkoorden, zoals Nafta, kan ook, maar dat vergt jaren.

De economische topmensen in zijn kabinet staan klaar om het hard te spelen met bijvoorbeeld Mexico en China.

Aan zijn grote infrastructuurplannen wordt gewerkt – althans, er worden mensen in het gelid gebracht die weten hoe ze het parlement moeten bewerken om die werken gefinancierd te krijgen. Dus wellicht komen er vrij massale investeringen.

De hightech-sector stond tijdens de verkiezingscampagne, op Peter Thiel van PayPal na, niet aan Trumps kant en eerder aan de kant van de Democraten, maar in de marge van een bijeenkomst die Trump deze week met de sector belegde, kon je toch al enige positieverschuivingen waarnemen. Bill Gates, de rijkste man ter wereld, en mede-oprichter van Microsoft, gaf na een telefoongesprek een positief interview over Trump, waarin hij hem zowaar vergeleek met John F. Kennedy.

Trump heeft veel gepraat, zei Gates, over “waar hij dingen ziet die niet zo goed zijn als hij zou willen. Maar op dezelfde manier waarop president Kennedy praatte over de ruimtemissie en het land achter die idee verenigde … denk ik dat in deze energieruimte er een heel positieve boodschap kan komen dat zijn regering belemmerende regels zal schrappen, en dat er Amerikaans leiderschap zal komen door innovatie”.

Gates zei dat “er een verdere conversatie zal zijn” met Trump. Hij noemde de president-elect onder meer “heel gesofistikeerd”, een aanduiding die in zijn geval nog niet vaak gevallen is. Een deel van de boodschap van Gates was natuurlijk ook: kijk uit wat je doet. Hij probeerde, bleek uit het interview van Gates met CNBC, Trump weg te houden van economische oorlogen met onder meer China. Maar het taalgebruik was positiever dan voordien.

Nog directer was de boodschap van IBM-baas Ginni Rometty, die in een open brief 25.000 nieuwe banen in de VS aankondigde, 6.000 daarvan in 2017. Haar bedrijf zou ook 1 miljard dollar in opleiding investeren zodat de aan te werven “Amerikaanse werknemers” niet noodzakelijk hoger geschoold hoefden te zijn. In de tech-sector in de VS staan 500.000 vacatures open, voegde ze toe.

IBM werd bij naam door Trump bekritiseerd omdat het bedrijf volgens te vaak in het buitenland produceert. Ook hier was de relatieve omarming van Trump door Rometty tegelijk een poging om de nieuwe president te sturen.

Maar voor een en sector die de door Trump aangekondigde werkvisumbeperkingen voor buitenlanders een slechte zaak vond, was dit geen knieval, maar de kniebuiging was toch niet ver af.

Zelfs als Trump de parlementen niet meekrijgt inzake tarieven en geen grote regelwijzigingen kan doorvoeren, kan hij geval per geval, door subsidies uit te strooien, door bedrijven op te jutten of te bedreigen, desnoods via tweets, tewerkstelling in eigen land houden, zoals hij ten dele en onder veel kritiek deed met Carrier in Indianapolis, in een soort gestuurde economie, gestuurd door de sterke man.

Of dat alles zal leiden tot een explosie van goed betalende banen, en tot structurele tewerkstelling van mensen die onder meer door robotisering – soms eerder dat dan door verhuis van bedrijven – uit de boot vallen is de vraag. Zijn kiespubliek verwacht dergelijke dingen, zoals het een muur verwacht en massale uitwijzingen.

Moslims en sommige zwarten, latino’s, maken zich voelbaar zorgen. In het geval van moslims is er een gevoel, gesterkt door klachten, dat het aantal incidenten toeneemt, waarbij bijvoorbeeld vrouwen met hoofddoek lastiggevallen worden.

Tijdens zijn campagne heeft Trump gepleit voor het in de gaten houden van moskeeën, voor een register van moslims. Sinds 11 september heeft de president veel macht om mensen in de gaten te laten houden. Trump is niet het terughoudende type.

Wat met politiegeweld tegen zwarten? Tijdens de campagne zei Trump af en toe tussen neus en lippen dat agenten die echt foute dingen deden bestraft moeten worden, maar hij zei veel luider en veel vaker dat de politie ondersteuning verdient, en door Democraten ten onrechte in een slecht daglicht wordt gesteld. Hij zei veel vaker dat hij de kandidaat is van law & order.

Voelen politiemensen dat de controle op hun optreden weer minder wordt, net nadat Obama gedurende 8 jaar pogingen ondernam om het departement van Justitie te hervormen en te werken rond raciale vooroordelen?

Bij sommige zwarten groeit een soort wanhoop. Net nu een discussie over ras op gang komt, nadat talloze ongewapende zwarten omkwamen bij politiegeweld, verandert het land van koers en lijkt die discussie weer afgevoerd te worden.

Het ongemak bij de minderheden wordt ook niet gesust door het feit dat Trump op weg is om de witte en mannelijke regering op de been te brengen sinds Ronald Reagan. Alle topfuncties in zijn regering zijn tot dusver naar witte, gegoede mannen gegaan.

Op enkele weken voor de eedaflegging zijn er nog bergen vragen, en in ieder geval veel meer vragen dan antwoorden.

Zo is het onduidelijk wat er met Obamacare zal gebeuren. Onder die vorm van ziekteverzekering zijn 20 miljoen Amerikanen voor het eerst in hun leven verzekerd. Hoe blaast Trump dat systeem op, wat hij (soms) aankondigde, zonder die 20 miljoen in de kou te laten staan?

Wat met milieu? Zoals op vele punten: Trump is tegen (verstikkende) regelgeving. Zijn topbenoeming gaat nog verder dan dat. De oliesector is goed vertegenwoordigd in het kabinet van Trump.

Trump kan vele klimaatregels die onder Obama zijn uitgevaardigd ongedaan proberen te maken. Als hij verder wil gaan dan dat, heeft hij het parlement nodig. Maar is dat de bedoeling in een land waar loodvergiftiging een reëel probleem is? Schone lucht is heel belangrijk, zei hij in gesprek met The New York Times, waarna hij er op wees dat de schone lucht, en het schone water, niet ten koste van de competitiviteit mochten gaan.

Wat doet hij met de pers? Tijdens de campagne zei hij dat de wetten op smaad meer in de richting moesten gaan van de Britse, met grote restricties op wat geschreven mag worden. Na zijn kiesoverwinning ging hij hier niet langer op in en zei hij tegenover de New York Times, die tijdens een interview de kwestie ter sprake was, dat ze “heel tevreden” zouden zijn met wat hij zou doen. Dat is typisch Trump: hij zegt niets behalve dat het goed zal zijn.

Wat we wel al weten, uit de campagne, en uit zijn zakelijk verleden, is dat Trump gelooft dat je vele ballen in de lucht moet houden. Als hij op het ene punt toegeeft, kan hij een ander punt binnenhalen. Wie de ene bal in de gaten houdt, ziet niet dat de andere valt. Er zal op kosmisch niveau gemarchandeerd worden. En Trump zal het voorstellen als de permanente winst: alle ballen prijs.