De spanningen rond de recente rakettesten van Noord-Korea blijven oplopen. Als reactie op de zware sancties van de VN-Veiligheidsraad klinkt er dreigende taal vanuit het communistische land. Maar wat kunnen we echt verwachten van Noord-Korea? ‘Noord-Korea heeft er geen belang bij een militair treffen te provoceren.’
Na twee succesvolle pogingen van Noord-Korea om intercontinentale raketten af te vuren, hebben China en de VS de druk op het land opgevoerd. De volledige Veiligheidsraad van de Verenigde Naties ging zaterdag akkoord met een verstrenging van de sancties tegen het communistische regime. Die zouden Noord-Korea naar schatting jaarlijks een miljard dollar kunnen kosten.
Maar Noord-Korea lijkt niet te zullen plooien voor die sancties. De regering in Pyongyang noemt ze ‘een schending van onze soevereiniteit’ en laat weten dat het zal verder gaan met de ontwikkeling van raketten en kernwapens. ‘Pyongyang zet geen stap achteruit wat betreft de versterking van zijn nucleaire macht’, klonk het in een communiqué dat het persbureau KCNA maandag publiceerde.
Bovendien spreekt Noord-Korea dreigende taal als reactie op de sancties. De VS, die de pen vasthielden bij de beslissing daarover, zouden ‘het duizendvoud van de prijs voor hun misdaad betalen.’ ‘Als de Verenigde Staten denken dat ze veilig zijn omdat een oceaan ons van hen scheidt, dan maken ze een zware vergissing’, klonk het nog.
Die harde taal doet de vraag reizen of de VS zich daadwerkelijk moet voorbereiden op een nucleaire aanval vanuit Noord-Korea. Zeker nu de VS gelooft dat het land volgend jaar al een functionele intercontinentale raket met nucleaire lading zou kunnen ontwikkelen.
Doel van de rakettesten
Wat is nu precies de bedoeling van die tests met de langeafstandsraketten, die door velen als een provocatie aan het adres van de VS worden gezien? Volgens Korea-expert Koen De Ceuster gaat Noord-Korea met de laatste tests gewoon verder met iets waar het land al altijd mee bezig is geweest, namelijk het uitbouwen van zijn raketprogramma. ‘En het laat zich daarbij niet intimideren. Maar voor Noord-Korea geldt wat voor alle andere kernmachten geldt: kernwapens en langeafstandsraketten zijn vooral een ontradingsmiddel. Tot nog toe zijn er nog maar twee keer kernwapens ingezet. Dat was op Hiroshima en Nagasaki.’
‘We zitten ook met een heel wispelturige Amerikaanse administratie, die ook heel erg kickt op symbolen. Het zou dus best kunnen dat daar de actiebereidheid groter wordt.
Toch blijkt uit de internationale politieke reactie op de succesvolle tests dat er grote ongerustheid is over de nieuwe stappen die gezet worden in het wapenprogramma van Noord-Korea. ‘Dezelfde problemen stellen zich als in andere landen die met kernwapens spelen. Alleen wordt er als het over Noord-Korea gaat veel harder geroepen. Instabiliteit in Noord-Korea zou inderdaad gevaarlijk zijn, omdat dan niet duidelijk is wie er controle heeft over die kernwapens. Maar dat probleem stelt zich op dit moment niet’, aldus De Ceuster.
De kans dat Noord-Korea echt zou uithalen met zijn nieuwe wapens, schat hij als heel klein in. ‘Noord-Korea heeft er geen belang bij om een militair treffen te provoceren. Wat niet wil zeggen dat het niet zal gebeuren, maar het is onwaarschijnlijk.’
Wat wel zeker is, is dat er nu een periode van grote instabiliteit is aangebroken. Niet enkel Noord-Korea zelf is daar de oorzaak van. De Ceuster: ‘We zitten ook met een heel wispelturige Amerikaanse administratie, die ook heel erg kickt op symbolen. Het zou dus best kunnen dat daar de actiebereidheid groter wordt, zonder dat er per se rekening gehouden wordt met mogelijke gevolgen.’
‘Reactie VS legitimeert wapenprogramma’
Wat Noord-Korea met de wapens wil doen is op dit moment dan ook niet de prioritaire vraag volgens De Ceuster. Veel belangrijker is hoe de internationale politiek reageert. Zolang de houding van de andere betrokken grootmachten niet verandert, zal Noord-Korea zijn ambitieuze wapenprogramma verderzetten. Enkel een politieke oplossing die het land in de kaarten speelt, kan daar verandering in brengen. ‘Zolang die er niet komt, is er voor Noord-Korea geen reden om af te stappen van de verdere ontwikkeling van zijn wapenprogramma.’
‘Je zit in een dynamiek waarbij de kans dat de situatie ontspoort steeds groter wordt. En op een bepaald moment moet er iemand zijn die beseft hoe gevaarlijk de ander is, eens diep ademhaalt en beslist om een stap terug te zetten en na te denken over hoe we uit deze situatie kunnen komen zonder potten te breken.’
Maar van appeasement-politiek lijkt de internationale gemeenschap voorlopig niet te willen weten. Zaterdag nog besliste de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties om Noord-Korea zwaardere sancties op te leggen. Die omvatten onder andere restricties op de uitvoer van steenkool, ijzererts en zeevruchten. Niet meteen een stap richting een ontspanning in het conflict dus. Verrassend genoeg ging ook traditionele bondgenoot China akkoord met de sancties.
‘Noord-Korea krijgt voortdurend de munitie om te bevestigen dat het zichzelf moet verdedigen.’
Volgens De Ceuster legitimeert de internationale reactie, vooral vanuit de VS, het Noord-Koreaanse wapenprogramma tot op zeker hoogte. ‘Met de nieuwste ronde van VN-sancties en de verklaringen van de Verenigde Staten zien we dat Noord-Korea voortdurend de munitie krijgt om te bevestigen dat het zichzelf moet verdedigen. Je krijgt vanuit de VS te horen dat ze de druk zullen opvoeren of zelfs dat ze klaar zijn voor een preventieve aanval. Daarmee wordt de Amerikaanse dreiging waar Noord-Korea het altijd over heeft -in ieder geval verbaal- bevestigd. En daar wil het regime zich tegen wapenen.’
‘Het moment waarop Noord-Korea effectief beschikt over een werkbaar kernwapen dat het kan monteren op een raket, komt steeds dichterbij. De VS blijven roepen dat ze Noord-Korea niet erkennen als nucleaire grootmacht, maar de realiteit is wat ze is. En die realiteit zal invloed hebben op de manier waarop er met Noord-Korea omgegaan kan worden. Eens Noord-Korea een kernwapen heeft, zal het kaartspel fundamenteel veranderen.’
China wil ontmijnen
Ondanks het feit dat China akkoord ging met strenge straffen voor Noord-Korea, is het van mening dat harde taal en sancties alleen niet de oplossing zijn. Na het aanscherpen van die sancties, kwam van het Chinese ministerie van Buitenlandse Zaken meteen met de boodschap dat de sancties geen doel op zich zijn, maar een drukkingsmiddel. Het land moedigde daarbij alle betrokken partijen aan om stappen te zetten richting dialoog. ‘Met de nadruk op álle partijen. En de VS zullen de eerste stap moeten zetten, want het zal niet Noord-Korea zijn dat als eerste door de knieën gaat’, aldus De Ceuster. ‘Dat zou een te groot gezichtsverlies zijn, en een aanzienlijke verzwakking van hun onderhandelingspositie, die nu net veel sterker is geworden.’
Wat betekent het trouwens dat China als traditionele bondgenoot van Noord-Korea akkoord is gegaan met een verscherping van de sancties tegen het land? Welke invloed heeft die beslissing op de relatie tussen de twee communistische regimes? Cruciale vragen, maar voorlopig heel moeilijk in te schatten, zegt De Ceuster. ‘Het signaal van China is duidelijk, maar betekent niet dat het land Noord-Korea zomaar laat vallen. Het is belangrijk om te onthouden dat de zet om in te stemmen met sancties, niet betekent dat China blindelings de koers van de VS zal volgen. Dat China niet blij is over wat Noord-Korea doet, is al twaalf jaar duidelijk. Maar dat betekent niet dat China en de VS op één lijn zitten.’
‘Hetzelfde geldt trouwens voor Rusland, dat een nog een veel minder voorspelbare factor vormt. Onder Poetin is Rusland absoluut geen betrouwbare partner meer. Dus ongeacht wat China doet, zou Rusland zich wel eens als derde hond in het kegelspel kunnen gedragen.’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
