Wat houdt Trump van een herverkiezing? Vijf mogelijke obstakels

In een peiling behaalt hij bijna dubbel zoveel stemmen als alle andere Republikeinse presidentskandidaten samen. En tegen Democraat Joe Biden is het nek-aan-nek. Wat belet Donald Trump om opnieuw president te worden? Vijf mogelijke obstakels voor de man die al naargelang het kamp Dracula is dan wel Lazarus.

1. Zijn vele processen: ogen dicht

Trump zal de komende maanden evenveel bezig zijn met rechtszittingen als met zijn campagne. Hij verdedigt zich in twee federale strafzaken die hem, als alles tegenzit, honderden jaren gevangenis kunnen opleveren. Daarnaast klagen twee staten hem aan, en moet hij zich zien te redden uit dure burgerlijke zaken.

Maar hindert hem dat? Sommigen dachten dat de zaak van seksueel geweld tegen E. Jean Carroll Trump vrouwelijke aanhang zou kosten. Maar de hoger opgeleide vrouwen kiezen al sinds 2020 niet langer voor hem, en bij anderen maakte het volgens de peilingen weinig verschil. Bij elk nieuw proces stroomt het steungeld van aanhangers bij miljoenen binnen. ‘Het maakt zijn aanhang zo mogelijk nog meer aanhankelijk’, schat Gibbs Knotts. Knotts is het hoofd van de sectie Politieke Wetenschappen van het College of Charleston, South Carolina.

Sarah Longwell, die als broodwinning focusgroepen van Trumpkiezers analyseert, heeft een lichtjes andere kijk. Ja, het maakt de basis enthousiast, en de processen hinderen hem zeker niet in de voorverkiezingen. Ze verwijst in de anti-Trump-podcast The Next Level naar een man die haar over het rumoer rond zijn favoriete kandidaat zei: ‘Ik zet de tv uit, doe mijn ogen dicht en zal genieten van Trumps economie’. Maar als het proces rond Trumps poging om de verkiezingsuitslag te veranderen dagelijks in het nieuws komt, mét beelden van de bestorming van het Capitool, dan maakt dat toch even een verschil, denkt Longwell. In de veronderstelling dat het proces vóór de verkiezingen kan doorgaan, wat ze betwijfelt. Trumps advocaten doen er alles aan om op alle juridische fronten uitstel te krijgen.

Wat we zeker weten, is dat een veroordeling met gevangenisstraf volgens de Amerikaanse wet geen obstakel is om president te worden. En als hij de verkiezing wint, kan Trump zichzelf gratie verlenen.

(lees verder hieronder)

2. De leeftijd: Lazarus of Dracula

Trump is met zijn 77 enkele jaren jonger dan Biden (80). Hij oogt vitaler, maar ook hij staat bloot aan de tand des tijds. Hij is héél voorzichtig op de vliegtuigtrap, hij kampt al jaren met aanzienlijk overgewicht, zijn hand beeft soms. Met de vele processen, plus de campagne, zal hij het drukker hebben dan ooit. Kan hij dat aan?

Als we zijn imago volgen wel. Vriend en vijand beschouwen hem als onverslijtbaar.

Richard Pacelle jr., hoofd van de Politieke Sectie aan de Universiteit van Tennessee in Knoxville, omschrijft Trump, ‘al naargelang het kamp waartoe je behoort’, als Dracula of Lazarus. ‘Hij is Dracula voor de Democraten, want ze krijgen hem maar niet dood. En hij is Lazarus voor de Republikeinen, want wat hem ook overkomt, hoeveel schandalen hij veroorzaakt, hij verrijst toch telkens uit het politieke graf.’

Maar heeft hij naast negen politieke levens ook volop fysieke energie? Democratische tegenstander Biden lijkt vooralsnog veel fragieler.

3. Het geld: weinig is meer

Vorige week werd bekend dat de kas van Trumps belangrijkste Politieke ActieComité (PAC) bijna leeg is. Dat PAC spendeerde tientallen miljoenen dollar aan de proceskosten van Trump zelf en van zijn medebeklaagden en getuigen.

Trump gaf in zijn twee presidentscampagnes beduidend minder uit dan zijn Democratische tegenstanders. Zijn aanhang bezorgt hem veel geld, en schiet extra in de geldbuidel wanneer de kandidaat daarom vraagt. Maar de gerechtskosten zullen alleen maar stijgen.

Men zou denken: een zelfverklaarde multimiljardair kan zelf de kosten dragen, en Trump heeft al laten weten dat hij dat ‘als het moet’ zal doen. Hij is zuinig, althans met zijn eigen centen. Vandaar dat hij tot dusver zijn eigen gerechtskosten met bijdragen van sympathisanten financiert.

Misschien een grotere kopzorg voor Trump is de monsterboete die wordt geëist in het proces waarin hij beticht is van frauduleuze overwaardering van zijn eigendommen. De procureur heeft 250 miljoen dollar boete geëist.

Houdt geldgebrek Trump tegen? Neen. Hij krijgt uitstel van betaling, gaat leningen aan, maakt zijn aanhang blut.

(lees verder hieronder)

4. De primary’s: een kwestie van momentum

Vorige week publiceerde The New York Times een peiling waaruit bleek dat Trump 54 procent van de Republikeinse aanhang achter zich heeft, net niet het dubbele van wat de talloze andere Republikeinse presidentskandidaten samen aan aanhang sprokkelen. Zijn voorsprong is al een tijdje huizenhoog, en neigt ernaar te groeien.

Professoren Pacelle jr. en Knotts, die allebei opereren uit staten die resoluut aan Trumps kant staan, doen hun best om een scenario te schetsen waarin de tegenkandidaten aan ‘momentum’ winnen en het alsnog spannend maken. De beste mogelijkheid is Iowa, waar op 15 januari 2024 de eerste stemming in de voorverkiezingen plaatsvindt. Trump behaalt daar volgens de geciteerde peiling 44 procent van de stemmen, merkbaar minder dan nationaal.  Iowa is een heel christelijke staat, die in 2016 voor Ted Cruz opteerde en niet voor Trump. ‘Als het nog maar nipt wordt’, zegt Pacelle, ‘of als de onverwachte vierde in de uitslag opeens indruk maakt, als Trump het ook in de volgende primary’s slechter doet dan verwacht, dan kunnen Republikeinse kiezers misschien beginnen te twijfelen’.  

Knotts hoopt op South Carolina, ook een staat die vroeg voorverkiezingen houdt, maar de lokale partijleiders zijn er resoluut pro-Trump, en er zijn twee presidentskandidaten uit de staat – Nikki Haley en Tim Scott – die op hetzelfde segment van de kiezers mikken. Als een van de twee zou opkrassen, kan de andere volgens peilingen 25 procent van de stemmen behalen. Dat is nog altijd veel minder dan Trump, maar toch al eerbaar in de buurt.

Hun slotsom. Tenzij er echt iets rampzaligs gebeurt, wint Trump de Republikeinse nominatie.

5. Houdt Biden Trump opnieuw van winst?

In de peiling van de New York Times staan Trump en Biden ex-aequo, op 43 procent van de stemmen. Biden is impopulair, vorig jaar vond een grote meerderheid van Democraten dat hij zich niet opnieuw verkiesbaar moet stellen. Dat percentage is intussen verminderd, maar de aanhang blijft lauw over een nieuwe kandidatuur. Biden ziet er zo oud uit dan zijn adviseurs een plan hebben opgesteld om dat te verdoezelen. Met behulp van steekkaarten wil men hem volgens krantenverslagen beletten om de draad kwijt te geraken of in nonsens te verzeilen. Men heeft een kortere trap, met lagere treden, voorzien aan het presidentieel vliegtuig. Biden stapt nu vaak in via de buik van het toestel, in plaats van op het normale, hogere niveau.

De zittende president kan een palmares van verwezenlijkingen voorleggen, maar zelfs de aanhang is niet overtuigd: inflatie, geklungel in Afghanistan, een dure oorlog in Oekraïne en een kandidaat die weleens de geest zou kunnen geven tijdens een tweede ambtstermijn – dat is verre van enthousiasmerend.

Het punt voor de Democraten wordt, zegt Pacelle, om hun aanhang naar de stembus te krijgen. Hij denkt dat de abortuskwestie Democraten nog zal motiveren, ook al omdat Republikeinen maar niet ophouden te praten over manieren om zwangerschapsonderbreking verder te bemoeilijken.

Bij Trump zie je veel afvalligen die naar hem terugkeren. ‘Toch liever hem dan Biden’. Of: ‘Hij doet dan wel rare dingen, maar uiteindelijk staat hij aan mijn kant’. Dat zijn commentaren die Pacelle vaak hoort. De hoger opgeleiden en de vrouwen uit de rijkere  buitenwijken en voorsteden heeft Trump nog niet teruggewonnen. Daar staat tegenover, constateert Pacelle, dat Trump en de Republikeinen lichte winst boeken bij zwarten, en grotere winst bij latino’s: ‘Zie Florida’.  

Het zal gaan tussen twee beschadigde kandidaten, zegt hij. ‘Als je mij dwingt om te wedden: Trump wint de nominatie en verliest daarna van Biden’.

Knotts komt tot dezelfde prognose. Trump deed het in 2020 slecht in de swing states, de twiststaten. Niets wijst erop dat hij daar nu meer succes zal hebben, tenzij, zegt Knotts, hij enkele van zijn processen wint. ‘Dat kan een deel van zijn afvallige kiezers, die nu denken “geen rook zonder vuur”, overtuigen om toch weer op Trump te stemmen.’