‘Wat betekent Kerstmis vandaag nog als we Jezus moeten zoeken tussen het puin?’

‘Wat betekent Kerstmis – bij uitstek een geboortefeest – vandaag nog wanneer elke dag kinderen sterven?’ vraagt Sander Vanmaercke. ‘Wanneer zelfs de ultieme vorm van onschuld, een pasgeboren baby, niet gespaard blijft?’

Wat als Jezus vandaag geboren zou worden? Het is een vraag die ik me stel met kerst in aantocht. Zou hij nog steeds uitgroeien tot wat velen een profeet noemen? Zou hij nog steeds de inspiratie vormen voor de grootste georganiseerde religie die deze wereld ooit gekend heeft? Met zekerheid antwoorden op zo’n vragen is uiteraard onmogelijk. Eén ding is helaas wel zeker, hij zou het verdomd lastig hebben om als baby in leven te blijven, om zijn kindertijd te spenderen in een warm gezin met beide ouders aanwezig, om op te groeien tot een inspirator en rond te trekken in zijn land om zijn boodschap te verkondigen.

Vandaag zou hij in Palestina geboren worden, op de Westelijke Jordaanoever. Het is dan misschien niet het epicentrum van de oorlog tussen Israël en Hamas, ook hier vinden bombardementen plaats. Ook hier worden gezinnen met kinderen bedolven onder het puin.

Wat als Jezus vandaag geboren zou worden? Waar zou Maria moeten bevallen als alles in puin ligt? Hoe zouden herders of koningen Jezus vandaag kunnen vinden als hun weg bezaaid ligt met brokstukken van dagelijkse bombardementen? Zouden ze een ster kunnen zien tussen alle rookpluimen door? Waar zou Jezus vandaag heen moeten als hij het dan toch als baby overleeft? Welke weg loopt er vandaag nog vanuit Gaza naar de tempel in Jeruzalem? Welke vissers zijn er vandaag nog rustig hun netten aan het uitgooien om in gesprek mee te kunnen gaan?

Pure fictie misschien, zo’n vragen. Helemaal niet aan de orde, zou je kunnen zeggen.

Daar kan ik het echter niet mee eens zijn. Want wat betekent kerstmis – bij uitstek een geboortefeest – vandaag nog wanneer elke dag kinderen sterven? Wanneer zelfs de ultieme vorm van onschuld, een pasgeboren baby, niet gespaard blijft? Moeten dan in het bijzonder christenen hier niet over reflecteren?

Toch denk ik niet dat alle hoop verloren is. Kerst bood in het verleden al meermaals inspiratie voor uitingen van vrede. Al in de Middeleeuwen werd er gesproken van zogenaamde momenten van Godsvrede, waarbij opgeroepen werd om niet te vechten tijdens belangrijke religieuze periodes. Maar ook later, tijdens de Eerste Wereldoorlog bijvoorbeeld, vonden verschillende spontane kerstbestanden plaats, waarbij soldaten van alle strekkingen samenkwamen in het niemandsland tussen de loopgraven. Of nog later, op het hoogtepunt van de Vietnamoorlog zongen John Lennon en Yoko Ono “And so happy Christmas, for black and for white, for yellow and red ones, let’s stop all the fight”, als aanklacht tegen al het bloedvergieten.

Wat als Jezus vandaag al geboren zou zijn? Als hij op dit eigenste moment als Joodse man zou rondlopen op de wereld en geconfronteerd zou worden met alle afschuwelijke beelden die we te zien krijgen? Zou hij zich dan wegdraaien zoals velen dat vandaag doen? Zou hij dan manieren zoeken om dit enigszins goed te praten zoals velen dat vandaag doen? Als Jezus ook maar een beetje is zoals hij beschreven wordt in de Bijbel, dan zou hij zijn stem verheffen, dan zou hij opkomen voor de zwaksten in dit conflict, voor de Palestijnse kinderen zonder ouders, voor de vrouwen die zwanger zijn.

Wat als wereldleiders Kerstmis zouden gebruiken om hetzelfde te doen? Waar is het christelijk vuur in Joe Biden, die tijdens zijn eedaflegging nota bene een Bijbel in zijn handen had, als je het nodig hebt? Zelfs al kan Kerstmis geen einde maken aan deze vreselijke oorlog, het kan toch minstens een opportuniteit bieden voor westerse landen om hun stem te verheffen, om luid en duidelijk hun afschuw uit te spreken, om eenduidig bombardementen te veroordelen, om alle mogelijke hulpmiddelen naar Gaza te sturen. Om niet te talmen, zoals we bij veel te veel oorlogen in het verleden gedaan hebben.

Want wat betekent Kerstmis vandaag nog als we Jezus zouden moeten zoeken tussen het puin moest hij nu ter wereld komen?