‘Washington verwijt Saudi-Arabië dat het de Republikeinen wil helpen om de verkiezingen te winnen’

Dat Amerika zich uit het Midden-Oosten wil terugtrekken, wordt niet overal in de regio gesmaakt. Zo staat de oude relatie met Saudi-Arabië zwaar onder druk.

Die tik zag Joe Biden niet aankomen. Na zijn bezoek aan kroonprins Mohammed bin Salman (MbS) van Saudi-Arabië aan het begin van de zomer dachten de Amerikanen dat ze een akkoord hadden. De Golfstaten zouden wat meer olie oppompen, zodat de prijs zeker tot na de tussentijdse verkiezingen in de Verenigde Staten niet zou stijgen. De invloed van de olieprijs op de inflatie kan de Democraten van Biden straks de meerderheid kosten in het Congres. Bovendien wilde Washington niet dat duurdere olie de oorlogskas van Vladimir Poetin zou spekken. Maar uiteindelijk besliste het oliekartel OPEC Plus precies het omgekeerde van wat de Saudi’s de Amerikanen hadden beloofd en ging de productie omlaag. In dat kartel speelt Saudi-Arabië een hoofdrol, maar ook Rusland maakt er deel van uit.

Daarmee staat de bijna tachtig jaar oude, bijzondere relatie tussen de VS en Saudi-Arabië stevig onder druk. Hij was eenvoudig, de deal die president Franklin D. Roosevelt en koning Abdelaziz bin Saud in 1945 sloten: als de Saudi’s de olie lieten stromen, zou Amerika voor militaire bescherming zorgen. Zelfs de vaststelling dat Saudi’s in 2001 mee verantwoordelijk waren voor de aanslag op de Twin Towers in New York kon daarin geen verandering brengen. Maar de zenuwen stonden al strak gespannen sinds de moord op de kritische Amerikaans-Saudische journalist Jamal Khashoggi in 2018 in het Saudische consulaat in Istanbul. Biden noemde Saudi-Arabië ‘een paria’ en liet een CIA-rapport lekken dat Bin Salman aanwijst als de man achter de moord.

De bijna tachtig jaar oude, bijzondere relatie tussen de VS en Saudi-Arabië staat stevig onder druk.

De reis naar Riyad om de oliedeal rond te krijgen, was politiek riskant voor Biden. Hij is toch de president die mensenrechten en democratie hoog in het vaandel draagt? Saudi-Arabië ontkent nu dat het de kant van Rusland heeft gekozen. Het is bang dat de aangekondigde recessie de olieprijs binnenkort omlaagduwt. MbS werkt ook aan dure projecten, die de economie minder afhankelijk van olie moeten maken. Vanuit Washington krijgt Saudi-Arabië vooral het verwijt dat het de Republikeinen wil helpen om de verkiezingen te winnen. MbS schoot goed op met Donald Trump en al zeker met diens schoonzoon Jared Kushner.

Democraten willen dat de Saudi’s voor hun spel met de olieprijs economisch en militair een prijs betalen. Saudi-Arabië en andere Golfstaten vragen van hun kant dat de VS hun beschermende rol in de regio weer actiever opnemen. De manier waarop de Amerikanen uit Afghanistan vertrokken, boezemt hen weinig vertrouwen in. Hun probleem is dat er geen alternatief is voor de Amerikaanse steun. Rusland geldt niet echt als een betrouwbare partner en China wil wel investeren, maar komt niet in aanmerking voor een militaire rol. Bovendien vinden de Saudi’s dat zowel Rusland als China te goed overeenkomt met aartsvijand Iran. De Amerikanen en de Saudi’s zijn op dit moment misschien niet erg gelukkig in hun relatie, maar ze zullen het toch nog even met elkaar moeten uitzingen.