Wapenwedloop in Oost-Azië: ‘Onderschat de militaire competentie van China niet’

Komt er oorlog tussen China en de VS? Hoe staat het met de groeiende betrekkingen tussen Noord-Korea en Rusland? Yoji Koda, voormalig commandant in de Japanse marine, maakt zich zorgen.

Moeten we bang zijn voor een Chinese aanval op Taiwan?

Yoji Koda: De Chinese leider Xi Jinping zal zeker niet tevreden zijn met de recente verkiezingsresultaten in Taiwan, maar voor de komende vijf à zes jaar verwacht ik niet dat hij zal aanvallen. China heeft genoeg interne problemen – de crisis op de vastgoedmarkt, bijvoorbeeld.

Maar we moeten ons ook geen illusies maken: de Chinese regering is vastberaden om Taiwan uiterlijk in 2049 met het vasteland te verenigen. Peking zal er alles aan doen om Taiwan te annexeren tegen de honderdste verjaardag van de Volksrepubliek China.

Is het Chinese leger klaar voor een militaire confrontatie?

Koda: Voorlopig niet. Het Volksbevrijdingsleger groeit wel zeer snel, maar vergeleken met onze westerse standaarden is het nog niet klaar om het op te nemen tegen de Verenigde Staten. Vandaar dat ik niet geloof dat Xi een militair risico zal aangaan. De Communistische Partij maakt vooral plannen op lange termijn.

Kijk bijvoorbeeld naar de nieuwe Chinese oorlogsschepen. De torpedobootjagers zijn zeer vergelijkbaar met de Amerikaanse Aegis-schepen. Maar de Amerikanen hebben zo’n vijftien jaar geïnvesteerd in de ontwikkeling ervan. Tijdens dat proces hebben ze veel ervaring opgebouwd. Ik geloof niet dat China evenveel tijd, personeel en industriële capaciteit in het systeem geïnvesteerd heeft.

China staat op het punt om zijn derde vliegdekschip te testen. Daar zal toch een hoop hightech in zitten?

Koda: Ook daar kun je de vergelijking met de VS doortrekken: de Amerikanen hebben acht jaar besteed om hun nieuwste vliegdekschip, de USS Gerald R. Ford, helemaal strijdklaar te maken en te beveiligen. Ze hebben toen een hoop moeilijkheden ondervonden, in het bijzonder met de nieuwe katapulten waarmee de gevechtsvliegtuigen opstijgen van het dek. De training voor de bemanning is extreem tijdsintensief, vooral voor de piloten van de gevechtsvliegtuigen. Zonder al die training zijn vliegdekschepen nutteloos. Volgens mij zal de Chinese marine minstens evenveel tijd nodig hebben om haar schepen te optimaliseren.

Dat klinkt geruststellend.

Koda: Oké, maar tegelijk mogen we China’s militaire competenties niet onderschatten. Dat zou gevaarlijk zijn. Zowel kwantitatief als kwalitatief bewapent China zich goed. Ieder jaar worden er drie nieuwe torpedobootjagers van die Aegis-klasse en fregatten in gebruik genomen, dat is meer dan in de VS. Het heeft ook een doorbraak bereikt in de ontwikkeling van nucleaire onderzeeërs. Dat maakt van de Chinese marine een krachtige tegenstander.

Maar als het in onze regio tot een conflict komt én als de VS bereid zijn om hun volle capaciteit in te zetten, zoals bij de bevrijding van Koeweit in 1991, dan kunnen ze van China winnen.

Zal Taiwan echt op Amerikaanse ondersteuning kunnen rekenen? In het Amerikaanse Congres brokkelt de steun voor Oekraïne al af.

Koda: Ik hoop dat de Amerikanen niet vergeten dat zij de leiders van de vrije wereld zijn. In Oekraïne en Taiwan gaat het niet louter om een territoriaal conflict. In beide gevallen hebben we te maken met een strijd tussen twee systemen, met de fundamentele tegenstelling tussen democratieën en autoritaire regimes, tussen vrije en onderdanige maatschappijen. Uiteindelijk gaat het erom welk systeem zal winnen.

De Noord-Koreaanse dictator Kim Jong Un laat wekelijks raketten testen en dreigt zelfs om kernwapens in te zetten. Ondertussen versterkt hij de militaire samenwerking met de Rusland. Wat betekent dat voor de machtsverhoudingen is Oost-Azië?

Koda: Het enige strategische voordeel dat Noord-Korea tegenover het Zuiden bezit, is de mogelijkheid om als eerste aan te vallen. Maar zou het Noorden een volledige oorlog kunnen voeren? Ik denk het niet. Er heerst, voor zover we weten, nog altijd honger in Noord-Korea. De bestaanszekerheid van het regime van Kim is de absolute prioriteit van het land. Dat doel verliezen ze nooit uit het oog.

Hetzelfde geldt voor de relaties met Rusland. Noord-Korea levert Rusland momenteel inderdaad munitie voor de oorlog tegen Oekraïne, maar dan gaat het blijkbaar om overtollig materieel uit voorraden. De Noord-Koreanen zullen geen wapens leveren die ze zelf nodig kunnen hebben voor een mogelijk conflict met het Zuiden.

In ruil daarvoor krijgt Noord-Korea waarschijnlijk waardevolle knowhow van Rusland om zijn raketten verder te ontwikkelen, zodat ze een reële bedreiging kunnen vormen voor de VS.

Koda: Dat is het doel van Noord-Korea, ja, maar ze zijn er nog niet. Wat mij momenteel meer zorgen baart, is het feit dat het Noorden vorig jaar een onderzeeër klaar had die tactische kernwapens voor de middellange afstand kan afvuren. Als het dan echt om een kernkop gaat die in het midden van de Japanse Zee afgevuurd wordt, dan is zowel Tokio als Seoul er 500 kilometer van verwijderd. In minder dan vijf minuten kan die kernraket onze hoofdsteden bereiken.

Die zullen Japan en Zuid-Korea dan moeten zien te onderscheppen. Anders zouden er miljoenen mensen sterven. Als de regeringen in Japan en Zuid-Korea verstandig zijn, starten ze een nieuwe militaire samenwerking op.

© Der Spiegel