‘Wanneer zullen België en de Europese Unie overgaan tot sancties tegen Rwanda?’

‘Als we onze Europese waarden nog enigszins belangrijk vinden, dan moet de internationale gemeenschap  de Congolese burgers helpen’, schrijft Sandrine Ekofo van Broederlijk Delen naar aanleiding van het aanhoudend geweld in de provincie Noord-Kivu.

Sinds de M23-rebellen in het voorjaar 2021 het Congolese leger (FARDC) de oorlog verklaarden, namen de rebellen een groot deel van het grondgebied van de provincie Noord-Kivu in beslag. De M23-rebellen doden alles wat hun pad kruist, inclusief onschuldige burgers. Meer dan een half miljoen Congolezen zijn sindsdien op de vlucht. 

Met de inname van de Stad Goma door de M23-rebellen kende de oorlog afgelopen weekend een voorlopig driest hoogtepunt. Door de bombardementen is de elektriciteitsvoorziening afgesneden en is er geen stromend water meer. De situatie is er dramatisch en alarmerend.  

Mensen op de vlucht voor het geweld zochten eerst veiligheid in buitensteden van Goma, zoals Saké, Minova en Masisi. De vluchtelingen zijn de afgelopen dagen verder moeten vluchten naar Goma-stad, ze weten niet meer waar ze naartoe moeten. Congolezen in Oost-Congo leven er in een echte nachtmerrie. 

De internationale gemeenschap had deze tragedie kunnen voorkomen, mocht ze kordaat gereageerd hebben. Sinds 2021 tonen verschillende rapportenvan de Verenigde Naties aan dat de M23-rebellen gesteund worden door het Rwandese leger en toch gebeurt er niets. Je zou denken dat deze rapporten tot sancties tegen Rwanda zouden leiden. Niets is minder waar. Erger nog, we hebben de indruk dat ditzelfde Rwanda wordt beloond door de Europese Unie.

Het is wraakroepend om te zien dat Europa Rwanda vraagt om te stoppen M23 te ondersteunen, maar terzelfdertijd zoete broodjes bakt met het regime van Kagame. Zo sloot de EU in 2024 een controversieel akkoord met Rwanda over kritieke grondstoffen. Aangezien dat land zelf weinig grondstoffen bezit, is het aantrekkelijk om naar buurland Congo te kijken om daar grondstoffen te halen.

Daarnaast verhoogde de EU, in november 2024, de steun aan het Rwandese leger met 20 miljoen euro, in het kader van terrorismebestrijding in Mozambique. Dat hiermee het Rwandese leger versterkt wordt, was blijkbaar van geen belang. 

Door zijn honger naar grondstoffen gooit Europa brandversneller op het conflict tussen Congo en M23. Het is dan ook totaal ongeloofwaardig om de rol van brandweer op te nemen en het conflict louter verbaal te veroordelen. Waar wacht België en de Europese Unie nog op om Rwanda te sanctioneren?

Moeten de mensen in Noord-Kivu eerst verdreven en uitgemoord worden voordat we in actie schieten? Gaan we een nieuw Gaza-scenario zomaar laten gebeuren? Blijven we onze ogen sluiten voor de humanitaire ramp die zich in het oosten van Congo ontvouwt? 

Het Congolese leger is niet in staat om de controle over zijn grondgebied terug te krijgen en hun burgers te beschermen. Dat blijkt onder meer uit videobeelden waarop te zien is dat Congolese soldaten hun militair uniform camoufleren met burgerkledij. De slecht uitgeruste, slecht getrainde en onderbetaalde FARDC-soldaten zijn zelfs bang om gedood te worden door de M23-rebellen.  Als we onze Europese waarden nog enigszins belangrijk vinden, dan moet de internationale gemeenschap  de Congolese burgers helpen. Of blijven we de andere kant opkijken, omdat we te veel in ons eigen vel zouden snijden als we Rwanda zouden sanctioneren voor hun militaire aanval op Congo?  

Sandrine Ekofo is Beleidsmedewerker  DRCongo bij Broederlijk Delen.