Waarom vicepresident Kamala Harris nu koploper is bij de mogelijke vervangers van Joe Biden

Ze is door meerdere Congresleden aangeprezen als beste vervanger voor Biden, en wordt nu ook ondersteund door de Democratische leider in het Huis van Afgevaardigden. De Trumpcampagne neemt de dreiging ernstig en viseert haar met nieuwe advertenties. Kan vicepresident Kamala Harris opboksen tegen Trump?

Voor de buitenwacht was Kamala Harris (59) de voorbije dagen de trouwe partijsoldaat, die als eerste de camera’s trotseerde om het lamentabele debat van president Joe Biden te vergoelijken. Ze formuleerde vorige donderdag al de zin die sindsdien door honderden is herhaald: het ging om 90 minuten (debat) tegenover 3,5 jaar van een presidentschap. Ze is ook trouw in haar steun voor de blijvende presidentskandidatuur van haar baas: ze is in deze moeilijke dagen nauwelijks van Bidens zijde geweken. De verkiezingsuitslag zal niet bepaald worden door ‘één avond in juni’, zei ze sindsdien.

Gekatapulteerd

Vanaf dinsdag is er een groeiende tendens dat als Biden plaats ruimt, dat het beste ten voordele van Harris kan gebeuren. Gewezen parlementslid Tim Ryan tweette dat met zoveel woorden: hij wil hoe dan ook dat Biden terugtreedt.

Het invloedrijke zwarte Congreslid Jim Clyburn nam een tussenpositie in: ‘Ik zal voor Biden zijn als Harris er niet is, en voor Harris als Biden er niet is.’

Clyburn nuanceerde zijn uitspraak later. Idealiter zou hij bij een terugtreden van Biden liefst een competitie hebben, die door Harris gewonnen wordt. Want de kroning van een opvolger zou allicht niet gepikt worden door de afgevaardigden op de Democratische Conventie in Chicago. Maar als het van hem afhangt, is Harris de beste keuze voor die afgevaardigden.

Hakeem Jeffries, de Democratische leider in het Huis van Afgevaardigden, noemde Kamala ‘de voor de hand liggende keuze’ als Biden zou terugtreden.

Harris is nu de topfavoriet in die mogelijke vervanging, schrijft nieuwssite Axios, ‘Ales wat ze nodig heeft, is de steun van Biden. Als ze die krijgt, zullen de Obama’s en de Clintons wellicht volgen, waardoor elke betwisting een affront zou zijn voor de zittende president en twee voormalige presidenten.’

Anderen formuleren hun voorkeur voor Harris negatief. Keith Williams, voorzitter van de zwarte Democraten in Michigan: ‘Ik zou boos zijn, mocht iemand over de vicepresident heen gekatapulteerd worden.’

Uit een kokospalm gevallen?

De opkomst van Harris als mogelijke vervanger blijft niet alleen beperkt tot politici. Voer de term ‘coconut’ of ‘coconut tree’ in op X en je krijgt allerlei varianten op wat misschien Harris’ beroemdste uitspraak is. Vorig jaar sprak ze jongeren toe en citeerde ze haar moeder (een kankeronderzoekster afkomstig uit Zuid-India, die zelf aan kanker bezweek). Als ze haar twee dochters kortzichtig vond, zei de moeder soms: ‘Ik weet niet wat er mis is met jullie jongelui. Denk je dat jullie gewoon uit een kokospalm gevallen zijn? Je bestaat in de context waarin je leeft en van wat voor je kwam.’

De boodschap inzake het belang van context en geschiedenis kwam ten dele over, maar vooral de val uit een kokospalm bleef in het geheugen hangen. De coconut van Harris was de voorbije dagen even trending.

Marihuana en Jamaica

In eerste instantie werd Harris niet als topfavoriet genoemd bij de mogelijke opvolgers. De gouverneurs Gavin Newsom en Gretchen Whitmer leken in het voordeel, onder meer omdat ze allebei in 2022 herkozen zijn en het gouverneurschap een goede voorbereiding biedt op de campagne en baan van president.

Harris, daarentegen, was afgegaan met haar eigen presidentscampagne in 2020. Ze had die campagne al in december 2019 afgeblazen, nog voor de eerste stem was uitgebracht. Ze had geen geld meer, en evenmin een duidelijke boodschap. Ze voerde een eerder centrumlinkse campagne, met standpunten die ze soms onderweg bijstuurde of omgooide. Haar linkse opstelling kwam niet geloofwaardig over bij de linkervleugel van de partij.

Eerder had ze zich als hoofdprocureur van de staat Californië geprofileerd als een law & order figuur. Tijdens haar presidentscampagne dweepte ze ineens met haar eigen marihuanagebruik, verwijzend naar haar vader die uit Jamaica afkomstig is.

Tegenstanders stelden dat ze als procureur niets had ondernomen om marihuanastraffen aan te pakken. Ook haar vader, een economieprofessor, was niet blij met haar uitspraak. Ze bevestigde, vond hij, het stereotiepe beeld over Jamaica dat hij zijn leven lang had bestreden.

Gelijkspel met Trump

Ook haar periode als vicepresident was geen onverdeeld succes. Ze kreeg politiek ondankbare portfolio’s zoals migratie toebedeeld, waar zij evenmin als de rest van het kabinet Biden een bevredigende regeling voor wist uit te dokteren.

Ze was niet ad rem of welbespraakt in toespraken en interviews. Ze peilde meestal lager dan Biden zelf, zodanig dat het lang voor het debat een dreigement werd in Trumpadvertenties: je zal stemmen voor vier jaar extra Biden, maar gelet op de gezondheidstoestand van de presidentskandidaat kies je eigenlijk voor vier jaar Kamala.

Dat soort advertenties werd vergezeld van foto’s met de karakteristieke, uitzinnige, enigszins bizarre lach van Harris, waarvan de Trumpcampagne denkt dat hij kiezers zal afstoten.

Maar sinds het debat keerden de kansen van de vicepresident. Niet alleen deed ze het goed in het eerste antwoord waarin ze het debacle relativeerde. Ze was serieus, ter zake, vergoelijkte de prestatie van de president, maar zonder wat net gebeurd was buitenmate te verdoezelen.

En dat werd opgemerkt. De eerste peiling na het debat gaf aan dat ze van alle voorgelegde Democratische kandidaten het best zou scoren tegen Donald Trump, veel beter dan Biden zelf. Ze kwam in een CNN-peiling uit op 45 procent tegen 47 procent voor Trump, wat gelet op de foutenmarge als een gelijkspel kon worden beschouwd. Andere kandidaten zoals Newsom en Whitmer deden het volgens die peiling niet beter dan Biden.

Die ene peiling kan met een grote korrel zout worden genomen. Maar de voorbije maanden bleek ook uit andere peilingen dat Harris haar president was voorbijgestoken. Ze voert recent efficiënter campagne, onder meer rond abortus, en werd op campagne-evenementen zichtbaarder dan Biden.

Een abortusvraag

Mensen werden herinnerd aan de gloriemomenten van Harris, die in haar korte presidentscampagne voor het bekendste discussiemoment met Biden had gezorgd. Ze verwees er tijdens een debat in 2019 naar dat hij recent sprak over de goede oude tijd, toen hij in de Senaat zat met oude gabbers. Die oude gabbers, bracht ze in herinnering, wilden de federale financiering van raciaal geïntegreerde schoolbussen tegenhouden. Biden stemde met hen in (in 1975), terwijl Californië de scholen wel wilde integreren en er een klein meisje was dat zo’n bus nodig had om naar school te kunnen. ‘Dat kleine meisje was ik’, zei ze. Biden vond geen goede repliek.

In 2016 was ze namens Californië in de Senaat verkozen en daar liet ze zich in de commissies horen en gelden. Ze bracht met een spervuur aan vragen Trumps eerste minister van Justitie, Jeff Sessions, van slag.

In de hoorzittingen rond de nieuwe kandidaten voor het Hooggerechtshof, die toenmalige president Donald Trump voorstelde, kwam ze prominent tussen. De kandidaten, die intussen benoemd zijn en het federaal recht op abortus hebben helpen afschaffen, wrongen zich tijdens de hoorzittingen in bochten om te suggereren dat ze dat recht abortus ongemoeid zouden laten, en iedereen gelijk voor de wet zouden achten.

Harris vroeg Trumps kandidaat Brett Kavanaugh, naar aanleiding van abortus, of hij een voorbeeld kende van een wet die het mannenlichaam reguleert, zoals rechtse politici het vrouwenlichaam willen reguleren. Hij wist geen voorbeeld te vinden.

ABC-interview

Het is nog vroeg dag. Luisteraars van radiostations, die mikken op een zwart publiek, zijn minder enthousiast over een eventuele wissel. Ze vrezen dat de kansen van Harris uiteindelijk toch minder goed zullen zijn dan die van Biden.

Voorlopig hoeft Harris geen kandidatuur te verklaren. Ze onderschrijft – althans naar de buitenwereld – ten volle de strategie van het Witte Huis om de kandidatuur van Biden te redden. Die strategie heeft als eerste stap een interview met ABC, dat vandaag wordt opgenomen en vannacht wordt uitgezonden.

De interviewer is een gewezen medewerker van president Clinton, George Stephanopoulos. Dat betekent niet dat het een zachtgekookt interview zal worden. Maar het wordt evenmin het soort confrontatie dat de president bij Fox News zou kunnen verwachten.

Na het interview volgt volgende week een persconferentie in het kader van de NAVO-bijeenkomst in Washington. Als Biden tijdens die twee evenementen – het interview en de persconferentie – overkomt als een behoorlijk functionerende president, denken medewerkers dat zijn kandidatuur gered kan worden, en dat de roep om zijn terugtreden als kandidaat kan verstommen.

Als de strategie mislukt, zal Biden, zeggen intimi, inderdaad een voorkeur voor Kamala als vervanger laten blijken.

Minder nadelen

Of Kamala inderdaad de gekroonde wordt, en of ze onbetwist de geldberg van de Biden-Harris-campagne zal erven, valt af te wachten. Of ze als kandidaat de schade kan beperken en de barrage aan Trumpadvertenties kan overleven, is evenmin duidelijk.

Harris heeft, volgens de peilingen, enkele voordelen (of kleinere nadelen) ten opzichte van Biden. Ze peilt beter bij jongeren en vrouwen. Ze wekt vooralsnog minder negatieve reacties op rond Gaza en Israël dan ‘Genocide Joe’, al was het maar omdat ze zich er minder over uitgelaten heeft.

Sommige bronnen suggereren – anoniem – ook al dat enkele geduchte tegenkandidaten het dit keer liever aan Kamala overlaten. Als ze wint, zoveel te beter voor de Democraten. Als ze verliest, is ze bij de verkiezingen van 2028 de speciale status kwijt, die ze in 2024 geniet als vicepresident van Biden.