Waarom uw chocolade paaseieren fors duurder zijn door illegale goudmijnen in Ghana

Onze chocolade paaseieren zijn erg duur geworden, wereldwijd staat de chocoladeprijs op recordhoogte. Dat heeft veel te maken met de historisch hoge goudprijs en de illegale gouddelving in Ghana.

Chocolade paaseieren zijn fors duurder geworden in vergelijking met een jaar geleden. Huismerken stegen 120 procent in prijs, gemiddeld was de stijging 16 procent. Dat heeft veel, zo niet alles te maken met de stijgende cacaoprijs. 

In 2024 steeg de prijs van de grondstof voor chocolade met 172 procent tot 13.000 dollar per ton in december. Sindsdien is de prijs gedaald tot zo’n 7500 dollar vandaag. Dat is nog steeds erg hoog, want tot 2023 schommelde de prijs van cacao tussen de 2500 en 3000 dollar per ton.

Er zijn een aantal redenen voor de prijsstijging van cacao, zoals slechte oogsten, boomziekten en het veranderende klimaat. Maar er is één reden die erg speelt in deze tijd van onzekerheid en dat is de stijgende goudprijs.

Recordprijs voor goud

De goudprijs is de voorbije jaren sterk gestegen. Tot pakweg de bankencrisis in 2008 lag de goudprijs decennialang onder de 500 dollar per ounce. Rond 2020 was de goudprijs als gevolg van de financiële- en eurocrisis geklommen naar 2000 dollar. Vandaag noteert goud op een recordhoogte van 3300 dollar per ounce.

Die stijging van de goudprijs wordt aangedreven door geopolitieke onrust met de conflicten in Oekraïne en Gaza. Een andere reden is dat de centrale banken van onder andere China en Rusland veel goud aankopen. Bovendien wordt goud ook vaak gezien als een veilige belegging in tijden van oplopende inflatie en als het leven duurder wordt, zoals vandaag.

Nu komt daar nog het destructieve beleid van de Amerikaanse president Donald Trump bovenop. Met het uitvaardigen van invoerheffingen zet hij een domper op de wereldhandel. Dat doet de vrees voor een recessie groeien en de goudprijs extra stijgen.  Kortom, goud speelt vandaag zijn rol als veilige haven als het buiten stormt.

Illegale gouddelving

Wat heeft dit nu te maken met de prijs van onze chocolade paaseieren? Het verhaal begint in Ghana, want dat is de op één na grootste cacaoproducent ter wereld. Door de fors stijgende goudprijs zijn cacaoplantages er ten prooi gevallen aan illegale gouddelving. Goudmijnbouw levert vaak sneller en vooral meer geld op aan de arme Ghanezen dan cacao. Ghana is nu de belangrijkste goudproducent van Afrika.

De Financial Times trok onlangs op reportage naar Ghana en voert onder meer Isaac Frimpong op, een 31-jarige landbouwer. Hij had plannen om te gaan boeren op zijn landgoed, maar toen hij begin dit jaar naar dat lapje grond trok, ontdekte hij dat het was overspoeld door goudzoekers. ‘Het land is nu onbruikbaar’, zei Frimpong aan de Britse zakenkrant. 

Soms verhuren de boeren hun land aan goudzoekers, soms nemen die er ook gewoon illegaal bezit van. Vaak worden complete cacaoplantages omgevormd tot mijngebieden, waarbij de landbouwgrond verloren gaat. De grond wordt afgegraven met graafmachines, het land wordt onder water gezet en er wordt gebruik gemaakt van chemicaliën als kwik, cyanide en arseen, die bodem en rivieren vervuilen. In het vervuilde water wordt dan naar goud gezocht. 

Corruptie

Er bestaat een naam voor die illegale kleinschalige goudwinning in Ghana: galamsey. Als gevolg van die galamsey wordt landbouwgrond in Ghana geruïneerd en daalden de cacao-opbrengsten in het West-Afrikaanse land vorig jaar met twintig procent. En de oogsten in Ghana en Ivoorkust, die samen meer dan de helft van alle cacao ter wereld verbouwen, waren sinds het seizoen 2020-2021 al gedaald, onder druk van klimaatverandering, ziekte-uitbraken en chronische onderinvestering.

De Ghanese overheid probeert de galamsey aan te pakken met arrestaties en vernietiging van mijnbouwapparatuur, maar als gevolg van corruptie en gebrek aan ordehandhaving bergen deze ingrepen weinig verandering. Sommige lokale politici en zakenmensen worden verdacht van medeplichtigheid aan de illegale goudwinning.

Dure paaseieren

Gevolg is dat er stilaan een tekort ontstaat aan cacao om aan de wereldwijde vraag te beantwoorden. Producenten maken nu over heel de wereld kleinere chocoladerepen en komen ook met nieuwe recepten waarin minder cacao is verwerkt. En natuurlijk stijgt ook de prijs van chocolade. En dus ook van chocolade paaseieren.

Uit vergelijkend onderzoek bleek enkele jaren geleden al dat chocolade paaseieren duurder zijn dan chocolade tabletten. Gewone chocolade paaseieren kosten 10 tot 50 procent meer dan vergelijkbare chocolade tabletten. Voor de luxemerken van paaseieren is dat zelfs 100 tot 200 procent duurder.

Dat paaseieren zo duur zijn wordt toegeschreven aan de hogere productiekosten. Want paaseieren moeten natuurlijk een mooie eivorm hebben en vaak worden ze ook gevuld met bijvoorbeeld praliné, wat de prijs ook opdrijft. En dan is er nog de verpakking: chocolade paaseieren worden in kleinere hoeveelheden verpakt en vaak wordt ook nog eens elk eitjes apart in een papiertje gewikkeld, wat natuurlijk de prijs extra de hoogte in jaagt.

Bovendien zijn paaseieren een seizoensproduct en willen alle papa’s en mama’s, oma’s en opa’s hun (klein)kinderen laten zoeken naar verstopte chocolade paaseieren. En dat plezier mag wat kosten. Vrolijk paasfeest!