‘Hij stelt zich boven het land’: waarom Joe Biden maar beter snel een stap opzij zet

Een week na het eerste tv-debat tussen de Amerikaanse presidentskandidaten Joe Biden en Donald Trump gaan almaar meer stemmen op die stellen dat Biden maar best afziet van zijn kandidatuur. Sommigen vinden zelfs dat hij moet opstappen als president.

In een poging de gemoederen verder te bedaren na zijn erg zwakke tussenkomsten in het eerste tv-debat met Donald Trump vorige week donderdag had president Biden woensdagavond een ontmoeting met 20 gouverneurs van zijn Democratische Partij. De Amerikaanse krant Politico omschrijft die meeting als ‘deels mea culpa, deels brainstormsessie, deels pepbijeenkomst’ en noemt het ‘de recentste poging van Biden om de levensvatbaarheid van zijn omstreden kandidatuur te behouden’.

Biden vertelde de gouverneurs dat hij na het debat een medische check-up had ondergaan en dat alles oké was. Vicepresident Kamala Harris sloot de vergadering af met een oproep tot eenheid.

Dissidente stemmen

Eerder op woensdag hield Biden een videocall met zijn campagneteam en medewerkers van het Democratisch National Committee. Bidens boodschap? ‘Niemand duwt mij buiten. Ik stop niet.’ Toch klinken er meer en meer dissidente stemmen.

In een interview met The New York Times woensdag riep het Democratische parlementslid Raúl Grijalva uit Arizona president Biden op om af te zien van zijn kandidatuur: ‘Wat hij moet doen, is de verantwoordelijkheid op zich nemen om die zetel te behouden – en een deel van die verantwoordelijkheid is om uit deze race te stappen.’

Daarmee is Grijalva de tweede volksvertegenwoordiger uit Bidens eigen partij die openlijk tegen de president ingaat. Eerder had Congreslid Lloyd Doggett uit Texas Biden al opgeroepen om een stap opzij te zetten als kandidaat.

Peilingen tonen dat driekwart van de Amerikanen vinden dat de Democraten beter af zouden zijn met een andere kandidaat. En ook opiniemakers roeren zich steeds uitdrukkelijker.

Contraproductief

Politiek journalist Stephen Collinson van CNN vindt dat de crisis rond het gefaalde tv-debat van Biden zich inmiddels ontwikkelt tot een echte bedreiging voor zijn herverkiezingsbod. De pogingen om het gehakketak van Biden goed te praten, zijn contraproductief volgens Collinson.

Zo was er de briefing van Karine Jean-Pierre, de woordvoerster van het Witte Huis, op dinsdag. Volgens Collinson was die ‘bijna even pijnlijk om te bekijken als het debat zelf’. Dat Biden zelf die dag tegen geldschieters zei dat hij ‘bijna in slaap was gevallen op het podium met Trump’ hielp ook al niet. ‘Elke poging van de president en zijn Witte Huis- en campagneteams om het probleem op te lossen, maakt het alleen nog maar erger.’ Collinson besluit dat ‘de eerste barsten verschijnen in de Democratische firewall rond de president’, maar stelt tegelijkertijd vast dat de ‘publieke roep om een stap opzij – zodat de partij een andere kandidaat kan kiezen – nog niet in de buurt komt van een kritische massa.’

‘Genoeg kandidaten van goede kwaliteit’

Gregory Craig, een voormalige adviseur van ex-president Barack Obama, schrijft in een opiniestuk in Politico dat het nog niet te laat is om Biden te vervangen.

‘Biden is niet de sterkste kandidaat en er is genoeg tijd om iemand anders te kiezen’, klinkt het. Craig argumenteert dat de Democraten in een ‘open conventie’ makkelijk een nieuwe kandidaat kunnen aanduiden, tenminste als Biden zichzelf uit de race terugtrekt. De geplande bijeenkomst in Chicago van 19 tot 22 augustus zou gewoon kunnen doorgaan, alleen zouden de afgevaardigden dus een nieuwe naam aanduiden als kandidaat voor de Democratische Partij.

De grootste uitdaging in dit scenario, aldus Craig, is hoe je bepaalt wie zijn naam formeel mag opgeven. Maar het goede nieuws: ‘Er zijn genoeg kandidaten van goede kwaliteit om het proces spannend en aantrekkelijk te maken.’

‘Noodsituatie’

In de Amerikaanse conservatieve krant New York Post schrijft opiniemaker Daniel McCarthy dat Biden best maar meteen opstapt. Niet enkel als presidentskandidaat maar ook als president. Biden kan het niet meer, vindt McCarthy, ‘hij heeft noch het uithoudingsvermogen noch de overtuigingskracht om de taken van zijn functie uit te voeren.’

Met enige zin voor overdrijving heeft McCarthy het zelfs over een ‘een nationale en internationale noodsituatie’. Om dat laatste te illustreren verwijst hij naar de conflicten in Oekraïne en Gaza. ‘Hoe zullen die oorlogen er over zes maanden uitzien – zal hun escalatie wachten op onze verkiezingskalender?’

‘Zo snel mogelijk aftreden als president’

Opmerkelijk is dat ook Jeannie Suk Gersen in het dagelijkse commentaar van het gerespecteerde Amerikaanse medium The New Yorker pleit voor Bidens aftreden. Ze wijst daarvoor naar het 25^e amendement van de Amerikaanse grondwet. Die staat toe dat een president die ‘niet in staat is de bevoegdheden en plichten van zijn ambt uit te oefenen’ een stap opzij doet of van zijn functie wordt ontheven. Die optie werd bijvoorbeeld opgeworpen om Donald Trump eventueel af te zetten na de bestorming van het Capitool op 6 januari 2021.

‘In plaats van kiezen tussen aanblijven of afhaken, zou Biden zo snel mogelijk moeten aftreden als president’, schrijft Gersen. In dat geval zou Kamala Harris president worden. Zij zou zich dan vervolgens kandidaat kunnen stellen als zittende president. ‘We hoeven ons dan niet druk te maken over een open conventie of te anticiperen op een splijtzwam over wie de kandidaat wordt.’

Dat het echt komt tot een gedwongen opstappen, vermoedt Gersen niet. Maar ze denkt wel dat het 25^e amendement ‘nuttig kan zijn om Biden te overhalen zijn functie vrijwillig neer te leggen’.

Lichtpuntje

‘Niets doen aan Biden is het meest riskante plan van allemaal’, schrijft ten slotte opiniemaker Nate Silver in een gastbijdrage in The New York Times. Silver wijst erop dat er voorafgaand aan het gewraakte tv-debat tussen Biden en Trump al heel wat polls zijn geweest om de populariteit van Democratische kandidaten te peilen. ‘Er is een lichtpuntje voor Democraten in die peilingen: de kiezers vinden de Democratische kandidaten voor het Congres prima. Meer dan goed, eigenlijk. Het is meneer Biden die het probleem is.’ Hij is te oud voor nog een termijn, klinkt het. ‘Al minstens een jaar tonen peilingen overweldigend consistent aan dat kiezers dat denken.’

In het weekend publiceerde The New York Times al kritische opiniestukken van Ezra Klein en Maureen Dowd. ‘Ik maak me zorgen,’ aldus Klein, ‘dat mensen uit de omgeving van Biden me vertellen dat ze niet verrast waren door zijn optreden, dat ze hem zo vaak hebben gezien. Dit is niet de president die ik wil in de belangrijke dialoog met Benjamin Netanyahu of Xi Jinping.’ Dowd noemde Biden zelfs ronduit ‘egoïstisch’: ‘Hij stelt zichzelf boven het land. Hij wordt omringd door opportunistische medeplichtigen.’