Vrijdagavond trokken de rechters in twee strafzaken tegen Donald Trump zich na hun zitting terug voor een zware beslissing. In het ene geval moet de rechter uitmaken of het proces nog voor de presidentsverkiezingen zal doorgaan, in het andere of de procureur gewraakt zal worden. De enige strafzaak die zeker voor de verkiezingen van start gaat, is de slapste. Toeval? Niet helemaal.
Zelfs wie aandachtig volgt, loop verloren in de wirwar aan processen waar Donald Trump en zijn vele advocaten zich doorheen wurmen. Twee burgerlijke zaken in New York werden afgerond met zware boetes voor Trump.
In de eerste, een zaak van smaad en seksueel geweld tegen E. Jean Carroll, werd Trump eerst veroordeeld tot 5 miljoen dollar boete, en in een vervolgproces bijkomend tot 83,3 miljoen dollar. Trump gaat in beroep tegen het vonnis.
In een tweede burgerlijke zaak, wegens frauduleuze overschatting van de waarde van zijn eigendommen, kreeg hij 355 miljoen dollar boete aan de broek, plus 100 miljoen aan intresten. Ook in deze zaak gaat Trump in beroep, maar intussen moet hij een onderpand voor de boete storten, wat hem problemen geeft.
Een half miljard aan boetes is zelfs voor een miljardair geen sinecure. Het schaadt Trumps zakenimperium. Het verplicht hem misschien gebouwen te verkopen.
(lees verder onder de preview)
Maar de vier strafzaken die hem wachten – twee federale en twee regionale – zijn voor zijn politieke toekomst crucialer. Zij kunnen – in tegenstelling tot de burgerlijke zaken – leiden tot een gevangenisstraf, en drie van de vier strafzaken raken ook de essentie van zijn presidentschap: de bestorming van het Capitool, de betwisting van kiesuitslagen en activiteiten om de kiesuitslagen te wijzigen, de diefstal van geheime documenten.
Precies voor die drie zaken bestond de strategie van Trump erin om de zaken te vertragen in de hoop ze uit te stellen tot na de verkiezingen van november. Als hij in november wint, kan hij minstens de twee federale strafzaken doen schrappen. De traagheid is ook ten dele op rekening te schrijven van Justitie onder Biden. Minister van Justitie Merrick Garland stelde pas laat een federaal speciaal aanklager aan om vaart te zetten achter het onderzoek naar Trump.
1. De federale zaak over kiesinterventie: uitgesteld
In de afgelopen week kreeg Trump nieuws dat hem uitstel in die drie cruciale zaken kan doen verhopen.
Eerst besliste het Hooggerechtshof om de claim van presidentiële immuniteit op te nemen. Trumps advocaten hadden beweerd dat Trump als president van zodanig verstrekkende immuniteit genoot dat zijn gedrag rond de kiesuitslag – het aanvechten ervan, zijn pogingen om uitslagen te veranderen, het opzwepen van zijn aanhangers om het Capitool te bestormen – niet strafbaar zijn. Een van zijn advocaten had geargumenteerd dat Trump als president een politieke vijand had kunnen laten doden zonder dat het strafbaar zou zijn.
Een beroepshof van drie rechters in Washington had dat argument in een stevig vonnis weggelachen. Maar de voorbije week besliste het Hooggerechtshof – met conservatieve meerderheid van 6 tegen 3, en met 3 rechters die door Trump zijn aangesteld – om de immuniteitskwestie grondig uit te spitten. De argumenten worden gehoord op 22 april, en het besluit van het Hooggerechtshof wordt niet veel vroeger verwacht dan de vakantie van de hoge rechters, die op 1 juli begint. Dat betekent dat deze federale strafzaak rond Trumps pogingen om de verkiezingsuitslag te veranderen, die oorspronkelijk in maart zou beginnen en vervolgens verplaatst werd naar mei, opnieuw voor onbepaalde tijd wordt uitgesteld, en wellicht niet voor november zal kunnen worden afgehandeld…
Er zijn nog onzekerheden: het Hooggerechtshof kan sneller dan verwacht tot een besluit komen, speciaal aanklager Jack Smith kan zijn proces voeren in volle verkiezingstijd, wat ongebruikelijk zou zijn, want doorgaans wordt er een sperperiode van twee maanden voor de verkiezingen gehanteerd. Maar het ziet er niet goed uit voor wie een snelle afwikkeling van deze zaak had verhoopt.
Deze zaak loopt in hoofdstad Washington D.C. met een rechter van Democratische signatuur. Washington is overwegend Democratisch en anti-Trump, wat maakt dat een jury eerder geneigd zou zijn Trump te veroordelen. Uitstel van deze zaak is een opsteker voor Trump.
2. De strafzaak in Georgia: de procureur onder vuur
Is de hoger vermelde zaak rond inmenging in de kiesuitslag wellicht de belangrijkste van de vier strafzaken tegen Trump, dan is de zaak in de staat Georgia een lokale variant daarop. Donald Trump en meerdere medestanders worden in een soort maffiaproces voor de rechter gebracht omdat ze zouden hebben samengewerkt om de uitslag in Georgia te beïnvloeden. Een belangrijk element in dit proces (zoals in het federale) is Trumps telefoongesprek met minister Brad Raffensperger op 2 januari 2021, waarbij de toenmalige president Raffensperger aanmaande om 11.780 stemmen te vinden zodat hij alsnog in de staat Georgia zou winnen. Verder spelen onder meer de introductie van valse kiespersonen en het stelen van kiesgegevens. In deze zaak hebben enkele toenmalige advocaten van Trump al schuldig gepleit en beloofd mee te werken met het onderzoek.
Dat alles leek veelbelovend voor de procureur in de zaak, Fani Willis. Processen in Georgia worden doorgaans live uitgezonden, in tegenstelling tot federale processen. Dit zou de impact van dit proces kunnen vergroten.
Er was altijd wel twijfel over de timing van dit heel breed proces, maar die twijfel is sinds enkele weken vertwijfeling geworden. Bleek dat de procureur, Fani Willis, een relatie is begonnen met topadvocaat Nathan Wade, die ze inhuurde voor haar team. Daar is op zich niets op tegen ware het niet dat Wade veel beter vergoed werd dan andere advocaten in de zaak, en dat hij betaalde voor privéreizen die hij samen met Willis maakte. Dat laatste wekte de indruk dat zij belastinggeld aanwendde op een manier die haar persoonlijk ten goede kwam.
De rechter in de zaak werd door advocaten van beklaagden gevraagd om Willis te wraken als procureur, en hij houdt dat na meerdere zittingen over de kwestie sinds vrijdagavond in beraad. De getuigenissen rond de affaire Willis-Wade laten ruimte voor twijfel. Willis beweert dat de relatie pas na het inhuren van Wade is begonnen, en intussen is afgelopen. Ze beweert ook dat ze hem in baar geld heeft terugbetaald voor haar deel in de reizen. Maar in beide gevallen is er twijfel over haar beweringen.
Als de rechter haar inderdaad wraakt, betekent dit dat een nieuw team het proces moet overnemen, met verdere vertraging tot gevolg. Zelfs als Willis in functie blijft, is het onzeker wanneer het proces kan starten.
3. De documentenzaak in Florida: beloftevol voor Trump?
In de documentenzaak in Florida ging de rechter vrijdagavond naar huis met de opdracht klaarheid te scheppen in de kalender. Deze federale zaak betreft Trumps achterhouden van geheime documenten die hij als ex-president had moeten overdragen aan de archiefdiensten. Trump werkte die diensten en de FBI tegen, liet dozen met documenten verplaatsen binnen zijn kamers in Mar-a-Lago zodat ze niet gevonden zouden worden. Hij loog hierover tegenover zijn advocaten, die ten gevolge hiervan valse verklaringen aflegden.
Maar ook deze zaak kent enkele problematische elementen. De procureur is in het nadeel omdat het proces gehouden wordt in een deel van Florida, dat Trumpgezind is. De rechter, Aileen Cannon, werd aangesteld door Trump.
Voor Cannon, die een relatief jonge rechter is, wordt het lastig om uit te maken hoe om te gaan met de geheime documenten. Mag de jury ze inkijken of niet? Mag de jury ze inkijken of niet? Wat wel wat niet?
(lees verder onder de preview)
Het proces was eerst gepland voor mei, maar wordt in elk geval uitgesteld. Speciaal aanklager Jack Smith pleit ervoor de zaak begin juli te starten. De advocaten van Trump hadden een vreemde, dubbele aanpak voor de startdatum. Ze vinden ten gronde dat het proces moet uitgesteld worden tot na de verkiezingen. Maar in tweede instantie lieten ze weten dat ze op 12 augustus klaar zullen zijn.
De advocaten van speciaal aanklager Smith meldden dat wat hen betreft in deze zaak de klassieke sperperiode van twee maanden voor de verkiezingen niet van toepassing hoeft te zijn.
Als de rechter dit advies volgt, en de datum van de Trumpadvocaten overneemt, zou de rechtszaak in volle verkiezingsstrijd kunnen beslecht worden.
Dat zijn advocaten een startdatum voor de verkiezingen suggereerden, laat vermoeden dat Trump denkt deze zaak te kunnen winnen, gelet op de rechter en de potentieel gunstig gestemde jury.
4. Het proces dat deze maand start: boekhoudkundig gesjoemel rond een pornoactrice
Alle experts zijn het erover eens dat de vierde strafzaak, die op 25 maart in Manhattan moet beginnen, verreweg de zwakste is van de vier. Alvin Bragg, de procureur in de zaak, heeft weliswaar uitvoerige getuigenissen van vroegere Trumpmedewerkers. Die moeten aantonen dat Trump zijn boekhouding vervalste om het zwijggeld aan pornoactrice Stormy Daniels te verdonkeremanen.
Daniels dreigde net voor de presidentsverkiezingen van 2016 haar heel kortstondige affaire met Trump wereldkundig te maken. Trump liet haar via zijn toenmalige fixer Michael Cohen zwijggeld betalen. Cohen kreeg de sommen terugbetaald, maar als vergoeding voor geleverde prestaties en niet als zwijggeld in het kader van een verkiezingscampagne.
Trumps advocaten beweren dat Bragg zich baseert op getuigenissen van leugenaars, en dat Trump niet zelf betrokken was bij de boekhouding.
Het zijn, in vergelijking met de andere strafzaken, geen heel zwaarwegende feiten, maar in Manhattan, waar de overgrote meerderheid van de bewoners (en dus van de jury) anti-Trump is, is een veroordeling zeker mogelijk.
Peilingen wijzen uit dat voor een deel van het Republikeins kiespubliek een veroordeling van Trump in een strafzaak het stemgedrag kan veranderen. Maar of een veroordeling in deze zaak dergelijke verandering kan bewerkstelligen is zeer de vraag.
Intussen bereidt Trump zich voor op een gevulde kalender, met rechtszittingen en kiesmeetings, waarbij de rechtszittingen ook gebruikt zullen worden voor publicitaire doeleinden en fondswerving.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier